Obszary versus miejsca, czyli o przestrzennych formach interpretacji przemian polskiej wsi

• Autorzy: Marcin Wójcik

Warianty tytułu

Areas versus places - reflections on the spatial forms in interpretation of the Polish countryside

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Charakter pogłębionej refleksji nad obecnymi przekształceniami wsi powinien z jednej strony dotyczyć umiejscowienia ich w "długim czasie" zmian, z drugiej zaś uwzględniać rozważania nad skalą interpretacji procesów, rozumianą nie tylko w kategoriach zakresu przestrzennego (makro vs. mikro), ale przede wszystkim w znaczeniu symbolicznym (przestrzeń vs miejsce). W przypadku badań wsi, zwłaszcza geograficznych, odczuwa się wyraźny brak refleksji nad przedmiotem badań, zwłaszcza w odniesieniu do obrazu, jaki się z nich wyłania. Geograficzny obraz wsi jest przede wszystkim pochodną oparcia badań na wzorcu neopozywistycznym, a co za tym idzie koncentracji na opisie zjawisk w kategoriach ilościowego rozkładu i organizacji przestrzennej. Celem tego opracowania jest krytyczne spojrzenie na zastosowanie kluczowych dla formułowania założeń badań pojęć, takich jak "obszar wiejski" i "wieś", a także konsekwencji, które z tego wynikają dla innych przestrzennych form interpretacji przemian polskiej wsi, takich jak "region" i "miejsce".(abstrakt oryginalny)

EN

On the one hand, the nature of in-depth reflection on the current rural transformations should involve placing them within long-term changes. On the other, it should take into account the reflections on the scale of interpretation of processes, not just in spatial categories (macro vs. micro) but, above all, in the symbolic sense (space vs. location). In the case of rural studies, especially geographical ones, we can see a clear lack of reflection on the research subject, particularly concerning the image that results from them. The geographical image of the countryside is mainly derived from basing them on a neo-positivist model and, consequently, the focus on describing phenomena in terms of quantitative distribution and spatial organisation. The main purpose of this study is to present a critical (evaluative) look at the application of concepts critical for formulating research assumptions, such as rural area and countryside, as well as the consequences of such applications for other spatial forms of interpreting the transformations of Polish countryside, such as region and "place".(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obszary wiejskie; Przestrzeń geograficzna; Struktura przestrzenna

EN

Rural areas; Geographic space; Spatial structure

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2013
• Tom: 34 Regionalny wymiar przemian polskiej wsi - aspekty przestrzenno-ekonomiczne = Regional Dimension of Changes in Polish Rural Areas - Spatial and Economic Aspects
• Strony: 9--22

Twórcy

autor

Marcin Wójcik

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Archer K., 1993, Regions as Social Organisms: The Lamarckian Characteristics of Vi- dal de la Blache's Regional Geography, Annals of American Geographers, 83, 3, s. 498-514.
• Ayto J., 1990, Dictionary of Word Origins, Bloomsbury, London.
• Bański J., 2002, Geografia wsi - nową dyscypliną badawczą polskiej geografii, Przegląd Geograficzny, 74, 3, s. 367-379.
• Buttimer A., 1974, Values in geography, Association of American Geographers, Resource Paper, 24, Washington.
• Buttimer A., 1990, Charyzmat i kontekst: wyzwanie, Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 4, s. 11-28 (tłumaczenia z jęz. ang. I. Sagan, Buttimer A., 1978, Charism and Context: The Challenge of. "La geographie humaine", [w:] Ley D., Samuels M. (red.), Humanistic Geography, Maaraufa Press, Chicago, s. 58-76.
• Chojnicki Z., 2010, Dualizm metodologiczny w geografii społeczno-ekonomicznej, [w:] Z. Chojnicki (red.), Koncepcje i studia metodologiczne i teoretyczne w geografii, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 33-42.
• Davies N., 1998, Europa, Znak, Kraków.
• Fedyszak-Radziejowska В., 2013, Społeczności wiejskie: tożsamość, kapitał społeczny, wspólnotowe identyfikacje, [w:] A. Rosner (red.), Społeczne i kulturowe zagadnienia przemian na wsi polskiej, IRWiR, Warszawa, s. 95-118. Gorlach K, 2004, Socjologia obszarów wiejskich. Problemy i perspektywy, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Gregory D., 1994, Geographical Imaginations, Blackwell, Oxford.
• Heidegger M., 1977, Budować, mieszkać, myśleć, [w:] Eseje wybrane, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa.
• Jałowiecki В., Szczepański M. S., 2009, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Jędrzejczyk D., 2004, Geografia humanistyczna miasta, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
• Jędrzejczyk D., 2011, Od scjentyzmu do humanizmu. Geografia w poszukiwaniu nowego paradygmatu, [w:] W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Ujęcia i problemy badawcze we współczesnej geografii, Podstawowe idee i koncepcje w geografii, 5, s. 13-22.
• Koseła K., 2003, Polak i katolik, Splątana tożsamość, IFiS PAN, Warszawa.
• Lisowski A, 2011, Koncepcje przestrzeni w geografii człowieka, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Maik W., 1992, Podstawy geografii miast, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Plit F., 2005, Paul Vidal de la Blachę - krajobraz - obraz i geograficzna metoda jego interpretacji, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 4, Sosnowiec, s. 26-31.
• Rykiel Z., 1977, Urbanizacja - ujęcie teoretyczne oraz aspekty procesu. Próba oceny, Przegląd Geograficzny, 49, 1, s. 27-42.
• Starosta P, 1995, Poza metropolią. Wiejskie i małomiasteczkowe zbiorowości lokalne a wzory porządku makrospolecznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Sztompka P, 2003, Socjologia, Znak, Kraków.
• Tuan H.F., 1977, Space and Place. The Perspective of Experience, University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Wilczyński W., 2005, Ewolucja poglądów geograficznych na środowisko, [w:] W. Maik, К Rembowska, A. Suliborski (red.), Geografia jako nauka o przestrzeni, środowisku i krajobrazie, Podstawowe idee i koncepcje w geografii, t. 1, ŁTN, Łódź, s. 73-102.
• Winid W., 1937, Miasto i wieś w krajobrazie geograficznym i ich rola w życiu gospodarczym i społecznym, Czasopismo Geograficzne, 15, 1, s. 4-18.
• Woods M., 2011, Rural, Routledge, New York.
• Wójcik M., 2009, Społeczna geografia wsi, Czasopismo Geograficzne, 80, 1-2, s. 42-62.
• Wójcik M., 2010, Struktura i działanie - geograficzno-społeczna interpretacja oddziaływania funduszy Unii Europejskiej na przykładzie programu " Odnowa wsi", [w:] E. Kacprzak, A. Kołodziejczak (red.), Rola środków Unii Europejskiej w rozwoju obszarów wiejskich, Studia Obszarów Wiejskich, 24, IGiPZ PAN, PTG, Warszawa, s. 186-201.
• Wójcik M., 2011, Wiejski obszar peryferyjny w koncepcjach geograficznych, [w:] M. Wesołowska (red.), Wiejskie obszary peryferyjne - uwarunkowania i czynniki aktywizacji, Studia Obszarów Wiejskich, 26, IGiPZ PAN, PTG, Warszawa, s. 19-34.
• Wójcik M., 2012, Geografia wsi w Polsce, Studium zmiany podstaw teoretyczno- metodologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.