Poprawa efektywności gospodarowania w sektorze publicznym jako alternatywa dla zwiększania obciążeń fiskalnych - przykład branży transportowej

• Autorzy: Michał Wolański

Warianty tytułu

Improved Management Effectiveness in the Public Sector as an Alternative to Increased Fiscal Charges. Exemplified by the Transport Sector

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Reasumując należy stwierdzić, że w polskim systemie transportowym istnieją duże możliwości do poprawy efektywności - zarówno alokacyjnej, jak i wewnętrznej - a zatem istnieje alternatywa dla zwiększania obciążeń fiskalnych. Wykorzystanie tej możliwości wymaga jednak, po pierwsze, oceny kosztów i korzyści poszczególnych inwestycji transportowych na etapie ich priorytetyzacji - przed tworzeniem list indykatywnych, czy innych strategii, zawierających wykazy inwestycji. W ten sposób możliwe będzie osiągnięcie wyższej efektywności alokacyjnej, polegającej na realizacji tych inwestycji, które przyniosą społeczeństwu najwyższy stosunek kosztów do korzyści. Należy podkreślić, że obecnie decyzje te podejmowane są w sposób uznaniowy i polityczny, czego przykładem była np. tocząca się na początku 2011 r. dyskusja o nowelizacji Programu Budowy Dróg Krajowych. Po drugie, w wielu przypadkach istnieje możliwość poprawy efektywności wewnętrznej, nawet o 20-25%. Wymaga to jednak lepszej motywacji zarządzających środkami publicznymi do efektywnego ich wydawania, m.in. poprzez różnego rodzaju działania motywacyjne z zakresu New Public Management15 oraz kontrole NIK. Jednak należy przy tym pamiętać, że niektóre decyzje poprawiające efektywność wewnętrzną mogą być politycznie trudne, zwłaszcza dla samorządowców. Dlatego też istnieją przypadki, że samorządy wręcz ograniczają ofertę usług publicznych (np. komunikacji miejskiej), zamiast poprawiać ich efektywność. Obok limitów zadłużania, głównym narzędziem umożliwiającym motywowanie samorządów do efektywnych działań, pozostającym w dyspozycji władz centralnych, jest przyznawanie dotacji unijnych (a w przyszłości również dotacji krajowych w trybie konkursowym) tym podmiotom, które wykazują wysoką efektywność wewnętrzną. Tymczasem, jak wspomniano wcześniej, aktualnie mamy do czynienia z wręcz przeciwnym trendem.(abstrakt oryginalny)

EN

The article analyses the opportunity to raise effectiveness in the Pareto principle sense as well as the X effectiveness in the transport sector as an alternative to increased fiscal charges indispensable to cover the deficit of the part of the transport sector subject to the so-called public service obligation, i.e. public sector subsidising. On the basis of the Union infrastructural investments the author shows that their allocation effectiveness is not optimal, due to for example the lack of mechanisms of selection of the best projects. The X effectiveness of many public entities is not high either, which is illustrated by the operation of Miejskie Zakłady Autobusowe in Warsaw (Bus Public Transport Company) in comparison with private carriers and even other utility firms. The improvement in this area is a complicated and politically difficult activity; however from the point of view of the competitiveness of state and economic growth, it is a valuable and really feasible alternative to the increased fiscal charges.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sektor publiczny; Efektywność; Transport

EN

Public sector; Effectiveness; Transport

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2013
• Numer: z. 123
• Strony: 69--83

Twórcy

autor

Michał Wolański

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Generalny Pomiar Ruchu w 2010 roku, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, http://www.gddkia.pl/userfiles/articles/g/GENERALNY_POMIAR_ RUCHU_2010/0.1.1.4_SDR_w_pkt_pomiarowych_w_2010_roku.pdf, dostęp: 10.04.2011.
• Kip Viscusi W., Vernon J., Harrington J., Economics of Regulation and Antitrust, MIT Press, Cambridge (Massachusetts), London 1995.
• Komornicki T. et al., Ocena wpływu inwestycji infrastruktury transportowej realizowanych w ramach polityki spójności na wzrost konkurencyjności regionów (w ramach ewaluacji ex post NPR 2004-2006), IGiZP PAN, Warszawa 2010.
• "Komunikacja miejska w liczbach" 2009, nr 2, Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej, Warszawa 2010.
• Liebenstein H., Allocative Efficiency vs. X-Efficiency, "American Economic Review" No. 3/1966.
• Liebenstein H., Competition and X-Efficiency: Reply, "The Journal of Political Economy", No. 3/1973.
• Mishan E., Quah E., Cost-Benefit-Analysis, Routledge, Abingdon 2007.
• Niebieska księga, Infrastruktura drogowa, Jaspers, Warszawa 2008, http://www.pois. gov.pl/WstepDoFunduszyEuropejskich/Documents/BlueBookRoads2008_09_30. pdf, dostęp: 30.12.2011.
• Niebieska księga, Sektor kolejowy, Infrastruktura i tabor, Jaspers, Warszawa 2008, http://www.pois.gov.pl/WstepDoFunduszyEuropejskich/Documents/Blue_Book_ Railways_1512_TC_without.pdf, dostęp: 30.12.2011.
• Nowe zarządzanie publiczne w polskim samorządzie terytorialnym, red. A. Zalewskiego, OW SGH, Warszawa 2005.
• Samuelson P., Nordhaus W., Ekonomia, t. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• SIWZ w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na kompleksowe ubezpieczenie Miejskich Zakładów Autobusowych sp. z o.o. w latach 2011-2013, MZA, Warszawa 2010, http://www. mza.waw.pl/logistyka/kompleksowe_ubezpieczenie/siwz_1.pdf, http://www.mza. waw.pl/logistyka/kompleksowe_ubezpieczenie/siwz_2.pdf, http://www.mza.waw. pl/logistyka/kompleksowe_ubezpieczenie/siwz_3.pdf, dostęp: 19.11.2010.
• Tomanek R., Mazur B., Raport na temat wsparcia dla sektora transportu publicznego w ramach programów operacyjnych współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, Akademia Ekonomiczna w Katowicach, Katowice 2009.
• Wolański M., Efektywność ekonomiczna demonopolizacji komunikacji miejskiej w Polsce, OW SGH, Warszawa 2011.^