Dopuszczalna ingerencja w wolność gospodarczą w świetle zasady proporcjonalności

• Autorzy: Tomasz Asman
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wolność gospodarczą traktuje się jako prawo o charakterze wolnościowym lub nawet ujmuje ją się w kategorii złożonego prawa-instytucji. Cechą praw-in-stytucji jest m.in. to, że posiadają wymiar publiczno- i prywatno-prawny. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej nie wprowadza zmian w konstrukcji wolności gospodarczej jako publicznego prawa podmiotowego. Ocena dopuszczalnej ingerencji ustawodawczej i administracyjnej w wolność gospodarczą wymaga znajomości i stosowania zasady proporcjonalności. Doktryna jest zgodna, że na zasadę proporcjonalności składają się trzy wymogi: wymóg przydatności (odpowiedniości), wymóg konieczności (niezbędności), wymóg za-chowania proporcjonalności ograniczenia w relacji do zamierzonego celu (zasada proporcjonalności sensu stricto). Tak też jest ujmowana zasada proporcjonalności w orzecznictwie konstytucyjnym i administracyjnym. Źródłem konstytucyjnym zasady proporcjonalności jest zasada państwa prawnego oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji, który daje pozostałe przesłanki generalne oceny dopuszczalności ingerencji ustawodawczej w prawa jednostek. Zasadę proporcjonalności możemy też odnaleźć w regulacjach ustawowych, w tym w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Jedną z podstawowych dróg przyjmowania zasady proporcjonalności w praktyce działania organów sądowych i administracyjnych powinny się stać kontakty z prawem Wspólnot Europejskich. Polskie orzecznictwo konstytucyjne posiada wypracowany, jednoznaczny wzorzec kontroli dopuszczalności ingerencji w prawa podmiotowe jednostek. Fundamentem tego wzorca jest zasada proporcjonalności oraz dopuszczalność ingerencji oparta na ochronie interesu publicznego bądź innych praw podmiotowych człowieka i obywatela. Subiektywnym elementem dokonywanej oceny jest dokonanie aksjologicznego ważenia interesu publicznego, któremu służy ograniczenie danego prawa i wagi interesów naruszonych przez takie ograniczenie. Decydujące znaczenie dla funkcjonowania wolności gospodarczej ma sposób wykonywania władzy dyskrecjonalnej przez administrację publiczną. Czynnikiem przesądzającym o właściwym kierunku korzystania przez administrację z uznania administracyjnego jest właściwe stosowanie zasady proporcjonalności. Warto podkreślić, że tworzenie norm konkretnych i indywidualnych, dotyczących wydawania koncesji bądź zezwoleń, nie jest jedynym obszarem stosowania tej za-sady. Dla przedsiębiorców niepodważalne znaczenie ma również jej wykorzysty-wanie na potrzeby wykonywania czynności kontrolnych. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Wolność gospodarcza

EN

Economic freedom

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2005
• Numer: z. 57
• Strony: 69--98

Twórcy

autor

Tomasz Asman

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• F. Longchamps de Berier, Współczesne kierunki w nauce prawa administracyjnego za Zachodzie Europy, Wrocław 2001; wstęp: A. Błaś, J. Boć, A. Chełmoński, J. Jeżewski
• Dz.U. 2004, Nr 173, poz. 1807
• A. Peretiatkowicz, Podstawowe pojęcia prawa administracyjnego, Poznań 1947
• B. Banaszak, A. Preisner, Prawo konstytucyjne. Wprowadzenie, Wrocław 1993
• S. Wronkowska, Analiza pojęcia prawa podmiotowego, Poznań 1973
• A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1992
• J. Jabłońska-Bonca, Wstęp do nauk prawnych, Gdańsk 1992
• D. Kijowski, Postanowienia dodatkowe i dopuszczalność opatrywania nimi decyzji administracyjnych, w: Prawo. Administracja. Obywatele, Białystok 1997