Czasopismo
Tytuł artykułu
Warianty tytułu
Residential Real Estate Policy and the Regulatory Environment of the Residential Real Estate Sector
Języki publikacji
Abstrakty
Podstawową słabością polskiej polityki mieszkaniowej w III RP jest to, że mimo ponad 20 lat transformacji do chwili obecnej nie udało się zbudować efektywnie działającego sektora mieszkaniowego, tj. takiego, który przy istniejących ograniczeniach rzeczowych, wynikających z poziomu rozwoju gospodarczego Polski, w najlepszy sposób zaspokajałby potrzeby mieszkaniowe społeczeństwa. Głównymi barierami były zawsze z jednej strony silne interesy sektorowe, z drugiej jego polityczny charakter. Jedynie sporadycznie korzystano z ponad stuletnich doświadczeń polityki mieszkaniowej innych państw. Zmiany sytuacji mieszkaniowej, kształtu przestrzennego miast, struktury własności w sektorze to procesy wieloletnie, dlatego podstawą dobrej polityki mieszkaniowej jest jej długookresowy kształt i konsekwentna jej realizacja. Tymczasem większość realizowanych programów, zwłaszcza po wygaśnięciu programów pomocowych USAID oraz Banku Światowego, miała charakter działań doraźnych. Dlatego, oceniając zmiany regulacyjne w sektorze, należy się odnosić nie tylko do bieżących problemów, ale też do pożądanego kształtu sektora, który umożliwi bezpieczne zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa. W dużym uproszczeniu można ocenić, że podstawową dysfunkcją systemową sektora jest polityka mieszkaniowa, która nie zapewnia dostępności mieszkania adekwatnego do potrzeb szerokiego spektrum społeczeństwa. Problem dostępności mieszkania należy rozpatrywać w kilku aspektach, tj. zaspokajania podstawowych potrzeb mieszkaniowych, umożliwienia mobilności ludności oraz dostosowania wielkości mieszkania do bieżących potrzeb i możliwości ekonomicznych. Pierwszy wymóg jest spełniony, gdyż bezdomność oraz bardzo złe warunki mieszkaniowe zostały w Polsce praktycznie rozwiązane. Znacznie trudniejszym problemem jest dostępność mieszkania w ujęciu dynamicznym. Oznacza to, że gospodarstwa domowe poszukujące mieszkań z różnych powodów są w stanie znaleźć mieszkanie adekwatne do swojej sytuacji finansowej i potrzeb bez nadmiernego obciążania budżetu lub konieczności akceptacji bardzo złych warunków mieszkaniowych. W gospodarkach rozwiniętych celowi temu służy rozbudowany system form zaspokajania potrzeb mieszkaniowych oraz polityka mieszkaniowa wspierająca grupy słabsze dochodowo. Studenci oraz osoby pracujące powinny mieć dostęp do mieszkań pod wynajem, a nie nabywać mieszkanie na własność. Natomiast osoby starsze powinny mieć możliwość zamiany aktualnego mieszkania na mniejsze, co poprawi ich sytuację finansową. Pomimo znacznego zróżnicowania systemy zaspokajania potrzeb mieszkaniowych w wielu krajach rozwiniętych cechuje pewne podobieństwo ogólnej filozofii budowy i struktury. Podstawą zaspokajania potrzeb mieszkaniowych klasy średniej są mieszkania prywatne zamieszkałe przez właścicieli. Podstawową formą interwencji państwa na tym rynku jest tworzenie warunków rozwoju kredytów hipotecznych, będących podstawą finansowania tego zasobu. Zasób ten konkuruje z rynkowym zasobem na wynajem - ważnym czynnikiem elastycznego rynku pracy. Inwestorami są tutaj głównie bardziej zamożne osoby fizyczne oraz fundusze inwestycyjne. Zarówno jeden jak i drugi system są niekiedy subsydiowane, jednak zazwyczaj subsydia są kapitalizowane przez rynek w cenach. Znacznie skuteczniejsze są natomiast subsydia podmiotowe, kierowane do mniej zamożnych gospodarstw domowych z ograniczeniami dotyczącymi standardu, które rozszerzają system w głąb społeczeństwa. W krajach z większymi napięciami społecznymi wynikającymi z silnego zróżnicowania dochodów jako kolejny segment występuje budownictwo wspierane przez państwo, nazywane często społecznym budownictwem mieszkaniowym. Zazwyczaj występuje ono w wersji na wynajem, z możliwością przejścia na status własności prywatnej, jednak z pewnymi ograniczeniami związanymi ze spekulacją. Występują też tutaj ograniczenia standardu, a formy pomocy dotyczą zazwyczaj kosztów finansowania kredytem. Najbiedniejsze gospodarstwa domowe są zazwyczaj kierowane do zasobu socjalnego. Sektor społecznego budownictwa mieszkaniowego oraz budownictwo socjalne zwykle konkurują o środki z systemem zasiłków podmiotowych, które są często systemem wspierającym prywatne mieszkania na wynajem oraz systemem uznawanym za najlepszy ze społecznego punktu widzenia, gdyż nie grupuje najbiedniejszych gospodarstw domowych, co mogłoby prowadzić do tworzenia gett. (fragment tekstu)
This article deals with housing policy and regulatory issues. The analysis begins with an overview of the currently applied housing policy and on the accessibility of housing for the population. The next step is a list of suggestions how to change the housing policy in order to improve the conditions in the housing market. The analysis covers also a critical assessment of the regulatory changes that were introduced in 2010-2013 and discusses the current housing finance regulations. Finally, the evolution of the housing system in Poland is summarized. (original abstract)
Twórcy
Bibliografia
- Augustyniak H., Łaszek J., Olszewski K., Waszczuk J. (2013), To rent or to buy - analysis of housing tenure choice determined by housing poplicy, National Bank of Poland Working Paper 164.
- Dubel H.J., Brzeski W.J., Hamilton E. (2006), Rental Choice and Housing Policy Realignment in Transition - the Housing Post-Privatisation Challenges in the Europe and Central Asia Region, World Bank.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171274949
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.