Przyszłość międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc. Strategie zakończenia oraz rozwiązania rezydualne, ze szczególnym uwzględnieniem Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii

• Autorzy: Dorota Heidrich

Warianty tytułu

The Future of International Criminal ad Hoc Tribunals. Completion Strategies and Residual Solutions, with Special Attention to the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Międzynarodowe trybunały karne, powołane w celu osądzenia osób najbardziej odpowiedzialnych za zbrodnie międzynarodowe, są przedmiotem zainteresowania badaczy stosunków międzynarodowych i prawa międzynarodowego od długiego już czasu. Pierwsze w historii trybunały, czyli Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze oraz Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Tokio, choć pod ich adresem kierowano wiele uwag krytycznych, przyczyniły się do wypracowania wzorców norm pozwalających na sądzenie sprawców zbrodni, a tym samym do zdefiniowania tych zbrodni, oraz do stworzenia statutów sądów powstałych już po 1989 r. Kres zimnowojennej konfrontacji, krwawe konflikty lat 90. XX w. oraz zmiany w postrzeganiu problematyki praw człowieka, m.in. odpowiedzialności najwyższych funkcjonariuszy państwowych za zbrodnie, doprowadziły do powstania Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Byłej Jugosławii (International Criminal Court for the Former Yugoslavia) w 1993 r., Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Rwandy (International Criminal Court for Rwanda) w 1994, stałego Międzynarodowego Trybunału Karnego (International Criminal Court) w 1998, Specjalnego Trybunału dla Sierra Leone (Special Court for Sierra Leone) w 2002 oraz innych podobnych instytucji. Działające dziś międzynarodowe trybunały karne można podzielić, biorąc pod uwagę sposób ich powołania, na trzy grupy: 1. trybunały ad hoc powołane mocą rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ (dalej: RB ONZ) w celu osądzenia osób fizycznych oskarżonych o zbrodnie popełnione w konkretnym konflikcie/konfliktach zbrojnych (Międzynarodowy Trybunał Karny dla Byłej Jugosławii - MTKJ, oraz Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy - MTKR); 2. trybunały mieszane (hybrydowe), tj. z elementami międzynarodowymi, powołane mocą umów międzynarodowych zawartych między rządem danego państwa a ONZ. Niektórzy badacze trybunały tego typu nazywają umiędzynarodowionymi (internationalized tribunals), ponieważ powstają na gruncie krajowego wymiaru sprawiedliwości, modyfikując go i wprowadzając do niego element zagraniczny. Wśród nich wyróżnić można: a) trybunały z przewagą elementu międzynarodowego (Specjalny Trybunał dla Sierra Leone - STSL), b) trybunały z przewagą elementu krajowego (Specjalne Izby Sądzące w Sądach Kambodży, ale też Specjalne Składy Sądzące ds. Poważnych Zbrodni w Timorze Wschodnim oraz wybrane sądy w Kosowie), 3. stały trybunał powołany mocą statutu uchwalonego przez państwa-strony na międzynarodowej konferencji. Dotąd powstał tylko jeden międzynarodowy trybunał o tym charakterze - Międzynarodowy Trybunał Karny. Posługując się zaś kryterium stałości/tymczasowości sądów, zastosować można podział na dwie grupy: sądy powołane na czas określony (tzw. trybunały ad hoc oraz trybunały mieszane) oraz sądy stałe (MTK). Niniejsze opracowanie poświęcono pierwszej grupie, a w niej - trybunałom ad hoc, ze szczególnym uwzględnieniem MTKJ. Celem analizy jest przyjrzenie się tzw. strategiom zakończenia dla tych instytucji oraz Mechanizmowi Rezydualnemu, który obecnie przejmuje ich funkcje i docelowo ma je zastąpić. (fragment tekstu)

EN

The international criminal ad hoc tribunals were created as an answer to crimes committed in the bloody conflicts of the last decade of the twentieth century. Except for the International Criminal Court, which has a permanent nature, all the ad hoc tribunals were set up as institutions with a limited lifespan. In the beginning of the new century, questions arose about the possible dates of completion of their activities. In 2003, the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia (ICTY) and the International Criminal Tribunal for Rwanda (ICTR) worked out the so called Completion Strategies, endorsed by the UN Security Council later that year. These strategies assumed that all activities of the two Tribunals should be finalised by 2010. Yet, even before that date, it became clear that these institutions were overloaded with work and it was unrealistic to hope that they would meet the indicated deadline. In the meantime, another temporary criminal tribunal, the Special Court for Sierra Leone (SC-SL) was coming closer to finalising the majority of trials. At that time, it was unclear what steps should be taken regarding the remaining tribunals' residual functions, which would need to be taken care of even if most of the cases would have been completed. As regards the ICTY and the ICTR, the Security Council, by means of its resolution, determined in December 2010 that the International Residual Mechanism for Criminal Tribunals would be set up. As far as the SC-SL is concerned, the government of Sierra Leone signed an agreement with the UN (August 2010) to create the Residual Special Court for Sierra Leone. The two recently formed international jurisdictions are supposed to replace the ICTY, the ICTR and the SC-SL (respectively). This article puts emphasis on the International Residual Mechanism for the ad hoc tribunals and attempts to present challenges that international criminal jurisdictions are facing today and are about to face in the future. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Prawo międzynarodowe; Zbrodnie wojenne

