Struktura rynku pracy w świetle ekonomii instytucjonalnej

• Autorzy: Beata Woźniak-Jęchorek

Warianty tytułu

The Structure of the Labor Market in Institutional Economics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zdefiniowanie struktury rynku pracy w kontekście ustaleń teoretycznych ekonomii instytucjonalnej. Zakładając współdziałanie ludzi i organizacji, ekonomia instytucjonalna bada reguły rządzące tymi współzależnościami. Dowodzi przy tym, że analiza ekonomiczna powinna mieć charakter interdyscyplinarny łączący w sobie aspekty społeczne, kulturowe, polityczne, historyczne i inne. Szczególnie istotne jest to w przypadku analizy funkcjonowania współczesnych rynków pracy, gdzie motywy kulturowe odgrywają dużą rolę w kształtowaniu postaw na rynku pracy. Stąd też przyjęto założenie, że brak uwzględniania w analizach rynku pracy czynników instytucjonalnych (o charakterze formalnym i nieformalnym) wpływa na ocenę rezultatów funkcjonowania tego rynku i postawiła sobie za cel zdefiniowanie struktury instytucjonalnej rynku pracy. W artykule przedstawiono założenia ekonomii instytucjonalnej, scharakteryzowano podejście instytucjonalne do analiz rynku pracy, przybliżono pojęcie instytucji tego rynku, a ostatecznie określono strukturę rynku pracy odwołując się do koncepcji poziomów analizy ekonomicznej O.E. Williamsona. Wykorzystując jego ustalenia podjęto równieź próbę wskazania zależności występujących pomiędzy poszczególnymi poziomami analizy ekonomicznej w kontekście działania rynku pracy. Do przedstawionego, teoretycznego modelu wprowadzono również pojęcie społecznej wartości pracy, przyjmując, że działanie instytucji (formalnych i nieformalnych) rynku pracy wpływa na postrzeganie tej wartości i przesądza o zachowaniach uczestników rynku pracy. Uczestnicy ci oceniają wartość pracy z perspektywy ekonomicznej (potrzeba pozyskania środków na życie), społecznej (potrzeba integracji ze społeczeństwem) i zadaniowej (potrzeba realizacji celów poprzez wykonywanie zadań), co stanowi bardzo ważny element sprawczy wszelkich zachowań na rynku pracy. W klasycznym ujęciu wartość pracy ma przy tym odzwierciedlenie w nierównościach płacowych, natomiast współcześnie coraz częściej mówi się o potrzebie ujęcia mieszanego, czyli połączenia wartości ekonomicznej (charakterystycznej dla przedsiębiorstw działających for-profit) z wartością społeczną (przypisywaną działalności non-profit) wraz z wartością ekologiczną (tożsamą z oddziaływaniem na środowisko naturalne). Dopiero taka wartość mieszana nazywana jest społeczną wartością pracy, a jej postrzeganie determinuje zachowania na rynku pracy. Zdefiniowanie struktury instytucjonalnej rynku pracy w ujęciu teoretycznym ma stanowić punkt wyjścia do dalszych badań empirycznych, które mogłyby przyczynić się do realizacji skuteczniejszej polityki państwa wobec rynku pracy. (abstrakt oryginalny)

EN

The article focuses on the institutional structure of the labor market as seen through the lens of institutional economics. Institutional economics assumes that there is an interaction between people and organizations and examines the rules of this interaction. It argues that economic analysis should be interdisciplinary and focus on social, cultural, political and historical aspects. This is especially important for the analysis of the modern labor market, where cultural factors play a major role, the author says. These theoretical findings combined with the current situation on the labor market lead the author to formulate an assumption that labor market studies failing to take into account formal and informal institutions may result in an incomplete picture of the labor market. That is why the main objective of the article is to define the institutional structure of the labor market, the author says. The paper presents the assumptions of institutional economics, describes the institutional approach used in labor market studies, and defines the concept of labor market institutions. The author discusses the structure of the labor market by referring to the concept of different levels of economic analysis developed by O.E. Williamson, a proponent of new institutional economics. Using Williamson's findings, Woźniak-Jęchorek sets out to identify relationships between different levels of economic analysis in the context of labor market functioning. The proposed theoretical model introduces the concept of the social value of work, assuming that informal and formal institutions influence the perception of the value of work and determine the behavior of people on the labor market. The value of work is evaluated from different angles, including an economic perspective (individuals have to work to earn money for a living), a social perspective (individuals need social interaction and integration), and a task-based perspective (individuals need to achieve objectives by completing tasks). Each perspective determines the behavior of people on the labor market. In classical terms, the value of work is reflected in wage disparities, but today there is a growing need for a mixed approach combining economic, social, and ecological values, Woźniak-Jęchorek says. Defining the institutional structure of the labor market is a starting point for further empirical research that could contribute to a more effective government policy toward the labor market, the author concludes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia instytucjonalna; Rynek pracy; Struktura rynku; Wartość pracy

