Brytyjski okres twórczości Michała Kaleckiego a publicystyka Joan Robinson i Nicholasa Kaldora z lat 1942-1944 na temat powojennej rekonstrukcji gospodarki

• Autorzy: Danuta Drabińska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Brytyjski okres twórczości Michała Kaleckiego zaowocował pracami teoretycznymi mogącymi stanowić podstawę do powojennej rekonstrukcji gospodarki brytyjskiej. Podobnie jak Joan Robinson i Nicholas Kaldor także Michał Kalecki nie wykluczał reformy przełomowej kapitalizmu, która zerwie z egoistycznym myśleniem kategoriami przywilejów i powinności innych. M. Kalecki pokazywał, że myślenie kategoriami dobrobytu społecznego, dobra wola obu partnerów społecznych: kapitalistów i robotników może doprowadzić do kompromisu społecznego i przezwyciężyć polityczne aspekty pełnego zatrudnienia. Miał również nadzieję, że zwycięży demokracja i nie ziści się czarny scenariusz faszystowskich rozwiązań problemu. Zwracał uwagę na środki prowadzące do uniezależnienia się władzy państwowej od oligarchii przemysłowej, ale jednocześnie wskazywał na niebezpieczeństwo używania ekonomii do rozgrywek politycznych i ostrzegał przed politycznym cyklem koniunkturalnym, który kwestię bezrobocia będzie traktował jako instrument w walce o władzę. M. Kalecki widział także przewagę rozwiniętych gospodarek kapitalistycznych nad państwami wchodzącymi na drogę szybkiego uprzemysłowienia, gdyż w tym drugim przypadku brak zakumulowanych wcześniej środków do realizacji aktywnej polityki popytowej sprawia, że występuje tutaj niedobór, a nie nadmiar mocy wytwórczych. Michał Kalecki formułował konkretne rozwiązania na płaszczyźnie naukowej. Operował popytową teorią dochodu narodowego, pokazywał zjawisko deficytu budżetowego, progresywnego opodatkowania, kontroli cen i płac, subsydiów rządowych i transferów społecznych w konkretnych sytuacjach teoretycznych i postulował wnioski zgodne z duchem teorii popytowej. Nie wykluczał zatem sytuacji, w której w ramach kapitalizmu będzie możliwe osiągnięcie pełnego zatrudnienia. Wręcz przeciwnie - w pracy o trzech drogach do pełnego zatrudnienia opisywał gospodarkę kapitalistyczną sterowaną popytowo poprzez deficyty budżetowe, planową redystrybucję dochodów, a także wyznaczał stopę inwestycji prywatnych niezbędną do utrzymania w równowadze mocy wytwórczych gospodarki w stosunku do tempa wzrostu ludności i wydajności pracy. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Teoria ekonomii; Przegląd dorobku naukowego; Odbudowa gospodarcza

EN

Economic theory; Overview of scientific achievements; Economic reconstruction

• Czasopismo: Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 2006
• Tom: Twórczość naukowa Michała Kaleckiego i jej znaczenie w teorii ekonomii
• Strony: 163--191

Twórcy

autor

Danuta Drabińska

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Kalecki M.: Próba teorii koniunktury (1933). W: Idem: Dzieła. Kapitalizm. Koniunktura i zatrudnienie. Tom 1. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1979.
• Kalecki M.: Essai d'une théorie du mouvement cyclique des affaires. "Revue d'Économie Politique" 1935, Paris, t. XLIX, nr 2.
• Kalecki M.: A Macrodynamic Theory of Business Cycles. "Econometrica", Menasha, Wisconsin 1935, Vol. III, No 3.
• Kalecki M.: Teoria cyklu koniunkturalnego (1937). W: Idem: Dzieła. Kapitalizm. Koniunktura i zatrudnienie. Tom 1. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN- -PWE, Warszawa 1979.
• Kalecki M.: Teoria opodatkowania towaru, dochodu i majątku (1937). W: Idem: Dzieła. Kapitalizm. Koniunktura i zatrudnienie. Tom 1. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1979.
• Kalecki M.: Polityczne aspekty pełnego zatrudnienia (1943). W: Idem: Dzieła. Kapitalizm. Koniunktura i zatrudnienie. Tom 1. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1979.
• Kalecki M.: Trzy drogi do pełnego zatrudnienia (1944). W: Idem: Dzieła. Kapitalizm. Koniunktura i zatrudnienie. Tom 1. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN- -PWE, Warszawa 1979.
• Kalecki M.: Pełne zatrudnienie przez pobudzanie prywatnych inwestycji? (1945). W: Idem: Dzieła. Kapitalizm. Koniunktura i zatrudnienie. Tom 1. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1979.
• Kalecki M.: Podział dochodu narodowego (1938). W: Idem: Dzieła Kapitalizm. Dynamika gospodarcza. Tom 2. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1980.
• Kalecki M.: Twierdzenie o postępie technicznym (1941). W: Idem: Dzieła. Kapitalizm. Dynamika gospodarcza. Tom 2. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1980.
• Kalecki M.: Cykl koniunkturalny a trend (1943). W: Idem: Dzieła. Kapitalizm. Dynamika gospodarcza. Tom 2. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1980.
• Kalecki M.: Dzieła. Socjalizm. Funkcjonowanie i wieloletnie planowanie. Tom 3. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1982.
• Kalecki M.: Dzieła. Analizy gospodarcze. Miscellanea. Tom 6. Przypisy i redakcja J. Osiatyński. PAN-PWE, Warszawa 1988.
• King J.E.: Planning for Abundance: Nicholas Kaldor and Joan Robinson on the Socialist Reconstruction of Britain, 1942-1945. In: Political Evants and Economic Ideas. Edit. I. Barens, V. Caspari, B. Schefold. Edward Elgar, Cheltenham, Northampton 2004.
• Osiatyński J.: Przypisy i dodatki. W: M. Kalecki: Dzieła. Analizy gospodarcze. Miscellanea. Tom 6. PAN-PWE, Warszawa 1988. Dodatek 11. Odnaleziona korespondencja J.M. Keynesa dotycząca artykułów M. Kaleckiego. Dodatek 12. Odnalezione listy M. Kaleckiego do Joan Robinson oraz Piero Sraffy do Joan Robinson o Kaleckim.