"Arabska wiosna" - fala demokracji w warunkach islamu. Spojrzenie z polskiej perspektywy

• Autorzy: Marian Muszkiewicz

Warianty tytułu

"The Arab Spring" - Wave of Democracy in Islamic Environment from the Polish Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Fala rewolucji, tzw. arabska wiosna, w Afryce Północnej doprowadziła do głębokich zmian społeczno-politycznych w regionie. Efekty zmian dla Zachodu są niekorzystne. Na najważniejszą siłę polityczną w Egipcie, Tunezji i Libii wyrośli islamiści. Bractwo Muzułmańskie, jeszcze wczoraj określane mianem islamskich ekstremistów, dzisiaj jest reprezentantem demokratycznych przemian w świecie arabskim. Nieuzasadnione jest przekonanie, że arabskie rewolucje stworzą demokracje konstytucyjne na wzór demokracji zachodnich. Artykuł wskazuje na problemy z demokracją w świecie islamu, ale nie rozstrzyga o możliwościach ich rozwiązywania. W niezwykle skomplikowanych relacjach wzajemnych Zachodu i islamu obciążonych zaszłościami historycznymi, głębokimi różnicami w postrzeganiu świata, wartości kultury i religii, wymogami polityki bieżącej trudno o jednoznaczność. Ma to przełożenie na możliwości propagowania wśród muzułmanów rozwiązań demokratycznych. Pewne natomiast jest, że w relacjach wzajemnych brak wiedzy nie może być zastępowany strachem i uprzedzeniami.(abstrakt oryginalny)

EN

The revolutionary wave in North Africa brought about deep changes - both social and political - in the region. Islamists have grown to become the most important political power in Egypt, Tunisia and Libya. Muslim Brotherhood, a while ago referred to as Islamic extremists, stands for democratic changes in the Arab world nowadays. However, a belief that the Arab revolution should create constitutional democracies modeled on western democracies is unjustified. The article indicates problems with the democracy in the Islamic world, but does not show the way to resolve them. Taking into consideration complexity of relations between Western and Islamic civilizations, differences in understanding the worth of culture and religion and requirements of current politics, it is hard to achieve a common ground. The fact has a significant influence on the possibilities of spreading the democracy across Muslims. One thing is sure: lack of knowledge cannot be superseded by fear and prejudice.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rewolucja; Islam; Demokracja; Arabska Wiosna

EN

Revolution; Islam; Democracy; Arab Spring

• Czasopismo: Społeczeństwo i Ekonomia
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 1 (1)
• Strony: 154--172

