Awersja ryzyka a dochodowość czynników wytwórczych w gospodarstwach rolnych : ujęcie teoretyczne i empiryczne

• Autorzy: Piotr Sulewski

Warianty tytułu

Risk Aversion and Profitability of Production Factors : Theoretical and Empirical Approach

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przyjęty w pracy punkt widzenia bazuje na założeniu wynikającym z zasobowej teorii przedsiębiorstwa, mówiącym o kluczowym wpływie zasobów przedsiębiorstwa na jego rentowność. Mając na uwadze obserwacje wynikające z teorii oczekiwanej użyteczności i teorii "zależności od stanu otoczenia", rozważania na postaw rolników wobec ryzyka. Weryfikacji poddano hipotezę zakładającą, że wyższe wskaźniki rentowności (dochodowości) czynników wytwórczych (zasobów gospodarstw) osiągane są w jednostkach, w których rolnicy wykazują niższy poziom awersji do ryzyka. Dotychczas związek ten nie był przedmiotem badań w odniesieniu do gospodarstw rolnych w Polsce, jak też dość rzadko stanowił przedmiot zainteresowania autorów zagranicznych. Badaniami objęto grupę 593 gospodarstw z terenu całego kraju, prowadzących rachunkowość rolną FADN. Badana grupa odzwierciedlała strukturę próby badawczej FADN pod względem wielkości ekonomicznej, typu produkcyjnego i położenia geograficznego, wobec czego może być uznana za reprezentatywną w takim zakresie jak cała próba FADN. (fragment tekstu)

EN

In the paper, an attempt to investigation the relation between farmers' attitude towards and profitability of production' factors has been undertaken. A resource-based theory of the firm underlines that the competitive advantage of the firm comes from owned resources. According to neoclassical economic theory, rational use of resources is associated with maximizing economic results, however under risk and uncertainty achieving such objective seems to be a difficult task (in terms of practical economic life). The main problem is risk aversion which comes from imperfect information. The risk aversion makes the decision - makers devote some inputs (part of resources) for risk reduction, what hypothetically leads to worse economic performance. Such point of view is coherent with a so-called state-contingent approach and theory of expected utility. The research revealed that in the case of crop and mix farms higher risk aversion is related with lower level of resources' profitability. The opposite situation was observed in specialized livestock farms.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podejście zasobowe w zarządzaniu; Teoria oczekiwanej użyteczności; Ryzyko w rolnictwie; Analiza ryzyka

EN

Resource approach in management; Expected utility theory; Risk in agriculture; Risk analysis

