Przekształcenia krajobrazu kulturowego wybranych wsi strefy podmiejskiej Poznania

• Autorzy: Magdalena Szczepańska , Agnieszka Wilkaniec

Warianty tytułu

Transformation of Cultural Landscape of Selected Villages in the Suburban Zone of Poznań

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Współczesne obszary wiejskie podlegają niekontrolowanym przekształceniom strukturalno- przestrzennym w wyniku przejmowania nowych funkcji (np. mieszkaniowych, rekreacyjnych, usługowych, przemysłowych, komunikacyjnych), często o terenochłonnym i wielkogabarytowym charakterze, co powoduje deformację wielowiekowych układów przestrzennych o wysokiej wartości. Istnieje zatem potrzeba sprecyzowania uregulowań prawnych, norm i standardów projektowych wpływających na jakość współczesnego krajobrazu kulturowego danego regionu. Celem pracy jest ocena kondycji krajobrazu kulturowego fragmentu strefy podmiejskiej miasta Poznania. Szczególny nacisk położono na identyfikację zasobów badanej przestrzeni i ich zagrożeń. Ponadto przeprowadzono ocenę stanu zachowania różnych kategorii układów przestrzennych: siedliska wsi, założeń rezydencjonalno-parkowych, założeń folwarcznych, układów drogowych i alejowych oraz pokrycia terenu. W pracy wykorzystano dane GUS, dostępne opracowania planistyczne, współczesne i archiwalne materiały źródłowe, kartograficzne oraz fotograficzne.(abstrakt oryginalny)

EN

Contemporary rural areas undergo uncontrolled structural and spatial transformation as a result of new functions they take over (e.g. residential, recreational, service, industrial, transport), often land-consuming and large-sized in nature. This process deforms centuries-old, highly valuable spatial patterns. Historical spatial arrangements in the countryside are significant cultural assets, their endurance is limited in time and diversified spatially, and the changes they undergo prove the poor awareness of their value among inhabitants and, regrettably, often also local authorities. It was found that the most durable resources of the cultural landscape of the villages under analysis were land cover, the road system, and the spatial arrangement of the habitat; the least durable turned out to be lanes, manorial estate layouts, and palace/park arrangements. It is therefore necessary to specify more precisely the legal regulations as well as establish norms and standards affecting the quality of the modern cultural landscape in the given region.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Krajobraz kulturowy; Krajobraz wiejski; Krajobraz wsi; Strefy podmiejskie; Obszary wiejskie

EN

Cultural landscape; Rural landscape; Village landscape; Suburban areas; Rural areas

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2014
• Tom: 35 Regionalny wymiar przemian polskiej wsi - aspekty społeczne i środowiskowe = Regional Dimension of Changes in Polish Rural Areas - Social and Environmental Aspect
• Strony: 45--59

Twórcy

autor

Magdalena Szczepańska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Agnieszka Wilkaniec

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Bański J., 2008, Strefa podmiejska - już nie miasto, jeszcze nie wieś, [w:] A.Jezierska- Thöle, L. Kozłowski (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• Bogdanowski J., 1976, Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Ossolineum, Kraków.
• Chojancka M., Wilkaniec A., 2009, Przekształcenia układów przestrzennych wsi na terenie Lednickiego Parku Krajobrazowego, Polskie krajobrazy wiejskie dawne i historyczne, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 12, s. 119- 128.
• Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, 2013, dostępny na: http:// www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks (data dostępu: maj 2013)
• Kijas A., 2006, Podpoznańska wieś Skórzewo. Kartki z dziejów wsi i kościoła, Skórzewo.
• Kistowski M., 1993, Metoda oceny potencjału rekreacyjnego na przykładzie Polski północno-wschodniej, [w:] M. Pietrzak (red.), Ekologia krajobrazu w badaniach Terytorialnych Systemów Rekreacyjnych, Poznań.
• Kowalski J., 2010, Gotyk Wielkopolski, Fundacja Świętego Benedykta, Poznań.
• Raszeja E., Wilkaniec A., de Mezer E., 2010, Krajobraz i dziedzictwo kulturowe wsi w aglomeracji poznańskiej, Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 3, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań.
• Sołowiej D., 1992, Podstawy metodyki oceny środowiska przyrodniczego człowieka, PWN, Warszawa.
• Staszewska S., 2012, Przekształcenia urbanistyczne osiedli wiejskich strefy podmiejskiej dużego miasta, Barometr Regionalny, 4 (30), s. 53-68.
• Stryjowski K., 1999, Dzieje Tarnowa Podgórnego, Poznań-Tarnowo Podgórne.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dopiewo, 2013, Uchwała Rady Gminy Dopiewo Nr XLIII/308/13.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarnowo Podgórne, 2011, Uchwała Rady Gminy Nr XII/134/2011.
• Sulimierski F., Chlebowski B., Walewski W., 1880, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa.
• Szczepańska M., Szczepański M., 2010, Transformacja krajobrazu okolic Jeziora Kierskiego w Wielkopolsce, Krajobrazy rekreacyjne - kształtowanie, wykorzystanie, transformacja, Problemy Ekologii Krajobrazu, 36, s. 353-361.
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2003 nr 162 poz. 1568).
• Wilkaniec A., Gałecka A., de Mezer E., Jeleniewska M., 2012, Relicts of agricultural and settlement landscape in the Biedrusko military training ground, Annals of Warsaw University of Life Sciences, SGGW Horticulture and Landscape Architecture, 33, s. 113-124.
• Wolski J., 2007, Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat, Prace Geograficzne, 214, IGiPZ PAN, Warszawa.