Stochastyczna analiza graniczna - przegląd zastosowań

• Autorzy: Katarzyna Wardzińska

Warianty tytułu

Stochastic Frontier Analysis - the areas of applications

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W dzisiejszych czasach, charakteryzujących się duża i agresywną konkurencją, każda jednostka funkcjonująca na rynku, zmuszona jest do szczegółowego przyglądania się uzyskiwanym przez siebie wynikom, jak również osiągnięciom swoich konkurentów. Bezpośrednie porównywanie np. wielkości sprzedaży nie daje jednak na ogół wystarczających informacji. Na te potrzeby nauka dostarcza nam szeregu metod wspomagających ocenę efektywności bazujących na analizie działalności przedsiębiorstw na tle ich konkurencji. Jednym z przykładów takich metod są wykorzystywane w benchmarkingu: analiza obwiedni danych (DEA - Data Enveloplment Analysis), skorygowana metoda najmniejszych kwadratów (COLS - Corrected Ordinary Least Squares) czy też będąca przedmiotem rozważań artykułu - stochastyczna analiza graniczna (SFA - Stochastic Frontier Analysis). Celem artykułu jest zaprezentowanie jednej z tych metod - stochastycznej analizy granicznej oraz usystematyzowanie wiedzy na temat obszarów jej wykorzystania w Polsce i na świecie. Omówiono ideę metody oraz podstawy ekonomiczne. Poruszono tematykę efektywności technicznej i kosztowej oraz związanych z tym pojęć produkcji granicznej i kosztu granicznego. Dokonany został przegląd dotychczasowego dorobku literaturowego dotyczącego wykorzystania metody SFA na tle zastosowań analizy obwiedni danych (DEA - Data Envelopment Analysis). Przeanalizowano zainteresowanie metodą w ostatnim dziesięcioleciu oraz branże będące przedmiotem analiz. W podsumowaniu zawarto wnioski z analizy. (fragment tekstu)

EN

The purpose of this article is one of the benchmarking methods - SFA (Stochastic Frontier Analysis) and overview of the areas of applications. This article discussed the idea of the method and the basis of economics. The literature review of previous achievements on the areas of application was researched. SFA is compared to most popular DEA method (Data Envelopment Analysis). The interest method over the last decade and the industries that are the subject of analysis is presented. The summary contains the conclusions of the analysis. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Analiza stochastyczna; Metoda DEA (analiza obwiedni danych); Efektywność techniczna; Efektywność kosztowa; Metoda SFA (stochastyczna analiza graniczna)

EN

Stochastic analysis; Data Envelopment Analysis (DEA); Technical efficiency; Cost effectiveness; Stochastic Frontier Analysis (SFA)

• Czasopismo: Ekonomia i Zarządzanie
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 4
• Strony: 123--134

Twórcy

autor

Katarzyna Wardzińska

• Politechnika Białostocka

Bibliografia

• Aigner D., Lovell C.A., Schmidt P., 1997. Formulation and estimation of stochastic frontier production function models. Journal of Econometrics 6.
• Barburski J., 2010. Ekonometryczny pomiar efektywności ekonomicznej instytucji finansowych. Stochastyczny model graniczny kosztów. Bank i Kredyt 41 (1), s. 31-56.
• Bezat A., 2011. Estimation of technical efficiency by application of the SFA method for panel data. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego tom 11(26), nr 3, s. 5-13.
• Kozieradzka A., Lis S., 2000. Produktywność. Metody analizy oceny i tworzenia programów poprawy, Oficyna Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
• Kumbhakar S.C., 2000. Stochastic Frontier Analysis. Cambridge University Press.
• Lis S. (red.), 1999. Vademecum produktywności. Agencja Wydawniczo-Poligraficzna PLACET, Warszawa.
• Marzec J., Osiewalski J., 2003. Bayesowskie graniczne modele kosztów dla oddziałów banku. Wnioskowanie o efektywności kosztowej i jej determinantach. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie 628, s. 23-51.
• Nazarko J., Chrabołowska J., 2005. Benchmarking w ocenie efektywności krajowych spółek dystrybucyjnych energii elektrycznej. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Taksonomia 12, Wrocław.
• Osiewalski J., 2001. Ekonometria bayesowska w zastosowaniach. Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków.
• Osiewalski J., Wróbel-Rotter R., 2002. Bayesowski model efektów losowych w analizie efektywności kosztowej (na przykładzie elektrowni i elektrociepłowni polskich). Przegląd Statystyczny 49, s. 47-68.
• Osiewalski J., Wróbel-Rotter R., 2012. Model ekonometryczny - narzędzie oceny efektywności operatorów systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych. Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki 1 (79).
• Osiewalski J., Osiewalska A., 2003. Ocena efektywności kosztowej bibliotek akademickich na podstawie danych przekrojowo-czasowych. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie 628, s. 5-21.
• Osiewalski J, Osiewalska A., 2006. Stochastyczna graniczna funkcja kosztu dla polskich bibliotek publicznych. (w:) A. Zeliaś (red.). Przestrzenno-czasowe modelowanie i prognozowanie zjawisk gospodarczych. Materiały z XXVII Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego. Zakopane 26-29.04.2005. Akademia Ekonomiczna w Krakowie, s. 179-193.
• Ruggiero J., 1999. Efficiency estimation and terror decomposition in the stochastic frontier model: A Monte Carlo analysis. European Journal of Operational Research 115.
• Sarafidis V., 2002. An Assessment of Comperative Efficiency Measurment Techniques. Europe Economics.