EN

Institutional economics; Labour market; Market structure; Value of work

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 9
• Strony: 5--27

Twórcy

autor

Beata Woźniak-Jęchorek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Andrałojć M., [2012], Społeczna wartość pracy - metoda pomiaru na przykładzie SROI (Social value of work - calculation with SROI methodology), Kwartalnik "Współczesne zarządzanie/Contemporary Management Quarterly", No. 3.
• Andrałojć M., Woźniak-Jęchorek B., Ziomek A., [2012, grudzień], Podejście instytucjonalne do analiz rynku pracy, Projekt badawczy złożony w Konkursie Opus 4, Narodowe Centrum Nauki.
• Champlin D.P., Knoedler J.T., Sharpe M.E., (red.), [2004], Institutionalist Tradition In Labor Economics, Armonk, New-York-London.
• Chmielewski P., [2011], Homo Agens. Instytucjonalizm w naukach ekonomicznych, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
• Coleman J.S., [1990], Foundations of Social Theory, Cambridge, Massachusetts - London, England.
• Commons J.R., [1924], Foundations of Capitalism.
• Commons J.R., [1934], Institutional Economics. Its Place in Political Economy, t. 1.
• de Jong E., [2009], Culture and Economics. On Values, Economics and International Business, Routlege Taylor & Francis Group, London - New York.
• DiMaggio P.J., Powell W.W., [1991], Introduction, [w:] The New Institutionalism in Organizational Analysis, (red.) P.J. DiMaggio, W.W. Powell, University of Chicago Press.
• Elsner W., [2012, March], The Theory of Institutional Change Revisited: The Institutional Dichotomy, Its Dynamic, and Its Policy Implications in a More Formal Analysis, "Journal of Economic Issues", Vol. XLV I, No. 1.
• Furuboth E.G., Richter R., [1997], Institutions and Economic Theory. The contribution of The New Institutional Economics, University of Michigan.
• Gaweł T., Klimczak M., [2005], Pojęcie instytucji w prawie i ekonomii, [w:] Ład instytucjonalny w gospodarce, B. Polaszkiewicz, J. Boehlke (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Godłów-Legiędź J., [2005], Transformacja ustrojowa z perspektywy nowej ekonomii instytucjonalnej, "Ekonomista", nr 2.
• Gruchy A., [1968], The Institutional School, [w:] International Encyclopedia of the Social Sciences, (red.) D.L. Shills, Macmillan Company & The Free Press.
• Hamilton W., [1919], The Institutional Approach to Economic Theory, "The American Economic Review", Vol. 9, No. 1, Supplement, Papers and proceedings of the Thirty-First Annual Meeting of American Economic Association.
• Hockuba Z., [2001, styczeń], Nowa ekonomia instytucjonalna - czy zdominuje nasze myślenie w rozpoczynającym się stuleciu? Sesja I. Czy ekonomia nadąża z wyjaśnieniem rzeczywistości?, VII Kongres Ekonomistów Polskich, Zeszyt 2.
• Hodgson G.M., [2004], Institutional economics: from Menger and Veblen to Coase and North, [w:] The Elgar Companion to Economics and Philosophy, (red.) J.B. Davis, A. Marciano, J. Runde, Cheltenham, UK and Northampton, MA: Edward Elgar.
• Hofstede G., [1980], Culture's consequences: international differences in work-related values, London, SAGE Publications.
• Hofstede G., [1991], Cultures and Organizations: Software of the Mind, Maidenhead, UK: McGraw-Hill.
• Hofstede G., [2001], Culture's consequences: Comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations (2nd ed.), Thousand Oaks, California: Sage Publications, Inc.
• Hofstede G., [2007], Kultury i organizacje, PWE, Warszawa.
• Ingrao B., [1998], Free Competition, [w:] Markets and Organizations, Berlin, Springer.
• Iwanek M., Wilkin J., [1998], Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii, UW WNE, Warszawa.
• Kaufman B.E., [2004], The Institutional and Neoclassical Schools In Labor Economics, [w:] Institutionalist Tradition In Labor Economics, (red.) D.P. Champlin, J.T. Knoedler, M.E. Sharpe, Armonk, New-York-London.
• Kinnear D., [2004], Two Sides of the Same Coin, Institutionalist Theories of Wage Rates and Wage Differentials, [w:] Institutionalist Tradition In Labor Economics, (red.) D.P. Champlin, J.T. Knoedler, M.E. Sharpe, Armonk, New-York-London.
• Klimczak B., [2005], Uwagi o powiązaniach między standardową ekonomią i nową ekonomią instytucjonalną, [w:] Nowa ekonomia instytucjonalna. Aspekty teoretyczne i poznawcze, (red.) S. Rudolf, Wyd. WSEiA im. E. Lipińskiego, Kielce.
• Kozielecki J., [1988], O człowieku wielowymiarowym. Eseje psychologiczne, PWN.
