Analiza instytucji i zmian instytucjonalnych A. Allana Schmida

• Autorzy: Joanna Dzionek-Kozłowska

Warianty tytułu

Allan Schmid's Analysis of Institutions and Institutional Change

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W ostatnich dekadach w rozwoju ekonomii dostrzec można pogłębiającą się tendencję do podważenia poszczególnych składowych lub wręcz całego paradygmatu, który w minionym stuleciu dominował w naukach ekonomicznych. Dodatkowym bodźcem, który przyczynił się do spotęgowania wskazanej tendencji, stał się kryzys finansowy i będące jego konsekwencją znaczne pogorszenie stanu koniunktury gospodarczej w latach 2008-2009. Kwestionowane podejście określane jest zwykle mianem ekonomii lub teorii neoklasycznej. Należy podkreślić, że coraz szerszy krąg nastawionych krytycznie badaczy nie poprzestaje wyłącznie na wskazywaniu słabości ekonomii neoklasycznej - krytyce towarzyszą wysiłki zmierzające do stworzenia nowych ram analitycznych, które byłyby wolne od wad dominującego podejścia, a jednocześnie pozwalałyby dostarczyć alternatywnego modelu wyjaśnienia zjawisk i procesów zachodzących na płaszczyźnie życia gospodarczego. Szczególną aktywnością wykazują się tu autorzy zaliczani do pozostających wciąż na obrzeżach ekonomii ortodoksyjnej nurtów, takich jak nowa ekonomia instytucjonalna czy ekonomia behawioralna. Celem artykułu jest przybliżenie polskim czytelnikom koncepcji A. Allana Schmida zaprezentowanej w pracy Conflict and Cooperation: Institutional and Behavioral Economics. Przemawia za tym z jednej strony fakt, iż publikacja ta wydaje się istotnym krokiem na drodze ku wypracowaniu alternatywnego wobec ekonomii neoklasycznej modelu analizowania zjawisk i procesów gospodarczych, a jednocześnie - co również warte podkreślenia - ma pewne walory dydaktyczne. Bazując na gruncie nowej ekonomii instytucjonalnej, Schmid uwypukla współzależność instytucji i zachowań jednostek. Fundamentalne znaczenie ludzkich zachowań dla kształtowania sfery instytucjonalnej czyni zaś zasadnym odwołanie się do dorobku ekonomii behawioralnej. Schmid dąży do stworzenia modelu, na gruncie którego możliwe byłoby zarówno analizowanie znaczenia i wpływu poszczególnych instytucji na życie gospodarcze, jak i uchwycenie czynników, które prowadzą do zmian samych struktur instytucjonalnych. Zaproponowane przez niego rozwiązanie oparte jest na trójczłonowym modelu: sytuacja - struktura - wynik (situation - structure - performance). Kolejne kroki analizy polegają na określeniu swego rodzaju warunków wstępnych, następnie - na analizie struktury instytucjonalnej i w końcu rozważeniu, w jaki sposób przy danych warunkach struktura ta wpływa na rozkład korzyści i strat podmiotów gospodarczych. Tak nakreślony schemat z godną uznania konsekwencją wykorzystuje Schmid następnie do analizy szeregu zagadnień podejmowanych na gruncie współczesnej teorii ekonomii, szeroko posiłkując się koncepcjami czy wnioskami formułowanymi przez reprezentantów obu wskazanych wyżej nurtów, co ze względu na zamysł pracy wydaje się jak najbardziej zrozumiałe. Dzięki temu praca Schmida nie tylko ukazuje komplementarność ekonomii instytucjonalnej i behawioralnej, ale mimo pewnych niedoskonałości może zostać uznana za prolegomenę do ich syntezy.(abstrakt oryginalny)