Twórcy

autor

Marian Muszkiewicz

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Abootalebi A., The struggle for democracy in the Islamic Republic of Iran, "Middle East Review Affairs" 2000, vol. 4.
• Balcer A., Demokracja po turecku, "Gazeta Wyborcza", 2-3.12.2006
• Balcerowicz P., Allah ponad narodami, "Polityka" 2001, nr 39.
• Barber B.R., Dżihad contra McŚwiat, Muza, Warszawa 2005.Bielecki T., Europa zdała test w Libii, "Gazeta Wyborcza" z 27.10.2011
• Chapin-Metz H., Libya, Kessinger Publishing, 2004
• Clohesy A. M., Contemporary Political Theorists in Context, Routledge, Londyn 2009.
• Dąbrowski Z., Gwałtowne przemiany polityczne na bliskim wschodzie, "Przegląd Dyplomatyczny" 2011, nr 1 (53).
• Dzisiów-Szuczykiewicz A., Arabska wiosna - przyczyny, przebieg, prognozy, "Bezpieczeństwo Narodowe" 2011.
• Egipt w smudze rewolucji, "National Geographic Polska" 2012, nr 5.
• Fallaci O., Wściekłość i duma, "Gazeta Wyborcza", 6-7.10.2001.
• Filipowicz S., Historia idei politycznych, wybór tekstów, t. II, wyd. UW, Warszawa 2005.
• First Islamist party emerges in Libya, Hurriyet Daily News. Agence France-Press (Tripoli), 11.01.2012.
• Friedman G., Egipskie wybory - zachodnie dylematy, Stratfor Global Inelligence, 6 grudnia 2011.
• Fukuyama F., The End of History and the Last Man, Harmondsworth, 1992.
• Fukuyama F., The primacy of culture, "Journal of Democracy " 1995, vol. 6, no. 1, s. 7-11.
• Gabriel T., Geaves R., Religie, geneza, wiara, tradycja, Wyd. Elipsa, 2007.
• Habib-Hourani A., Danecki J., Historia Arabów, Wyd. MARABUT, Gdańsk 2002.
• Haliżak E., Liberalna wizja porządku międzynarodowego, [w:] R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku: wizje koncepcje, paradygmaty, Warszawa 2005.
• Hayek F., Droga do zniewolenia, ARCANA, Kraków 2009.
• Huntington S., The future of third wave, "Journal of Democracy" 1997, vol. 8, no. 4, s. 6.
• Huntington S., Era wojen muzułmańskich, "Newsweek" 2001, nr 16-17.
• Huntington S., The cash of civilization and the rethinking of world order , "Foreign Affairs" 1993, nr 3.
• Islam i obywatelskość w Europie, red. K. Górek-Sosnowska, P. Kubickei, K. Pędziwiatr, Wyd. ELIPSA, Warszawa 2006.
• Jamsheec H., Historia powstania Islamu jako doktryny społeczno-politycznej, Warszawa 2009.
• Juergenmeyer M., Nowa Zimna Wojna, Berkeley 1993.
• Kalwas P., Dziury po rewolucji, "Polityka" z 04.10.2012.
• Kisielewski T.A., Nowy konflikt globalny, PAN, Warszawa 1993.
• Koniec wyborów parlamentarnych w Egipcie: zwycięska partia Bractwa Muzułmańskiego, "Gazeta Prawna" 21.01.2012.
• Kowalska-Iszkowska J., Sułtan, "Newsweek", 08-14.10.2012.
• Król M., Błąd polityczny w demokracji, "Wprost", 04.03.2012.
• Król M., Nauczanie religii w demokracji, "Wprost", 28.03.2012.
• Król M., Wolność, ale..., "Wprost",11.03.2012.
• Kuderowicz Z., Filozofie nowożytnej Europy, Warszawa 1989.
• Kuźniar R., Nieznośna lekkość zabijania, "Gazeta Wyborcza" z 09.11.2011.
• Kuźniar R., Systemy zachodnie w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 1989.
• Majchrzak K., Interpretacje praw człowieka a Islam, "Recykling Idei" 2006, nr 8.
• Lewis B., The roots of Muslims rage: why so many muslims deeply resent the West and why their bitterness will not be easily mollified, "Atlantic Monthly" 1990, no. 266.
• Malcolm P., Losleben E., Libya, Marshall Cavendish, 2004.
• Malendowski W., Dysfunkcjonalne czynniki współczesnych stosunków międzynarodowych, INPiD, UAM, Poznań 2002, s. 16.
• Mielnik J., Państwo Hamas, "Wprost" 05.02.2012.
• Mrozek-Dymanorksa A., Islam a demokracja, Warszawa 1999.
• Multilateralne wymiary Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, "Biuletyn Opinie" 2009, nr
• Muszkiewicz M., Europejskie dylematy ukraińskich wyborów, Prace Naukowe AE, nr 1188, Wrocław 2007.
• Muszkiewicz M., Afganistan - trudne spotkanie Wschodu z Zachodem, "Nauki Społeczne" 2009, nr 78.
• Muszkiewicz M., Egipt - daleka droga do demokracji, Prace Naukowe UE, nr 221, Wrocław 2011.
• Muszkiewicz M., Trudna droga Turcji do Unii Europejskiej, [w:] J. Rymarczyk, W. Michalczyk (red.), Rozwój regionalny i globalny we współczesnej gospodarce światowej, AE, Wrocław 2006.
• Nagórny J., Wartości u podstaw demokracji, Lublin 2002.
• Nowotarski B., Jak budować, a jak burzyć demokracje. Studia nad konsolidacją nowych demokracji w XX i XXI wieku, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012.
• Niklewicz K., Maroko najlepszym sąsiadem Unii , "Gazeta Wyborcza" z 04.12.2006.
• Norberto B., Liberalizm i demokracja, Społeczny Instytut Wydawniczy, Kraków 2008.
• Nowicki M., Odwołana demokracja, "Newsweek" z 25.06.2012.
• Partia Bractwa Muzułmańskiego wygrała wybory, "Rzeczpospolita", 21.01.2012.
