Rachunkowość behawioralna jako interdyscyplinarny nurt rachunkowości i społecznych nauk o zachowaniu

• Autorzy: Nelli Artienwicz

Warianty tytułu

Behavioral Accounting as an Interdyscyplinary Field of Accounting and Behavioral Sciences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Współczesny system rachunkowości, zarówno finansowej, jak i zarządczej, nie mógłby istnieć bez człowieka. Człowiek i jego zachowanie w kontekście rachunkowości są przedmiotem badań nurtu rachunkowości behawioralnej. Celem tego artykułu jest przedstawienie rachunkowości behawioralnej jako interdyscyplinarnego obszaru badawczego czerpiącego z dorobku nauk o zachowaniu. Szczególną uwagę poświęcono w nim psychologii jako głównej nauce społecznej, która miała wpływ na rozwój rachunkowości behawioralnej. Metody badawcze wykorzystane w niniejszym opracowaniu to analiza pojęć i synteza studiów literaturowych. Interdyscyplinarne podejście do rachunkowości i wykorzystywanie metod badawczych typowych w naukach o zachowaniu pozwalają budować naukę rachunkowości w pełniejszym wymiarze, o szerszych możliwościach poznawczych. (abstrakt oryginalny)

EN

Accounting systems, both financial and managerial, could not exist without people. People and their behavior in the context of accounting are the subject of behavioral accounting research. The aim of this article is to present behavioral accounting as an interdisciplinary field of research that derives from behavioral sciences. The research methods applied are the analysis of concepts and literature studies. An interdisciplinary approach to accounting and application of research methods typical of behavioral sciences makes it possible to develop a more comprehensive theory of accounting with wider cognitive possibilities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość; Ekonomia behawioralna; Finanse behawioralne; Ekonomiczna teoria zachowań; Rachunkowość behawioralna; Interdyscyplinarność

EN

Accounting; Behavioral economics; Behavioural finance; Economic behaviour theory; Behavioural accounting; Interdisciplinarity

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2013
• Tom: 71
• Numer: nr 127
• Strony: 7--23