• Kryńska E., [1996], Segmentacja rynku pracy. Podstawy teoretyczne i analiza statystyczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kubiczek A., [2006], Instytucjonalne uwarunkowania zmian na rynku pracy, [w:] Ład instytucjonalny w gospodarce, t. II, (red.) B. Polaszkiewicz, J. Boehlke, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Landreth H., Colander D., [1998], Historia myśli ekonomicznej, tłum. A. Szeworski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Lee F.S., [2012, 2-6 July], History and methodology of institutional economics, materiały Summer School of Heterodox Economics, Poznań University of Economics, Poznań, Poland.
• Morel S., [2009], Employment and Economic Insecurity: a Commonsian Perspective, "Studies in Social Justice", Vol. 3, Issue 2.
• North D.C., [1990a], Institutional Change: A Framework of Analysis, http://ideas.repec.com (dostęp: 03.05.2010).
• North D.C. [1990b], Institutions, Institutional Change, and Economic Performance, Cambridge University Press, New York.
• North D.C., [1992], Transactions Costs, Institutions and Economic Performance., An International Center for Economic Growth Publication, ICS Press, San Francisco, California.
• North D.C., [1993], New Institutional Economics and Development, Working Paper, http://www.deu.edu.tr/userweb/sedef.akgungor/Current%20topics%20in%20Turkish%20Economy/north.pdf (dostęp: 01.12.2012).
• North D.C., [1994, June], Economic performance through time, "The American Economic Review", Vol. 84, No. 3.
• North D.C., [2005], Understanding the Process of Economic Change, Princeton University Press, Princeton-Oxford.
• North D.C., [2006], Efektywność gospodarcza w czasie, tłum. A. Lompart, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, (red.) A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, t. 1, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Olson M., [1965], The Logic of Collective Action, Harvard University Press, Cambridge.
• Ostoj I., [2010], Podejście instytucjonalne w analizach rynku pracy, [w:] Mikroekonomia i ekonomia instytucjonalna, (red.) M. Piotrowska, Prace naukowe UE we Wrocławiu, nr 139, Wrocław.
• Ostoj I., [2012], Formalne i nieformalne instytucje rynku pracy, Wydawnictwo UE w Katowicach, Katowice.
• Ratajczak M., [2005], Instytucjonalizm - wzbogacenie czy alternatywa ekonomii głównego nurtu?, [w:] Ład instytucjonalny w gospodarce, t. I, (red.) B. Polaszkiewicz, J. Boehlke, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
• Ratajczak M., [2006], Miejsce instytucjonalizmu we współczesnej ekonomii, [w:] Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Ekonomia instytucjonalna - teoria i praktyka, (red.) U. Zagóra-Jonszta, Wydawnictwo AE w Katowicach, Katowice.
• Rutherford M., [1994], Institutions in Economics, Cambridge, CUP.
• Rutherford M., [2000, June], Institutionalism Between the Wars, "Journal of Economic Issues", Vol. XXXIV, No. 2.
• Rutherford M., [2001], Institutional Economics: Then and Now, "Journal of Economic Perspectives", Vol. 15, No. 3.
• Rutherford M., [2003], American Institutional Economics In the Interwar Period, [w:] A Companion to the History of Economic Thought, (red.) W.J. Samuels, J.E. Biddle, J.B. Davis, Oxford, Blackwell.
• SEEN, [2007], Społeczna wartość dodana: perspektywy, "Social Economy Exchange Network", http://www.seen-equal.eu (dostęp: 03.01.2012).
• Smandek I.M., (red.), [1993], Teorie rynku pracy, Wydawnictwo AE w Katowicach, Katowice. Sobiech-Grabka K., Wallusch J., Woźniak-Jęchorek B., [2012], Ekonomia instytucjonalna, [w:] Współczesne teorie ekonomiczne, (red.) M. Ratajczak, Wydawnictwo UE w Poznaniu, Poznań.
• Staniek Z., [2010], Diversification of Institutional Economics, Warsaw Forum of Economic Sociology, WFES, Vol. 1 Number 1(1), Warsaw School of Economics, Warsaw, Spring.
• Stokowska D., [2006], Nowa ekonomia instytucjonalna jako nowa perspektywa badawcza w analizowaniu procesów gospodarczych, [w:] Teoria i praktyka ekonomii a konkurencyjność gospodarowania, (red.) E. Frajtag-Mika, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Williamson O.E., [1975], Market and Hierarchies. Analysis and Anti-trust Implications, Free Press, New York.
• Williamson O.E., [1981], The Economics of Organization: The Transaction Cost Approach, "American Journal of Sociology", Vol. 87, No. 3.
• Williamson O.E., [2000, September], The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking Ahead, "Journal of Economic Literature", Vol. 38, No. 3.
• Woźniak M.G., [2005], Fundamentalne problemy aksjologiczne ładu instytucjonalnego współczesnej gospodarki, [w:] Ład instytucjonalny w gospodarce, (red.) B. Polaszkiewicz, J. Boehlke, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Zagóra-Jonszta U., [1998], Teoretyczne aspekty bezrobocia i rynku pracy, [w:] Rynek pracy w teorii i praktyce, (red.) D. Kotlorz, U. Zagóra-Jonszta, Wydawnictwo AE w Katowicach, Katowice.