Ars conjectandi - 300. rocznica publikacji

• Autorzy: Walenty Ostasiewicz

Warianty tytułu

Ars conjectandi - 300. Anniversary of Publication

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cały rok 2013 ogłoszono Międzynarodowym Rokiem Statystyki z okazji 300. rocznicy publikacji dzieła J. Bernoullego pt. Ars conjectandi. Celem niniejszego artykułu jest prosta prezentacja tego dzieła. Jest ona poprzedzona krótkim życiorysem J. Bernoullego. Historia powstania dzieła Ars conjectandi związana jest z pracą Hugensa, ta z kolei powstała w związku ze słynną wymianą listów z roku 1654 między Pascalem a Fermatem, którą zainicjował Kawaler de Méré. W artykule prześledzona jest cała historia, która doprowadziła do publikacji dzieła Bernoullego.(abstrakt oryginalny)

EN

Within the framework of worldwide celebration of the International Year of Statistics (Statistics 2013) there are organized a number of conferences and workshops. There are also prepared various publications, and one of them is this paper. It contains quite a popular presentation of J. Bernoulli's work Ars conjectandi, along with a short history of events leading to the publication of this work.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawdopodobieństwo; Rachunek prawdopodobieństwa; Statystyka

EN

Probability; Calculus of probability; Statistics

• Czasopismo: Śląski Przegląd Statystyczny
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 11 (17)
• Strony: 9--29

Twórcy

autor

Walenty Ostasiewicz

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Arnould A., Nicole P., La logique ou l'art de penser, contenant outr les regles communes plusieurs observations nouvelles, propres  former le jugement, Paris 1662 (polskie tłumaczenie wydane przez PWN w 1958 roku).
• Bellhouse D., The role of rougeury In the history of probability, "Statistical Science" 1993, Vol. 4, No. 4, s. 410-420.
• Bernoulli J., Iskustwo predpołożenij, części 1-3, tłumaczenie: O. Sheynin.
• Bernoulli J., The Art of Conjecturing, translated by E.E. Sylla, Johns Hopkins University Press, Balitomore 2006.
• Bernoulli J., Wahrscheinlichkeitsrechnung, Uebersetzt und herausgegeben von R. Haussner, Wihelm Engelmann, Leipzig 1899.
• Bobrowski D., "Ars Conjectandi" Jakuba Bernoulliego, zapis odczytu wygłoszonego na XXXI Szkole Matematyki Poglądowej, Grzegorzewice 2003.
• Bortkiewicz Wł., Z zasad teoryji prawdopodobieństwa, "Wiad. Mat." 1918, XXII, s. 217-256.
• Crombie A.S., Style myśli naukowej w początkach nowożytnej Europy, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 1994.
• David F.N., Games, Gods and Gambling, Dover Publications, 1998.
• David F.N., Studies in the History of Probability and Statistics I. Dicing and Gambling, "Biometrika" 1955, s. 1-15.
• Franklin J., The Science of Conjecture. Evidence and Probability before Pascal, J. Hopkins University, Baltimore 2001.
• Hacking I., The Emergence of Probability, Cambridge University Press, London 1975.
• Kendall M.G., Studies in the History of Probability and Statistics II. The Beginning of a Probability Calculus, "Biometrika" 1956, Vol. 43, No. ½, s. 1-14.
• Laudański L., Sztuka domniemań na rodowód rozkładu normalnego i dwumianowego, [w:] W. Ostasiewicz (red.), Na ścieżkach historii statystyki, Wydawnictwo UE we Wrocławiu, Wrocław.
• Laudański L., The art of conjecturing (Ars conjectandi). On the Historical origin of normal distribution [rodowód rozkładu normalnego], "Didactics of Mathematics" 2010, 7(11), Wrocław, s. 67.
• Maistrov L.E., Tieorija wierojatnostiej. Istoriczeskij oczerk, Nauka, 1967.
• Maligranda L., Nierówność Bernoullego - ponad 300 lat historii, [w:] W. Więsław (red.), Wokół Bernoullich, Lublin 2006, s. 31-62.
• Mlodinow L., Matematyka niepewności, Prószyński, Warszawa 2008.
• Ore O., Pascal and the invention of Probability theory, "Amer. Mathematical Monthly" 1960, 67, s. 409-419.
• Pearson K., The history of statistics in the 17th and 18th centuries, ed. by E.S. Pearson, Griffin, London 1978.
• Rempała J.A., Liczby Bernoulliego, [w:] W. Więsław (red.), Wokół Bernoullich, Lublin 2006, s. 93-100.
• Sheynin O., Theory of Probability. A Historical Essay, Berlin 2009 (tekst dostępny pod adresem www.sheynin.de).
• Stigler S.M., The Dark Ages of Probability in England ISR, 56, 1988, s. 75-88.
• Stigler S.M., The History of Statistics. The Measurement of Uncertainty before 1990, Harvard University Press, 1986.
• Wolf R., Jakob Bernoulli von Basel, 1654-1705, Biographie zur Kulturgeschichte der Schweiz, 1. Cyclus Zürich 1858, s. 133-166 (tłumaczenie: O.B. Sheymin, Siedmaja chrestometija po istorii tieorii wierojatnostiej i statistiki, Berlin 2010 (tekst dostępny pod adresem www.sheynin.de)).
• Zięba W., Stare zadania z rachunku prawdopodobieństwa, [w:] W. Więsław (red.), Wokół Bernoullich, Lublin 2006, s. 131-150.