EN

Criminal Law; International law; War crimes

• Czasopismo: Studia Europejskie / Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 3
• Strony: 159--182

Twórcy

autor

Dorota Heidrich

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• J. Nowakowska-Małusecka, Odpowiedzialność prawna jednostek za zbrodnie popełnione w byłej Jugosławii i Rwandzie, Katowice 2000, s. 16 i nast.
• M. Płachta, Międzynarodowy Trybunał Karny, t. I, Zakamycze 2004, s. 56 i nast.
• D. Heidrich-Hamera, Międzynarodowe Trybunały Karne w: Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, red. J. Symonides, Warszawa 2006.
• M. Płachta, Międzynarodowe trybunały karne: próba typologii i charakterystyki, "Państwo i Prawo" nr 3/2004.
• Internationalized Criminal Courts. Sierra Leone, East Timor, Kosovo and Cambodia, red. C.P.R. Romano, A. Nollkaemper, J.K.Kleffner, Oxford 2004.
• The Special Tribunal for Lebanon and international criminal law: contradictory or complementary?, Lecture by Judge Ralph Riachi, 21 May 2013, http://www.stl-tsl.org/en/media/press-releases/lecture-by-judge-ralph-riachi-special-tribunal-for-lebanon-and-international-criminal-law-the-difference-or-integration (dostęp 12.06.2013).
• Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 827 z 25.05.1993, nr dok. ONZ: S/RES/827 (1993).
• Report of the Secretary General Pursuant to Paragraph 2 of Security Council Resolution 808 (1993), 3.05.1993, nr dok. ONZ: S/25704.
• Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 808 z 22.02.1993, nr dok. ONZ: S/RES/808 (1993).
• Rezolucja Rady Bezpieczeństwa nr 955 z 8.11.1994, nr dok. ONZ: S/RES/955 (1994).
• Statute of the Special Court, annexed to the Agreement between the United Nations and the Government of Sierra Leone on the Establishment of a Special Court for Sierra Leone, 16 January 2002, http://www.sc-sl.org/scsl-statute.html (dostęp 12.05.2013).
• Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1315 (2000), 14.08.2000, nr dok. ONZ: S/RES/1315 (2000).
• Agreement between the United Nations and the Government of Sierra Leone on the Establishment of a Special Court for Sierra Leone [signed on 16 January 2002], http://www.sc-sl.org/scsl-agreement.html (dostęp 15.06.2013).
• Seventh annual report of the ICTY, 2007, nr dok. ONZ: A/55/273-S/2000/777 (2000).
• Identical letters dated 7 September 2000 from the Secretary General addressed to the President of the General Assembly and the President of the Security Council, 14.09.2000, nr dok. ONZ: A/55/382-S/2000/865 (2000), Annex I oraz Annex II.
• Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1329 z 5.12.2000, nr dok. ONZ: S/RES/1329 (2000).
• Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1503 z 28.08.2003, nr dok. ONZ: S/RES/1503 (2003).
• Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1534 z 26.03.2004, nr dok. ONZ: S/RES/1534 (2004).
• A. Letter, R. Dicker, Deadlines for the Tribunals for the Former Yugoslavia and Rwanda Must Be Flexible, 24 June 2004, http://hrw.org/english/docs/ 2004/06/28/rwanda8970.htm (dostęp 7.12.2005).
• Report of the Secretary-General on the administrative and budgetary aspects of the options for possible locations for the archives of the International Tribunal for the Former Yugoslavia and the International Criminal Tribunal for Rwanda and the seat of the residual mechanism(s) for the Tribunals, 21.05.2009, nr dok. ONZ: S/2009/258
• Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1966 z 22.12.2010, nr dok. ONZ: S/RES/1966 (2010).
• T.W. Pittman, The Road to the Establishment of the International Residual Mechanism for Criminal Tribunals, "Journal of International Criminal Justice" nr 4/2011, s. 805.