EN

In recent decades there is a growing tendency in economics to question some concepts or even the whole paradigm dominant in economic science in the last century. Financial crisis which led to a considerable downturn in the economy in 2008-2009 has acted as an additional incentive to intensify this tendency. The debatable approach is known as neoclassical theory or neoclassical economics. The fact needs to be emphasised that a widening circle of critically-oriented scholars does not contend itself with pointing at the weaknesses of neoclassical economics. Their disapproval is accompanied by the attempts to establish a new analytical framework which would be free from the drawbacks of neoclassical theory and that can provide an alternative model of explaining the phenomena and processes taking place on economic level of social life. Researchers classified to institutional and behavioural economics, which still remains on the fringes of the orthodox approach, are particularly active in making the efforts of this kind. The aim of the article is to draw attention of Polish readers to the concept of A. Allan Schmid presented in his book entitled Conflict and Cooperation: Institutional and Behavioral Economics. Schmid's work seems to be a significant step towards developing an alternative model of analysing economic phenomena and processes. The other point that is worth noticing is the fact that his concept has some interesting didactic values and could be recommended as an excellent supplementary item to a reading list proposed for economics courses. Relying on the ground of the New Institutional Economics (NIE), Schmid emphasis an interrelatedness between institutions and human behaviour. The fundamental significance of human behaviour for shaping institutions justifies invoking to scientific achievements of behavioural economics. Schmid tries to establish a model that could be applied not only to the analysis of an impact and significance of particular institutions on economic performance, but also to grasp the factors which seem to be important for changes in institutional structures. His solution is based on a three-stages model called SSP (situation - structure - performance). The first step consists in the delimitation of introductory conditions, the next is an analysis of institutional structure and the purpose of the last phase is to consider how this structure affects an allocation of benefits and losses of economic entities. The scheme is then consequently used for the analysis of a number of issues discussed in contemporary economic theory. Schmid competently avails himself of the concepts and conclusions expressed by the representatives of institutional and behavioural economics, which is understandable when his aim is taken into consideration. By so doing, Schmid not only shows complementarity of those two trends, but his approach, despite some weaknesses, could be treated also as a prolegomena to the synthesis of institutional and behavioural economics.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia instytucjonalna; Ekonomia behawioralna; Ekonomia

EN

Institutional economics; Behavioral economics; Economics

• Czasopismo: Ekonomia / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 4 (25)
• Strony: 42--53

Twórcy

autor

Joanna Dzionek-Kozłowska

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Berg N., Book review: Schmid, Allan. Conflict and cooperation: Institutional and behavioral economics, "The Journal of Socio-Economics" 2005, doi:10.1016/j.socec.2005.07.020.
• Berninghaus S.K., Book review: A. Allan Schmid (2004): Conflict and cooperation: Institutional and behavioral economics, "Journal of Evolutionary Economics" 2005, vol. 15, doi:10.1007/s00191-005-0272-x.
• Buchanan J.M., The limits of liberty: Between Anarchy and Leviathan, [w:] The Collected Works of James M. Buchanan, Liberty Fund, Indianapolis 1999-2002, vol. 7, ch. 4, http://oll.libertyfund.org/title/1827/103273 (dostęp: 15.06.2013).
• Crawford S.E.S., Ostrom E., The grammar of institutions, "The American Political Science Review" 1995, vol. 89, no. 3.
• Colander D.C., The death of neoclassical economics, "Journal of the History of Economic Thought" 2000, vol. 22, no. 2.
• Davis J.B., Book review: Conflict and cooperation: Institutional and behavioral economics, by A. Allan Schmid, "Land Economics" 2007, vol. 83 (2).
• Dick B., Book review: Conflict and cooperation: Institutional and behavioral economics, by A. Allan Schmid, "Journal of Economic Issues" 2005, vol. XXXIX, no. 3.
• Dzionek-Kozłowska J., Rynek versus państwo w świetle dyskusji o path dependence, "Ekonomia i Prawo" 2010, vol. 6.
• Dzionek-Kozłowska J., System ekonomiczno-społeczny Alfreda Marshalla, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Gazzaniga M.S., The Social Brain: Discovering the Networks of the Mind, Basic Books, New York 1985.
• Godłów-Legiędź J., Instytucje i koszty transakcji jako podstawowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej, [w:] Instytucje i transformacja, red. J. Godłów-Legiędź, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
• Godłów-Legiędź J., Współczesna ekonomia. Ku nowemu paradygmatowi?, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Hayek F.A. von, Konstytucja wolności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Hodgson G.M., Evolution and Institutions: On Evolutionary Economics and the Evolution of Economics, Edward Elgar Publishing, Northampton 1999.
• Knight J., North D.C., Explaining economic change: The interplay between cognition and institutions, "Legal Theory" 1997, no. 3.
• Miller G.A., The cognitive revolution: A historical perspective, "Trends in Cognitive Sciences" 2003, vol. 7, no. 3, doi:10.1016/S1364-6613(03)00029-9.
• North D.C., Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, Cambridge 1990.
• Ostrom E., Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action, Cambridge University Press, Cambridge 1990.
• Schmid A.A., Conflict and Cooperation: Institutional and Behavioral Economics, Blackwell, Oxford 2004.
• Simon H., Cognitive science: The newest science of the artificial, "Cognitive Science" 1980, vol. 4, no. 1.
• Simon H., Theories of bounded rationality, [w:] C.B. McGuire, R. Radner (eds.), Decision and Organization: A Volume in Honour of Jacob Marschak, University of Minnesota Press, Minneapolis 1972.
• Williamson O., Ekonomiczne instytucje kapitalizmu. Firmy, rynki, relacje kontraktowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• Williamson O., The lens of contract: Private ordering, "American Economic Review" 2002, vol. 92, no. 2.