The Model of Radio Broadcasting in the Second Polish Republic. Concepts - Struggle for the License - Experimental Radio of the Polish Radio Technical Society

• Autorzy: Elżbieta Kaszuba

Warianty tytułu

Model radiofonii w II Rzeczpospolitej. Koncepcje - walka o licencję - eksperymentalne radio Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Second Polish Republic was re-established as a whole composed of peripheral areas of three powers. In these circumstances, after regaining independence, the idea of restoring unity at various levels became the focus of the Polish raison d'etat. At that time the radio, which at the end of World War I revolutionised communication and the transfer of information, could prove useful in supporting the process of unifying the state and society by means of extensive propaganda campaigns. Two main attitudes were presented in a public debate on the shape of the national radio in Poland. The citizens' movement promoted a model of the radio as a monopolistic organisation subject to the State, operating on the basis of a license and subscription, responsible for carrying out a mission for the benefit of the state and society. Polish Radio S.A. preferred the private and commercial model of radio. In this configuration, two interesting personalities faced each other, Zygmunt Chamiec with the support of Polish Radio and Stanisław Odyniec, a participant and co-coordinator of the social radio amateur movement for the development of national broadcasting, closely associated with the Polish Radio Technical Society.(original abstract)

Prezentowany artykuł koncentruje się na zagadnieniach roli radia do powszechnego odbioru w międzywojennej Polsce - czyli, według ówczesnego nazewnictwa zaczerpniętego wprost z języka angielskiego, broadcastingu. W kręgach zaangażowanych w sprawy rozwoju rodzimej radiofonii w pierwszej połowie lat dwudziestych krystalizowały się dwa podstawowe modelowe ujęcia funkcjonowania radia dla mas. Społeczny ruch radiofilów promował koncepcję radia jako instytucji ideowej, służebnej wobec państwa i obywateli. Kręgi biznesowe natomiast traktowały radio jako przedsięwzięcie głównie komercyjne, mimo że nie wyrzekały się misji społecznej. Z obu nurtów wyłonili się liderzy, którzy odegrali ważną rolę w rywalizacji o koncesję radiową. Zygmunt Chamiec, założyciel Towarzystwa Polskie Radio, oparł się w tym celu przede wszystkim na wpływowych osobach ze sfer przemysłowych i politycznych. Stanisław Odyniec zmobilizował zaś społeczny ruch pasjonatów radia, amatorów i profesjonalistów branży radiotechnicznej i dziedzin pokrewnych. To środowisko z sukcesem współtworzyło eksperymentalne radio uruchomione przez Polskie Towarzystwo Radiotechniczne, zapisując się tym samym w historii jako pionierzy polskiego broadcastingu.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Broadcasting history; Broadcast; Radio auditions; History

PL

Historia radiofonii; Audycje radiowe; Programy radiowe; Historia

• Czasopismo: Społeczeństwo i Ekonomia
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 1 (1)
• Strony: 133--153

Twórcy

autor

Elżbieta Kaszuba

• University of Wrocław, Poland

Bibliografia

• Cheftel A.M., Radiotelefonia na usługach szerokiego ogółu. Broadcasting, "Przegląd Radiotechniczny" 1924, nr 3
• Chomicz Z., Ziemianin w Radiu. Rozmowa z Ryszardem Miazkiem, "Z Dziejów Polskiej Radiofonii" 2004/2005, nr 1.
• Dziesięć lat Polskiego Radia, ed. W. Kłyszewski, Polskie Radio, Warszawa 1935.
• Kwiatkowski M.J., Dr Mikołaj Alojzy Kaszyn [an obituary], "Radio i TV" 1977, nr 13.
• Kwiatkowski M. J., Narodziny Polskiego Radia. Radiofonia w Polsce w latach 1918 - 1929, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.
• Kwiatkowski M. J., Tu Polskie Radio Warszawa..., Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980;
• Leksykon twórców Polskiego Radia, t. 1, Polskie Radio S.A. Centrum Historii Polskiej Radiofonii, Warszawa 2006.
• Miazek R., Przeminęło z radiem. Opowieść o Zygmuncie Chamcu - założycielu i pierwszym dyrektorze Polskiego Radia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie, Rzeszów 2005.
• Miszczak S., Historia radiofonii i telewizji w Polsce, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1972.
• Opinia Zarządu SRP w sprawie wytycznych do ustawy radiotelegraficznej, 11 kwietnia 1923, "Przegląd Radiotechniczny" 1924, nr 1
• Przed czternastu laty, "Antena" 1939, nr 4.
• "Przegląd Radiotechniczny" 1924, nr 1, 2, 3.
• "Radioamator" (1924 - 1927).
• "Radiofon Polski" (1925 - 1927).
• Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu wydane w porozumieniu z Ministrami Spraw Wojskowych i Spraw Wewnętrznych w sprawie zakładania, utrzymywania i eksploatowania urządzeń radiotechnicznych oraz w sprawie wyrobu sprzętu radiotechnicznego i handlu tym sprzętem z 10 X 1924, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (DzURP) z 1924, nr 99, poz. 915.
• Regulski J., Blaski i cienie długiego życia, PAX, Warszawa 1980.
• Stanowisko Zarządu SRP w sprawie projektu Ustawy o Radiotelegrafie, wniesionej przez MPiT do Sejmu z września 1923 r., "Przegląd Radiotechniczny" 1924 nr 2
• Ustawa o państwowej wyłączności poczty, telegrafu i telefonu z 27 V 1919, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (DzURP), z 1919, nr 44, poz. 310.
• Ustawa o poczcie, telegrafie i telefonie z 3 VI 1924, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (DzURP) z 1924, nr 58, poz. 584
• Ustawa o pocztach, radiotelegrafach, telegrafach i telefonach z 18 XII 1920, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (DzURP) z 1921, nr 7, poz. 36.

Identyfikatory

DOI

10.15611/eis.2014.1.10