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 4
• Strony: 87--105

Twórcy

autor

Piotr Sulewski

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• 1. Analiza skutków zmian we Wspólnotowej Typologii Gospodarstw Rolnych. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2010.
• 2. Arrow J.K.: Eseje z teorii ryzyka. PWN, Warszawa 1989.
• 3. Berg E.: Opytmalizacja produkcji w zależności od stanu natury w warunkach niepewności. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 2,2012.
• 4. Berg E., Kramer J.: Policy options for risk management [w:] Income stabilization in European agriculture. Wageningen Academic Publishers, 2008.
• 5. Bórawski P., Grygoryev S.: Ziemia i kierunek produkcji jako czynniki różnicujące efektywność gospodarstw pozyskujących alternatywne źródła dochodów. Problemy Rolnictwa Światowego, t. 8 (23), 2009.
• 6. Chambers R.G., Quiggin J.: Uncertainty, production, choice and agency: the state-contingent approach. Cambridge University Press, Cambridge 2000.
• 7. Czakon W.: Zasobowa teoria firmy w krzywym zwierciadle. Przegląd Organizacji, nr 4, 2010.
• 8. Czyżewski A., Henisz A.: Makroekonomiczne determinanty przemian strukturalnych w rolnictwie [w:] Nowoczesne zarządzanie przedsiębiorstwem (red. J. Stankiewicz). Redakcja Wydawnictw Matematyczno-Ekonomicznych, Zielona Góra 2002.
• 9. Czyżewski A., Matuszczak A.: Dylematy kwestii agrarnej w panoramie dziejów. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 90, 2011.
• 10. Damodaran A.: Ryzyko strategiczne. Podstawy zarządzania ryzykiem. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2009.
• 11. Felczak T.: Kosztochłonność i rentowność gospodarstw indywidualnych w zależności od typu rolniczego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 89, 2011.
• 12. Gołębiewska B., Klepacki B.: Czynniki kształtujące dochód rolniczy w gospodarstwach o zróżnicowanym poziomie towarowości. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 88, z. 2, 2000.
• 13. Gorynia M., Jankowska B., Owczarzak R.: Zarządzanie strategiczne jako próba syntezy teorii przedsiębiorstwa. Ekonomista, nr 5, 2005.
• 14. Hardaker J.B.: Some issues in dealing with risk in agriculture. Working Paper Series in Agricultural and Resource Economics, nr 3. University of New England, Armidale 2000.
• 15. Jaki A.: Paradygmat efektywności w zarządzaniu. Przegląd Organizacji, nr 4, 2011.
• 16. Jerzak M.: Ekonomiczne uwarunkowania wykorzystania rynkowych narzędzi stabilizacji cen i zarządzania ryzykiem w rolnictwie [w:] Ekonomiczne uwarunkowania wykorzystania rynkowych narzędzi stabilizacji cen i zarządzania ryzykiem w rolnictwie (red. MA. Jerzak, A. Czyżewski). Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2006.
• 17. Kunasz M.: Zasoby przedsiębiorstwa w teorii ekonomii. Gospodarka Narodowa, nr 10, 2006.
• 18. Majewski E.: Jakość zarządzania w gospodarstwach rolniczych w Polsce w świetle badań. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2001.
• 19. Majewski E., Wąs A., Guba W., Dalton G., Landmesser J.: Risk of low income under different policy scenarios [w:] Income stabilization in European agriculture (red. M.P.M. Meuwissen, M.A.P.M. van Asseldonk, R.B.M. Huirne). Wageningen Academic Publishers, 2008.
• 20. Neumann J. von, Morgenstern O.: Theory of games and economic behavior. Princeton University Press, 1953.
• 21. Niezgoda D.: Uwarunkowania rentowności gospodarstw rolnych zróżnicowanych pod względem ich wielkości ekonomicznej. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 4, 2009.
• 22. OECD: Managing risk in agriculture: a holistic approach, 2009; http://www.oecd.org/ document/8/0,3343 ,en_2649_33773_43805768_ 1 _ 1 _ 1 _ 1,00 .html.
• 23. OECD: Risk effects of crop support measures. OECD, Paris 2004.
• 24. Peteraf M.A.: The cornerstones of competitive advantage: a resource based view. Strategic Management Journal, vol. 14, 1993.
• 25. Pratt J.W.: Risk aversion in the small and in the large. Econometrica, 32, 1964.
• 26. Quiggin J., Chambers R.G.: Droughtr policy: agraphical analysis. Australian Journal of Agricultural and Resource Economics, 48,2004.
• 27. Robinson L.J., Barry P.J.: The competitive firm's response to risk. Macmillan, New York-London 1987.
• 28. Rosenzweig M.R., Binswanger M.R.: Wealth, weather risk and the composition and profitability of agricultural investments. Economic Development Center, Bulletin Number 89. University of Minnesota, 1989.
• 29. Stankiewicz W.: Historia myśli ekonomicznej. PWE, Warszawa 2007.
• 30. Sulewski P: Ekonomiczne aspekty ryzyka w rolnictwie. Maszynopis. SGGW, 2014.
• 31. Tomczak F.: Gospodarka rodzinna w rolnictwie. Uwarunkowania i mechanizmy rozwoju. IRWiR PAN, Warszawa 2005.
• 32. Ujwary-Gil A.: Koncepcja zasobowej teorii przedsiębiorstwa - całościowe ujęcie i kierunek dalszych badań. Przegląd Organizacji, nr 6, 2009.
• 33. Wernerfelt B.: A resource-based view of the firm. Strategic Management Journal, Vol. 5, 1984.
• 34. Wiatrak A.: Czynniki zróżnicowania dochodów rolniczych gospodarstw rodzinnych [w:] Dochodowe zróżnicowanie rodzin chłopskich i jego tendencje w gospodarce rynkowej w Polsce (red. A.P Wiatrak). Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1998.
• 35. Zegar J.St.: Dochody w rolnictwie w okresie transformacji i integracji europejskiej. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2008.
• 36. Zegar J.St.: Dochody w strategii rozwoju rolnictwa (na progu integracji europejskiej). IERiGŻ, Warszawa 2004.
• 37. Ziętara W.: Model polskiego rolnictwa - wobec aktualnych wyzwań. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 73, 2009.
• 38. Ziętara W., Adamski M.: Skala produkcji, efektywność i konkurencyjność polskich gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji mleka. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1, 2014.