Mniejszość litewska w Polsce : studium przypadku gminy Puńsk

• Autorzy: Marek Barwiński

Warianty tytułu

Lithuanian Minority in Poland : the Case study of Puńsk Community

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu podjęto próbę omówienia specyfiki jednej z zaledwie kilku gmin wiejskich w Polsce zdominowanej liczebnie przez mieszkańców niepolskiej narodowości. Autor stara się odpowiedzieć na pytanie, na ile Litwini decydują o odrębności gminy Puńsk, która wyróżnia się na tle większości podlaskich wsi nie tylko pod względem narodowościowym, ale także społecznym, kulturowym, gospodarczym i politycznym. Mniejszość litewska, autochtoniczna, zamieszkująca okolice Puńska od stuleci, dzięki koncentracji terytorialnej, bardzo dużej aktywności kulturalnej i społecznej, gospodarności, silnej integracji wewnętrznej, dbaniu o edukację, wsparciu państwa litewskiego, wykorzystaniu przywilejów polskiego prawodawstwa, stworzyła w gminie Puńsk swoistą "małą Litwę" w granicach Rzeczpospolitej.(abstrakt oryginalny)

EN

The paper attempts to discuss the specificity of one of the few rural communities in Poland, completely dominated by non-Polish nationality population. The author tries to answer the question how Lithuanians decide about Puńsk distinctness which stands out from the majority of Podlasie villages, not only in terms of nationality, but also considering social, cultural, economic and political aspects. Lithuanian minority, which is indigenous and has lived in Puńsk for centuries, through territorial concentration, very intense cultural and social activity, thriftiness, strong internal integration, taking care of the education, supporting of the Lithuanian state, using the privileges of the Polish law, has established in Puńsk community some kind of "little Lithuania" within Poland. Lithuanians living in Puńsk municipality, well aware that due to the very small size and lack of religious distinctness, the most important factor, to avoid assimilation and maintain national identity, is to preserve their own language and culture. Therefore, the main manifestation of the national activities and base of maintenance of Lithuanian identity is the development of educational and cultural activities. It is certainly easier because of the territorial aggregation of Lithuanian minority, but impossible to achieve without a strong sense of national identity and understanding of the role of education for children in maintaining national identity. Considerable importance has also the rural character of Puńsk. Dwelling of Lithuanians in "ethnic villages", characteristic for the rural population conservatism and preservation of traditions, certainly favors the preservation of Lithuanian nature of Puńsk. However, as shown by the examples of other national minorities concentrated in rural areas (including Belarusians and Slovaks), rural character of a community does not always ensure the maintenance of their national identity.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mniejszości narodowe; Obszary wiejskie; Tożsamość narodowa

EN

Ethnic minority; Rural areas; National identity

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2014
• Tom: 35 Regionalny wymiar przemian polskiej wsi - aspekty społeczne i środowiskowe = Regional Dimension of Changes in Polish Rural Areas - Social and Environmental Aspect
• Strony: 137--153

Twórcy

autor

Marek Barwiński

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Barwiński M., 2009, Mniejszość litewska na tle przemian politycznych Polski po II wojnie światowej, [w:] M. Kulesza (red.), Geografia historyczna jako determinanta rozwoju nauk humanistycznych, Legnica-Łódź, s. 121-136.
• Barwiński M., 2013 a, Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku, Łódź,
• Barwiński M., 2013 b, Polish Interstate Relations with Ukraine, Belarus and Lithuania after 1990 in the Context of the Situation of National Minorities, European Spatial Research and Policy, 20, 1, Łódź, s. 5-26.
• Barwiński M., Leśniewska K., 2014, The contemporary situation of Polish minority in Lithuania and Lithuanian minority in Poland from the institutional perspective, Geographia Polonica, 87, 1, s. 27-46.
• Chałupczak H., Browarek T., 1998, Mniejszości narodowe w Polsce 1918-1995, Lublin.
• GUS, 2008, Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 w zakresie deklarowanej narodowości oraz języka używanego w domu (15.07.2008) http://www.stat.gov.pl/gus/8185_PLK_HTML.htm
• GUS, 2012, Ludność w gminach. Stan w dniu 31 marca 2011, http://www.stat. gov.pl/gus/5840_13169_PLK_HTML.htm
• GUS, 2013, Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna (09.04.2013) http://www.stat.gov.pl/cps/rde/ xbcr/gus/LUD_ ludnosc_stan_str_dem_ spo_NSP2011.pdf
• Koter M., 1993, Geographical Classifications of Ethnic Minorities, [w:] A. Gosar (red.), Geography and Ethnicity, Geographica Slovenica, 24, Ljubljana, s. 123-138.
• Pogorzała E., 2006, Szkolnictwo mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w okresie transformacji, [w:] E. Michalik, H. Chałupczak (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w procesach transformacji oraz integracji, Lublin, s. 327-338.
• Rykała A., 2008, Sytuacja społeczno-kulturalna Litwinów w Polsce i ich wpływ na relacje między krajem zamieszkania a Litwą, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 9, Łódź, s. 89-113.
• Sadowski A., 1997, Mieszkańcy północno-wschodniej Polski. Skład wyznaniowy i narodowościowy, [w:] Z. Kurcz (red.), Mniejszości narodowe w Polsce, Wrocław, s. 7-42.
• Tarka K., 1998, Litwini w Polsce 1944-1997, Opole.
• Tarka K., 2010, Litwini, [w:] Dudra S., Nitschke B. (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej, Kraków, s. 148-163.
• Wiśniewski J., 1965, Dzieje osadnictwa w powiecie suwalskim od XV wieku do połowy XVII wieku, [w:] J. Antoniewicz (red), Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, Białystok, s. 47-62.
• Wójcikowska K., 2013, Mniejszość litewska w Polsce, Infos 7 (144), Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa.
• Wyznania religijne i stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2009-2011, GUS, Warszawa.
• Żołędowski C., 1992, Rozmieszczenie i liczebność mniejszości litewskiej w Polsce, Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych, Warszawa, s. 177-186.
• Żołędowski C., 2003, Białorusini i Litwini w Polsce, Polacy na Białorusi i Litwie. Uwarunkowania współczesnych stosunków między większością i mniejszościami narodowymi, Warszawa.