Podmiotowość w organizacji - fakt społeczny czy postmodernistyczny postulat?

• Autorzy: Wojciech Pawnik

Warianty tytułu

Subjectivity in the Organization - a Social Fact or the Postmodernist Demand?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Obszar ekonomii jest dziś definiowany poprzez paradygmat efektywności i wydajności osiąganej m.in. poprzez przypisane role organizacyjne, zasadę kompetencji i hierarchii. Zaplecze intelektualne tworzą w tym wypadku głównie uwikłane pragmatycznie nauki o zarządzaniu. Aktywność polityczna i obywatelska jest wynikiem zinstytucjonalizowanych oczekiwań współuczestnictwa i współdecydowania (równości) w procesach decyzyjnych w skali mikro- i makrospołecznej, zaś współczesna, szeroko rozumiana kultura kładzie nacisk na całościowe spojrzenie na aktorów życia społecznego ze szczególnym naciskiem na potrzebę samorealizacji . Wspomniane reguły poprawności politycznej prowadzą m.in. do swoistej "ucieczki" decydentów mechanizmów dystrybucji zasobów organizacji w uniwersalne metody i techniki zarządzania oraz zmieniający się organizacyjny kod językowy, który na poziomie symbolicznym ma za zadanie ową sprzeczność rozwiązać. Celem prezentowanej analizy jest identyfikacja obu zjawisk w kontekście zjawiska podmiotowości w organizacji. Wskazany obszar zainteresowań wynika z weberowskiej tradycji badań racjonalizacji przestrzeni kapitalistycznej oraz dramaturgicznej perspektywy Ervinga Goffmana, traktującej instytucje społeczne jako systemy względnie zamknięte. (fragment tekstu)

EN

The objective of this analysis is an attempt to answer the question whether the pursuit of self-fulfillment, either in an individual or group dimension, is reflected in the structure, character and dominant forms of organizational life in Poland. These prevailing forms are, undoubtedly, modern transnational corporations, legitimized by their undisputable economic success. An attractive, in terms of effectiveness, prospect of universalization corresponds to the currently dominant criterion of profit maximization - or, to be more neutral and politically correct - maximization of customer benefits. This is why, although the people are an organization's greatest capital, in this perspective they continue to be viewed as profit media generating costs and revenues. The demand to view the actors of the social life holistically, with particular emphasis on the need of self-fulfillment in formal organizations, is met by available subjectivity, though for example the notion of human resources accounting is being replaced with the concepts of intellectual capital measurement, and human resources management - intellectual capital management. In the social process of subjective creativity sequence and structural determination on the organization level, what dominates is a hierarchic structure rationalized with symbolic creation of reality. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podmiotowość pracowników; Człowiek w przedsiębiorstwie; Kapitał ludzki; Rachunkowość zasobów ludzkich; Kapitał intelektualny; Nauki o zarządzaniu

EN

Subjectivity of employees; Human in enterprises; Human capital; Human Resources Accounting (HRA); Intellectual capital; Management sciences

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2006
• Numer: z. nr 9 Problemy globalizacji i regionalizacji. Cz. 2
• Strony: 627--638

Twórcy

autor

Wojciech Pawnik

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

Bibliografia

• Archer M., Structure, agency, and the internal conversation, Cambridge University Press, New York 2003.
• Bańka W., Zarządzanie personelem w przedsiębiorstwie, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2000.
• Bell D., Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, PWN, Warszawa 1994.
• Benner M. J., TQM, ISO 9000, Six Sigma: do process management programs discourage innovation?, Knowledge @ Wharton, grudzień 2005.
• Beskid L., Milic-Czerniak R., Sufit Z., Polacy a nowa rzeczywistość ekonomiczna. Procesy przystosowania się w mikroskali, IFiS PAN, Warszawa 1995.
• Buckley W., Sociology and Modern Systems Theory, Englewood Cliffs, Prenfice Hall 1967.
• Burns T. R., Flam H., The Shaping of Social Organization, Sage, London 1986.
• Crozier M., Friedberg E., Człowiek i system: ograniczenia działania zespołowego, PWE, Warszawa 1982.
• Dziarski S., O świadomości aksjologicznej podmiotu, Wyd. Uniwersytetu AM, Poznań 2002.
• Etzioni A., The Active Society: A Theory of Societal andPoliticalprocesses, Free Press, New York 1968.
• Giddens A., The Consequences of Modernity, Polity Press, Cambridge 1990.
• Giddens A., Modernity and Self-Identity. Self and Society in the Late Modern Age, Cambridge 1991; The Transformation of Intimacy, Cambridge 1992.
• Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, PIW, Warszawa 1981.
• Gorlach K., Seręga Z., Socjologiczna koncepcja podmiotowości - zarys problemów badawczych, [w:] Podmiotowość: możliwość, rzeczywistość, konieczność, pod. red. P. Buczkowski, R. Cichocki, Nakom, Poznań 1989.
• Henzel-Korzeniowska H., Rola podmiotowości pracownika jako czynnik stabilizujący funkcjonowanie firmy w warunkach względnego chaosu otoczenia, [w:] Organizacje przyszłości. Szanse i zagrożenia w kontekście integracji europejskiej, pod red. Zbiegień-Maciąg L., Pawnik W., Poldex, Kraków 2003.
• Konecki K., Kulturowe uwarunkowania zarządzania zasobami ludzkimi. Sprzężenia zwrotne w działaniu, [w:] "Przegląd Socjologiczny", t. LI, nr 2, 2002.
• Korzeniowski K., Podmiotowość człowieka. Metateoretyczne ramy teorii, [w:] Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych, pod. red. K. Korzeniowski, R. Zieliński, W. Daniecki, Ossolineum, Wrocław 1983.
• Kozielecki J., Koncepcje psychologiczne człowieka, PIW, Warszawa 1977.
• Markowski G., Jak odnieść sukces i pozostać uczciwym, [w:] Między rynkiem a etatem. Społeczne negocjowanie rzeczywistości, pod. red. M. Marody, SCHOLAR, Warszawa 2000.
• Marody M., Społeczeństwo polskie w jednoczącej się Europie, [w:] Śląsk - Polska - Europa. Zmieniające się społeczeństwo w perspektywie lokalnej i globalnej, Księga X Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, pod. red. A. Sułek, M. S. Szczepański., Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1998.
• Merton R. K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa 1983.
• Niezgoda A., Biurowy Big Brother, [w:] "Polityka", nr 20, 2004.
• Panków W., U źródeł organizacyjnego porządku. Podstawy socjologicznej teorii organizacji utylitarnej, UW IS, Warszawa 1988.
• Seeman M., Alienation studies, [w:] "Annual Review of Sociology" 1975, vol. 1.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, t. 2, PWN, Warszawa 1983.
• Sztompka P., Socjologia jako nauka historyczna, [w:] "Studia Socjologiczne" 1987, nr 2; Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2002.
• Touraine A., The Self Production of Society, University of Chicago Press, Chicago 1977.
• www.iso9000.pl/Panel_04.htm
• Zaborowski Z., Podmiotowość, samoświadomość, struktura, "ja", [w:] Życie szkoły, Warszawa, 1991, nr 4.
• Wielecki K., Kompetencje do komunikacji międzykulturowej, pod. red. A. Kapciak, L. Korporowicz. A. Tyszka, Instytut Kultury, Warszawa 1995.
• Witzel M., EBF history lesson: Where scientific management went awry, http://www.ebfonline.com/main_feat/trends/trends.asp?id=560.