Ekonomia i Psychologia - naturalna symbioza czy wymuszona konieczność?

• Autorzy: Jacek Wychowanek

Warianty tytułu

Economics and Psychology - a Natural Symbiosis or Forced Necessity?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł dotyczy relacji ekonomii behawioralnej i ekonomii tradycyjnej oraz ich powiązań z psychologią. Związek tych dziedzin był opisywany już w koncepcjach XVIII wiecznych ekonomistów, którzy źródła symbiozy psychologii i zachowań merkantylnych upatrywali już w starożytności. Szkoła behawioralna została obarczona odpowiedzialnością za tworzenie paradygmatu zachowań w postrzeganiu strategii ekonomicznych. Psychologia okazała się zatem nierozerwalną częścią ekonomii. Należy zaznaczyć, iż w owych czasach psychologia nie istniała jeszcze jako dyscyplina naukowa, a jej początki zbiegły się z wybieraniem jej bardzo często jako drugiej specjalizacji przez ekonomistów. Najnowsze badania i opinie naukowców poddają jednak w wątpliwość racjonalność ludzkiego działania, stwierdzając, iż człowiek w swych codziennych wyborach skłonny jest do zachowań irracjonalnych i nieprzewidywalnych. Współczesna ekonomia behawioralna poddaje analizie sposób postępowania człowieka i jego uwarunkowań społeczno-psychologicznych, determinujących konkretne reakcje. Dzięki temu tworzy model rzeczywisty, a nie teoretyczno-ekonomiczny. W sposób istotny powoduje wzrost potencjału wyjaśniającego, którego niezbędność postulują od stuleci czołowi ekonomiści. Wzrost realizmu w ocenie motywów budujących określone zachowania powinien wpłynąć na przejrzystość i udoskonalenie ekonomii, a co za tym idzie ułatwić zrozumienie, opisywanie, a przede wszystkim dać możliwość formułowania bardziej trafnych diagnoz. (abstrakt oryginalny)

EN

This article is about the relationship between behavioral economics and traditional economics and their connection to psychology. The relationship between these areas was described in the concepts of the eighteenth century economists whose source of psychological symbiosis and mercantile behavior were seen in antiquity. Behavioral School was responsible for creating a paradigm of behawior in the perception of economic strategy. Psychology was, therefore, an integral part of the economy. It should be noted, that in those days psychology did not exist as a scientific discipline, however, at the beginning, it was very often chosen as a second specialization by economists. Recent studies and scientific opinions, however, question the rationality of human action, noting that a human being in his daily choices is prone to irrational and unpredictable behavior. Contemporary behavioral economics examines how human behawior and his socio-psychological condition determine specific reactions. This creates a real economic model. This fact, significantly increases the explaining potential of which necessity was postulated from the centuries by leading economists. The increase of realism, in assessing the motives creating certain behavior, should affect the transparency and improvement of the economy, and, hence, make it easier to be understand, described, and first of all to give the opportunity to make more accurate diagnosis by economists. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Ekonomia behawioralna; Psychologia

EN

Economics; Behavioral economics; Psychology

• Czasopismo: Prace Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości
• Rocznik: 2013
• Tom: 24 (4) Samorząd terytorialny a polityka lokalna
• Strony: 229--239

Twórcy

autor

Jacek Wychowanek

• Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości

Bibliografia

• [1] Adamska M. [red.], Bankructwa gospodarstw domowych. Perspektywa ekonomiczna i społeczna, Warszawa 2008.
• [2] Bittner I., Homo Oeconomicus, Łódź 2009.
• [3] Duch W., Wstęp do kognitywistyki, 2009/10, U M K, Toruń 2010,
• [4] Fukuyama F., Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, Kraków 2004.
• [5] Kozłowska A., Alternatywne teorie zachowań przedsiębiorstw, [w:] Wybrane problemy współczesnej gospodarki rynkowej, Studia i Materiały; Master of Business Administration Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot 2002 r.
• [6] Makuch B., Ewolucja poglądu na człowieka w teorii organizacji i zarządzania oraz jej praktyczne implikacje, [za:] www.bankandcredit.nbp.pl [w:] Bank i Kredyt 41 (5), 2010.
• [7] Miller M. H. The Modigliani-Miller Proposition after Thirty Years. "Journal of Economic Perspectives", 1988.
• [8] Nowicki J., Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa w sytuacji braku rozdziału funkcji zarządczych od właścicielskich, rozprawa doktorska, Poznań 2010.
• [9] Opolski K., Potocki T., Świst T., Teorie inwestycyjne w zarządzaniu bogactwem na przykładzie instytucji Wealth Management [za:] [www.bankandcredit.nbp.pl], Bank i Kredyt 41 (5), 2010.
• [10] Płatkowski T., Wstęp do teorii gier [za:] Matematyka stosowana, [w:] [http://mst.mimuw.edu.pl/lecture.php?lecture=wtg&part=Ch].
• [11] Polowczyk J., Elementy ekonomii behawioralnej w dziełach Adama Smitha, [w:] [http://www.janpolowczyk.pl/publikacje].
• [12] Thaler R. H., From Homo Economicus to Homo Sapiens, "Journal of Economic Perspectives" 2000, t. 14, nr 1.
• [13] Watson John B., Behawioryzm oraz Psychologia, jak ją widzi behawiorysta, Warszawa 1990.