• Pasikowski K., Perspektywy rozwoju turystki po arabskiej wiośnie, "Rynek Turystyczny" 2012, nr 3.
• Pasikowski K., W Szarm El-Szejk bez grzechu..., "Angora" z 05.02.2012.
• Rau Z., Zapomniana wolność. W poszukiwaniu historycznych podstaw liberalizmu, SCHOLAR, Warszawa 2008.
• Revel J.F., Democracy against Itself, New York 1993.
• Risse-Kappen T., Cooperation among Democraties: the Economical Influence on US Foreign Policy, Princeton 1995.
• Rybczyński A., Geopolityczne konsekwencje egipskiej rewolucji, "Gazeta Polska", 09.01.2012.
• Smolar A., Wiek niepewności. Europa i ład światowy, "Gazeta Wyborcza" z 13.06.2003.
• Smoleński P., Diabeł w dom, "Gazeta Wyborcza" z 27.10.2011.
• Stawowy J., Wilkanowicz S., Demokracja dla wszystkich, ONP, Kraków 2003.
• Szyłło A., Poglądy mogą zaprowadzić ateistów na szubienice (raport Amerykańskiej Komisji ds. Międzynarodowej wolności religijnej, 2011), "Gazeta Wyborcza" z 08.02.2013.
• Śródziemnomorze w ogniu - rewolucja w bezpośrednim sąsiedztwie Europy, www.uniaeuropejska.org, 29.01.2011.
• Tibi B., Fundamentalizm religijny, PWN, Warszawa 1995.
• Tibi B., Islam i muzułmanie, Monachium 1994.
• Tocqueville A., Dawny ustrój i rewolucja, ALETHEIA, Warszawa 2009.
• Urzędowska M., Nie takie straszne Bractwo Muzułmańskie, "Gazeta Wyborcza", 26.11.2011.
• Urzędowska M., Turkom nie pilno do Europy, "Gazeta Wyborcza" 06.12.2012.
• Yaruz M.H., Esposito J.L., Islam in Turkey: Retreat from the Secular Path?, [w:] Turkish Islam and Secular State. The Gullen Movement, eds. M.H. Yaruz, J.L. Esposito, New York 2003.
• Zając J., Rola Unii Europejskiej w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, Warszawa 2010.
• Libia Economy, Libya paple and Society, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ geos/ly.html, 01.01.2012.
• Abbs M., Libyan leadership backs from extremist Islam, http://news.nationalpost.com/2011/09/14/ libyan-leadership-backs-away-from-extremist-islam/, 14.09.2011.
• Arabska wiosna prowadzi do gospodarczej zimy, http://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/analizy/ arabska-wiosna-prowadzi-do-gospodarczej-zimy/, 14.10.2012.
• Egipt, rok po rewolucji gospodarka dalej w gruzach, http://www.forbes.pl/artykuly/sekcje/wydarzenia/ egipt-rok-po-rewolucji---gospodarka-dalej-w-gruzach,24099,1, 12.02.2012.
• Ehrenfeld R., Bractwo Muzułmańskie - droga do zwycięstwa, http://www.euroislam.pl/index. php/2011/01/bractwo-muzulmanskie-droga-do-zwyciestwa/, 21.01.2011.
• Fahim K., Libya revolt sidelines women, who led IT, http://www.nytimes.com/2011/05/20/world/africa /20benghazi.html?pagewanted=all&_r=0, 20.05.2011.
• Fukuyama F., Amerykańska demokracja się chwieje, http://info.wyborcza.pl/temat/wyborcza/ameryka- %C5%84ska+demokracja+si%C4%99+chwieje, 17.05.2012.
• Fukuyama F., Obama odda władzę, http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,7474661,20110917RP- DGW,Fukuyama_Obama_oddal_wladze,zwykly.html1, 7.09.2011.
• Ginsber J., Only one in Tyree Britons support Libya action, http://www.reuters.com/article/2011/03/22/ uk-libya-britain-poll-idUSTRE72L07B20110322, 22.03.2012.
• Stefanicki R., Syryjska opozycja ma bogatych sponsorów, http://wyborcza.pl/1,75477,11986929,Syryjska_opozycja_ma_bogatych_ sponsorow.html ,23.04.2012.
• Rada UE o sytuacji w regionie południowego sąsiedztwa, www.uniaeuropejska.org, 22.01.2011.
• Phillips L., Itally and Czech Republic backs Gaddafie despite bloodbath, http://euobserver.com/ news/31842, 15.06.2012.
• Pluta Slackman M., Czy Bractwo Muzułmańskie ukradnie egipską rewolucję?, www.ustimes.com, 23.12.2011.
• Rubin B., Islam, rewolucja i taktyka salami, http://www.euroislam.pl/index.php/2012/01/islamizm-rewolucja- i-taktyka-salami/, 12.01.2012.
• Śródziemnomorze - spóźnione działania czy ich brak, www.uniaeuropejska.org, 04.02.2011.
• The portrait of the Young Gaddafie, http://www.dailymail.co.uk/news/article-1375227/Libya-Portraityoung- Gaddafi-shows-nutcase-loathed-ugly-British.html, 06.06.2012.
• Tisdall S., Germany blocks Libya no-fly zone, http://www.guardian.co.uk/world/2011/mar/15/germany- blocks-libya-no-fly-zone, 15.03.2011.
• Tomecki M., O demokracji w islamie, http://www.liiil.pl/1299765180,Maciej-Tomecki-O-demokracji- -w-islamie.htm, 27.07.2012.
• Urzędowska M., Islamiści biorą Egipt, http://wyborcza.pl/1,76842,10752924,Islamisci_biora_Egipt. html , 30.08.2012.
• Wąs A., Islam a demokracja, http://religie.wiara.pl/doc/472198.Islam-a-demokracja, 03.24.2011.
• Otłowski T., Świat się tego obawiał. Egipt staje się dominium islamskich radykałów, http://konflikty. wp.pl/kat,125594,page,3,title,Swiat-sie-tego-obawial-Egipt-staje-sie-dominium-islamskich-radyk alow,wid,14882643,wiadomosc.html, 13.02.2012.

Identyfikatory

DOI

10.15611/eis.2014.1.11