Etyczne i ekonomiczne aspekty programu agrarnego Henryka Kamieńskiego

Czasopismo

---

• Autorzy: Zdzisław Szymański

Warianty tytułu

The Ethical and Economic Aspects of Henryk Kamieński's Agrarian Programme

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym przedmiotem zainteresowań naukowych Henryka Kamieńskiego (1813-1866), filozofa i ekonomisty, w szczytowym okresie jego życia i działalności, to znaczy w latach czterdziestych XIX w., były problemy przebudowy ustroju folwarczno-pańszczyźnianego w połączeniu z wciągnięciem chłopów, jako najliczniejszej warstwy narodu do walki zbrojnej o niepodległość. Te dwie grupy problemów stanowią trzon programu agrarnego Kamieńskiego, zaprezentowanego w pracach opublikowanych w latach 1842-1845. (fragment tekstu)

EN

Henryk Kamieński (1813-1866), a philosopher, economist, and theorist of struggle for national independence, idealized petty ownership as the most appropriate form of ownership both in ethical and economic aspects. He analyzed the problem on three levels. In his proposals for a specific solution of the agrarian question, presented in the Warsaw periodicals, Kamieński supported the introduction of agricultural rent paid by peasants and the abolishment of serfdom. Calling serfdom a land usury had an ethical implication. In the protection of the manor over peasants Kamieński sees the desire of manor owners to hold the victims of this usury in their hands. Replacement of serfdom with an agricultural rent was for him the first step in granting landownership to peasants. Kamieński emphasizes that petty ownership is conducive to production growth. He believes that the spread of it is an opportunity for peasants to heighten their national consciousness and a chance of civilized advancement of Polish territories. This line of thinking is clearly evident in his studies published abroad, devoted to the conception of combining a national uprising with granting freehold to peasants. Kamieński also discusses the values of petty ownership in agriculture in his theoretical work Filozofia ekonomii materialnej ludzkiego społeczeństwa [Philosophy of material economics of human society], in which he presents his vision of a system of social justice. For him, petty ownership is a guarantee of respect for human rights, the most effective safeguard of preserving the autonomy of human individual. In this reasoning we could see certain elements of personalism, which brings Kamieński's standpoint closer to that of Pope John Paul II. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Agraryzm; Poglądy ekonomiczne; Rola własności prywatnej w gospodarce; Etyka działalności gospodarczej

EN

Agrarianism; Economic views; Role of private property in economy; Business activity ethics

• Czasopismo: ---
• Strony: 77--86

Twórcy

autor

Zdzisław Szymański

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• H. Kamieński, Filozofia ekonomii materialnej ludzkiego społeczeństwa z dodaniem mniejszych pism filozoficznych, PWN, Warszawa 1959, s. 72-77.
• H. Kamieński, O małej własności ziemskiej, "Przegląd Naukowy" 1844, nr 7, t. I, s. 219.
• R. Nurkse, Problemy tworzenia kapitału w krajach gospodarczo słabo rozwiniętych, PWN, Warszawa 1962, s. 26.
• G. Myrdal, Teoria ekonomii a kraje gospodarczo nierozwinięte, Polskie Wydawnictwo Gospodarcze, Warszawa 1958, s. 30-33.
• W. Grabski, Historia Towarzystwa Rolniczego 1858-1861 r., Gebethner i Wolff, Warszawa 1904, t. I, s. 106.
• H. Kamieński, Uwagi nad stanem włościan i produkcji krajowej, "Biblioteka Warszawska" 1842, t. III, s. 3-6.
• H. Kamieński, Przegląd rozpraw o oczynszowaniu zamieszczonych w Gazecie Handlowej i Przemysłowej, "Przegląd Naukowy", Warszawa 1843, t. I, nr 8, s. 319-323.
• W. Kula, Teoria ekonomiczna ustroju feudalnego, Książka i Wiedza, Warszawa 1983, s. 77-79.
• H. Kamieński, Myślące stanowisko kształcenia i postępu rolnictwa krajowego. "Przegląd Naukowy", Warszawa 1843, t. I, nr 7, s. 278-280.
• H. Kamieński, Urządzenie włościan prywatnych czyli ich oczynszowanie. "Przegląd Naukowy" 1843, rok 2, t. III, nr 19, s. 100-101.
• J. Kuliszer, Powszechna historia gospodarcza Średniowiecza i czasów nowożytnych, t. II, Książka i Wiedza, Warszawa 1961, s. 436-437.
• Historia chłopów polskich, t. II Okres zaborów, pod red. S. Inglota, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1972, s. 188-189.
• H. Kamieński, O prawdach żywotnych narodu polskiego, J. N. Młodecki, Bruksela 1844, s. 72-74.
• Z. Szymański, The System of Social Justice in the Vision of Henry Kamieński, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska", sectio H, vol. XX, 1986, s. 43.

Identyfikatory

DOI

11089/2560