Twórcy

autor

Nelli Artienwicz

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Artienwicz N. (2011 a), Możliwości badania zachowania księgowych w świetle paradygmatów rachunkowości, [w:] Kluczowe problemy teorii i praktyki rachunkowości, "Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego", nr 1-2, s. 355-364.
• Artienwicz N. (2011b), Sztuka pomiaru i komunikowania z perspektywy umiejętności księgowego, [w:] Rachunkowość. Sztuka pomiaru i komunikowania, pod redakcją pracowników Katedry Rachunkowości, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 23-36.
• Ashton R.H. (1974), An experimental study of internal control judgements, "Journal of Accounting Research", no. 12, s. 143-157.
• Bamber E.M. (1993), Opportunities in behavioral accounting research, "Behavioral Research in Accounting", vol. 5, s. 1-29.
• Blackburn S. (1997), Oksfordzki słownik filozoficzny, KiW, Warszawa.
• Blok Z. (2010), Czym jest teoria w politologii? Teoria - teorie - teoretyzowanie, referat przygotowany na ogólnopolską konferencję naukową "Czym jest teoria w politologii?", Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, 12 maja 2010 r.
• Breikreuz R. (2009), Behavioral Accounting vs. Behavioral Finance. A Comparison of the Related Research Disciplines, Grin Verlag.
• Birnberg J.G., Shields J.F. (1989), Three decades of behavioral accounting research. A search for order, "Behavioral Research in Accounting", vol. l, s. 23-74.
• Brzeziński M., Gorynia M., Hockuba Z. (2008), Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI w. Między imperializmem a kooperacją, "Ekonomista", nr 2, s. 201-232.
• Burzym E. (2008), Społeczna funkcja rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 45 (101), SkwP, Warszawa, s. 71-86.
• Camerer C.F., Loewenstein G. (2004), Behavioral economics: past, present and future, [in:] Advances in Behavioral Economics" C.F. Camerer, G. Loewenstein, M. Rabin (eds.), Russel Sage Foundation, New York.
• Chang C.J., Yen S.H., Duh R. (2002), An empirical examination of competing theories to explain the framing effect in accounting related decisions, "Behavioral Research in Accounting", vol. 14, no. l, s. 35-64.
• Chettiparamb A. (2007), Interdisciplinarity: a literature view, University of Southampton.
• Chmielewski P. (2011), Homo agens. Instytucjonalizm w naukach społecznych, Poltex, Warszawa.
• Chua W.F. (1986), Radical developments in accounting thought, "Accounting Review", vol. 61, no. 4, s. 601-632.
• Chung J., Monroe G., (2001), A research note on the effects of gender and task complexity on an audit judgment, "Behavioral Research in Accounting", vol. 13, s. 111-125.
• Covaleski M.A., Dirsmith M.W. (1986), The budgetary process of power and politics, "Accounting Organizations and Society", vol. 11, no. 3, s. 193-214.
• Czerwonka M., Gorlewski B. (2012), Finanse behawioralne: zachowania inwestorów i rynku. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Dickhaut J.W. (1973), Alternative Information structures and probability revision, "Accounting Review", vol.48.no. l.s.511-519.
• Dobija D., Kucharczyk M., red., (2009), Rachunkowość zarządcza: teoria, praktyka, aspekty behawioralne, WAiP, Warszawa.
• Dobija M., red.. (2005). Teoria rachunkowości w zarysie. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• Dobija M. (2010). Rachunkowość jako dyscyplina naukowa, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 59 (l 15), SkwP, Warszawa, s. 25-40.
• Flejterski S. (2007), Metodologia finansów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Fogarty T.J., Singh J.R., Gary K., Moore R.K. (2000), Antecedents and consequences of burnout in accounting: beyond the role stress model, "Behavioral Research in Accounting", vol. 12, s. 31-67.
• Hlaciuc E., Petris R. (2010), Reflections on the nature of accounting, "Annals of the «Stefan cel Mare» University of Suceava", vol. 10, s. 242-259.
• Kabalski P. (2012), Wybrane problemy stosowania Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej w Polsce. Organizacja, kultura, osobowość, język, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódź-kiego, Łódź.
• Kahneman D., Tversky A. (1979), Prospect theory: an analysis of decisions under risk, "Econometrica", vol 47, no. 2, s. 263-291.
• Krauz-Mozer B. (2005), Teorie polityki: założenia metodologiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kuciński K. (2010), Ujęcia interdyscyplinarne w naukach ekonomicznych, [w:] K. Kuciński (red.), Metodologia nauk ekonomicznych. Dylematy i wyzwania, Difin, Warszawa.
• Lattuca L.R. (2001), Creating Interdisciplinarity: Interdisciplinary Research and Teaching among College and University Faculty, Vanderbilt University Press.
• Lau Ch.M., Moser A. (2008). Behavioral effects of nonfinancial performance measures: the role of procedural fairness, "Behavioral Research in Accounting", vol. 20, no. 2, s. 55-71.
• Libby R. (1975), Accounting ratios and the prediction of failure: some behavioral evidence, "Journal of Accounting Research", Spring, s. 150-161.
