Koncepcja przedsiębiorcy w historii myśli ekonomicznej

• Autorzy: Marta Sora
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

J.B. Say wprawdzie dostrzegał szczególną rolę przedsiębiorcy i szczególne cechy go charakteryzujące, ale wydaje się, że przychylał się do koncepcji braku przyrodzonych różnic między ludźmi. Wskazywał jedynie na brak wiedzy jako przeszkodę na drodze do podejmowania racjonalnych decyzji. F. Knight przypisywał przedsiębiorcy kluczową rolę w rozwoju gospodarki, ale uważał, że wszyscy ludzie są zdolni do bycia przedsiębiorcami, a zależy to jedynie od ich woli, zasobów materialnych i oceny własnych możliwości wygenerowania zysku w grze rynkowej. Podaż przedsiębiorców nie jest więc zdeterminowana cechami wyjątkowymi, przynależnymi jedynie niewielkiej części społeczeństwa. Nie wiąże też przedsiębiorczości z motywami typu pozaracjonalnego, takimi jak instynkt. Zupełnie inną koncepcję przedsiębiorcy stworzył J.A. Schumpeter. Uważał on, że istnieją naturalne różnice między ludźmi, sprawiające, że dzielą się oni na klasy. Klasą dominującą i niezbędną do funkcjonowania gospodarki kapitalistycznej jest burżuazja. Klasa ta złożona jest z wybitnych jednostek, które - w przeciwieństwie do reszty społeczeństwa - są w stanie odrzucić tradycyjny sposób działania i postępować racjonalnie, prowadząc z sukcesem przedsiębiorstwa, wprowadzając innowacje do gospodarki, podczas gdy nagrodą za ich szczególne zdolności są zyski. Wbrew jednak klasycznej wizji człowieka nie gospodarują oni w celu poprawy własnego bytu czy maksymalizacji dochodu, ale na rzecz pozycji własnej rodziny. J.M. Keynes, ojciec rewolucji keynesowskiej w ekonomii, przypisywał przedsiębiorcy posiadanie szczególnego instynktu, sprawiającego, że człowiek ten działa z pasją. Z wewnętrznej potrzeby tworzenia zakłada i rozbudowuje przedsiębiorstwa. Autor ten uważa, że gdyby nie ten instynkt, mało powstałoby nowych przedsiębiorstw, bowiem trudno zwykle ocenić stan przedsięwzięcia w przyszłości. Obie te koncepcje wynikają z odmiennej od oświeceniowej koncepcji człowieka. Zarówno Schumpeter, jak i Keynes wątpią w powszechność racjonalnego działania, i to nie ze względu na brak edukacji, ale z uwagi na pewne wrodzone cechy człowieka sprawiające, że ulega on głównie pozaracjonalnym bodźcom. Obaj autorzy wyznaczają odrębną grupę społeczną obdarzoną wrodzonymi - a nie nabytymi - zdolnościami do efektywnego prowadzenia przedsiębiorstwa (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Historia myśli ekonomicznej; Podejmowanie decyzji

EN

Economics; History of economic thought; Decision making

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2005
• Numer: z. 58
• Strony: 123--133

Twórcy

autor

Marta Sora

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Forget E. L., The social economics of Jean-Baptiste Say, Routledge, Londyn, Nowy York 1999
• Friedman M., Friedman R. D., Wolny wybór, PANTA, Sosnowiec 1993
• Friedman M., Kapitalizm i wolność, Centrum im. Adama Smitha & Rzeczpospolita, Warszawa 1993
• Glapiński A., Kapitalizm demokracja i kryzys państwa podatków, wokół teorii Josepha Aloisa Schumpetera, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2003
• Keynes J. M., Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, PWN, Warszawa 1956
• Knight F., Risk, Uncertainty, and Profit, Boston, Schaffner & Marx; Houghton Mifflin Company, 1921
• Lucas R. E., Jr, Monetary neutrality, Nobel Prize Lecture, 7 grudnia 1995
• Manstetten R., Das Menschenbild der Oekonomie, Verlag Karl Albert, Freiburg, Muenchen 2000
• Marshall A., Zasady ekonomiki, M. Acta, Warszawa 1925
• Piasecki B., Mała firma w teoriach ekonomicznych, w: Ekonomika i zarządzanie małą firmą, PWN, Warszawa 1998
• Say J. B., Traktat o ekonomii politycznej, PWN, Warszawa 1960
• Schtreissler E. W., The Influence of German and Austrian Economics on Joseph A. Schumpeter, w: Shionoya Y., Perlman M., Schumpeter in the History of Ideas The University of Michigan, Michigan 1994
• Schumpeter J., Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa 1960
• Schumpeter J. A., Kapitalizm, Socjalizm, Demokracja, PWN, Warszawa 1995
• Suchodolski B., Rozwój nowożytnej filozofii człowieka, PWN, Warszawa 1967
• Szacki J., Historia Myśli socjologicznej, PWN, Warszawa 2002
• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 2, PWN, Warszawa 1981.