• Letter dated 23 May 2013 from the President of the International Tribunal for the Prosecution of Persons Responsible for Serious Violations of International Humanitarian Law Committed in the Territory of the Former Yugoslavia since 1991, addressed to the President of the Security Council, 23.05.2013, nr dok. ONZ: S/2013/308, Enclosure VI, s. 42.
• Letter dated 23 May 2013 from the President of the International Criminal Tribunal for Rwanda addressed to the President of the Security Council, 23.05.2013, nr dok. ONZ: S/2013/310, Annex IV, s. 9.
• United Nations Mechanism for Criminal Tribunals, http://unmict.org/about. html (dostęp 2.07.2013).
• C. Denis, Critical Overview of the "Residual Functions" of the Mechanism and its Date of Commencement (Including Transitional Agreements), "Journal of International Criminal Justice" nr 4/2011, s. 823-825.
• Rules of Procedure and Evidence of IRMCT, Mechanism for International Criminal Tribunals, 8.06.2012, nr dok.: MICT/1, http://unmict.org/files/documents/ rules/120608_rules_en.pdf (dostęp 2.05.2013).
• The Prosecutor vs. Charles Ghankay Taylor, Special Court for Sierra Leone, http://www.scsl.org/CASES/ProsecutorvsCharlesTaylor/tabid/107/Default.aspx (dostęp 15.06.2013).
• The Residual Special Court for Sierra Leone Agreement (Ratification) Act, http://www.scsl.org/LinkClick.aspx?fileticket=ua uCjx4NU &tabid=176 (dostęp 15.06.2013).
• B. Mansaray, S. Sanusi, Residual matters of ad hoc courts and tribunals: the SCSL experience, "Commonwealth Law Bulletin" nr 3(36)/2009.
• Secretary-General presents his Annual Report to General Assembly, UN Press Release, 20 September 1999, nr dok. ONZ: SG/SM/7136 GA/9596.
• Hague Prosecutor: Our Work Isn't Over Yet, "Justice Report", 19.06.2013, http://www.justice-report.com/en/articles/hague-prosecutor-our-work-isn-t-over-yet (dostęp 22.06.2013).
• K. Bieniek, D. Heidrich, Pojednanie w Rwandzie - zwycięstwo sprawiedliwości czy sprawiedliwość zwycięzców?, "Stosunki Międzynarodowe" nr 3-4/2007.
• J.D. Mujuzi, Steps Taken in Rwanda's Efforts to Qualify for the Transfer of Accused from the ICTR, "Journal of International Criminal Justice" nr 1/2010.
• Jovica Stanisić and Franko Simatović acquitted of all charges, ICTY PRESS RELEASE, The Hague, 30 May 2013, http://www.icty.org/sid/11329 (dostęp 12.06.2013).
• Murderers are being allowed to go free, "BT", 7.07.2013, http:// www.bt.dk/udland/english-version-murderers-are-being-allowed-to-go-free (dostęp 1.07.2013).
• Hague Prosecutor 'Shares Disappointment' Over Controversial Acquittal, Balkan Transitional Justice, 24.06.2013, http://www.balkaninsight.com/en/article/brammertz-i-m-disappointed-with-acquittals (dostęp 1.07.2013).
• UN Launches Successor to Hague Tribunal, Balkan Transitional Justice, 2.07.2013, http://www.balkaninsight.com/en/article/brammertz-my-faith-in-international-justice-not-strengthened (dostęp 4.07.2013).
• War crimes in the former Yugoslavia. Two puzzling judgments in The Hague, "The Economist", 1.06.2013, http://www.economist.com/blogs/easternapproaches/2013/06/war-crimes-former-yugoslavia (dostęp 1.07.2013).
• Serbian spy's trial lifts cloak on his CIA alliance, "Los Angeles Times", 1.03.2009, http://articles.latimes.com/2009/mar/01/world/fg-serbia-spy-cia1 (dostęp 1.07.2013).
• Hague Judge Faults Acquittals of Serb and Croat Commanders, "The New York Times", 14.06.2013, http://www.nytimes.com/2013/06/14/world/europe/hague-ju dge-faults-acquittals-of-serb-and-croat-commanders.html?pagewanted=all&_r=3& (dostęp 1.07.2013).
• Danish Judge Blasts ICTY President, EJIL: Talk!, 13.06.2013, http: //www.ejiltalk.org/danish-judge-blasts-icty-president/ (dostęp 20.06.2013).
• Hague Tribunal President: 'Convictions Shouldn't be Automatic', "Justice Report", 2.07.2013, http://www.justice-report.com/en/articles/hague-tribunal-presid ent-convictions-shouldn-t-be-automatic (dostęp 4.07.2013).