• Libby R. (1981), Accounting and Human Information Processing: Theory and Applications, Prentice Hali.
• Lord A.T. (1989), The development of behavioral thought in accounting, 1952-1981, "Behavioral Re-search in Accounting", vol. l, s. 124-149.
• Maines L.A. (1995), Judgement and decison making research in financial accounting: a review and analysis, [in:] R.H. Ashton, A.H. Ashton (eds.), Judgement and Decision Making Research in Ac-counting and Auditing, Cambridge.
• Marcinkowska M. (2009), Behawioralne aspekty controllingu, "Przegląd Organizacji", nr 10, s. 20-24.
• Meyer M. (2006), Stanowisko psychologicznego nurtu ekonomii wobec tradycyjnego rozumienia racjonalności, Uniwersytet Gdański, Sopot.
• Milani K. (1975), The relationship of participation in budget-setting to industrial supervisor performance and attitudes: afield study, .Accounting Review", April, s. 274-284.
• Morgan G. (1988), Accounting as reality construction: towards a new epistemology for accounting practice, "Accounting, Organization and Society", vol. 13, no. 5, s. 477-485.
• OECD (1972). Interdisciplinarity: Problems of Teaching and Research in Universities, Paris.
• Pinsker R. (2007), Long series of information and non-professional investors' belief revision, "Behavioral Research in Accounting", vol. 19, s. 197-214.
• Pluwak A. (2009). Geneza i ewolucja pojęcia framing w naukach społecznych, "Global Media Journal -Polish Edition", nr 1(5), s. 49-80.
• Podgórski R. (2007), Metodologia badań socjologicznych, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz, Olsztyn.
• Polowczyk J. (2009a), Przyczynek do ewolucji nauk ekonomicznych na przykładzie ekonomii i nauk o zarządzaniu, "Przegląd Organizacji", nr 2, s. 3-7.
• Polowczyk J. (2009b), Podstawy ekonomii behawioralnej, "Przegląd Organizacji", nr 12, s. 3-7.
• Polowczyk J. (2010), Elementy ekonomii behawioralnej w dziełach Adama Smitha, "Przegląd Organizacji", nr 4, s. 493-522.
• Reber A.S. (2000), Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Schroder H.M., Driver M.J., Streufert S. (1967), Human Information Processing, New York.
• Shefrin H. (2002), Beyond Greed and Fear: Understanding Behavioral Finance and the Psychology of Investing, Oxford University Press, New York.
• Simon H. (1955), A behavioral model of rational choice, "Quarterly Journal of Economics", vol. 69, s. 99-188.
• Simon H. (1972), Theories of bounded rationality, [in:] C.B. McGuire. R. Radner (eds.), Decision and Organization, North-Holland Publishing Company, Amsterdam, s. 161-176.
• Slovic P., Lichtenstein S. (1971). Comparison of Bayesian and regression approaches to the study of information processing in judgement. "Organizational Behavior and Human Performance", November, s. 649-744.
• Smelser N.J., Baltes P.B., eds., (2001), International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Elsevier, Oxford.
• Smolski R., Smolski M., Stadtmuller E.H. (1999), Słownik Encyklopedyczny. Edukacja Obywatelska, Wydawnictwo Europa, Warszawa.
• Szychta A. (2008), Etapy ewolucji i kierunki integracji metod rachunkowości zarządczej. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szychta A. (2010), Współczesne kierunki zainteresowania teorii rachunkowości finansowej w świetle zarysu jej rozwoju, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 56(112), SKwP, Warszawa.
• The New Encyklopeadia Britannica (1991), 15th edition, University of Chicago, Chicago.
• Tversky A., Kahneman D. (l974), Judgment under uncertainty: heuristics and bidses. "Science", no. 185 (4157), s. 1124-1131.
• Williams P.F.. Jenskins J.G., Ingraham L. (2006), The winnowing away of behavioral accounting re-search in the US: the process for anointing academic elites, "Accounting, Organizations and Society", vol. 31,5.783-818.
• Wojtysiak-Kotlarski M. (2010), Interdyscyplinarność jako cecha rozwoju nauki, [w:] K. Kuciński (red.), Metodologia nauk ekonomicznych. Dylematy i wyzwania, Difin, Warszawa 2010.
• Wright W.F. (1987), Audit judgement consensus and experience, [in:] K.R. Ferris (ed.), Behavioral Accounting Research: A Critical Analysis, Publishing Horizons, Ohio.
• Dharmin P. (2007), Psychosynteza i Psychologia Transpersonalna, http://www.macierz.org.pl/artykuly/nauka/Psychosynteza_i_Psychologia_Transpersonalna.html (dostęp: 20.01.2013).
• Gagatek W. (2013), O fałszywym rozumieniu interdyscyplinarności studiów europejskich, http://www. wojciechgagatek.pl (dostęp: 28.02.2013).
• Kutluk F.A., Ersoy A. (2010). Literature review of behavioral research in accounting between 1999-2008, "Journal of Yasar University", no. 3171-3178, http://joy.yasar.edu.tr (dostęp: 20.12.2012).
• Sajduk B. (2007), Teoretyczne przesłanki współczesnej analizy politologicznej, "Państwo i Społeczeństwo", nr l, http://www.wse.krakow.pl/pl/download/file/f,919 (dostęp: 25.02.2013).
• Załuski W. (2006), Założenie deskryptywne ekonomicznej analizy prawa: człowiek jako homo oeconomicus, Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, http://www.copernicuscenter.edu.pl/publikacje (dostęp: 28.02.2013).