Warianty tytułu
Języki publikacji
Abstrakty
Zmiany, jakie zachodziły w Europie od końca XV w. spowodowały odrzucenie dotychczasowego systemu wartości. Gromadzenie coraz większych zasobów pieniędzy kruszcowych, bogacenie się stało się celem samym w sobie, modą, sposobem na życie. Społeczną akceptację zyskało pobieranie procentów, które zaczęto uważać nie tylko za rzecz normalną, ale wręcz konieczną. Przestrzegano tylko, aby procenty nie były zbyt wysokie. Usankcjonowano także wysokie zyski płynące z handlu zagranicznego. Tym samym zerwano z moralnymi zasadami filozofii arystotelesowskiej i jej kanonistyczną wykładnią. Etyczną ekonomię kanonistyki bardziej zorientowaną na "być" zastąpiono kapitalistyczną zasadą "mieć". W najprostszy sposób rozumiano ją w pierwszym etapie rozwoju merkantylizmu, tzw. merkantylizmie wczesnym zwanym też monetaryzmem lub bulionizmem. Na pierwszy plan wysuwano potrzebę wzrostu zapasów kruszcowych niezbędnych do rozwoju gospodarki towarowej. Złoto i srebro stały się synonimami bogactwa kraju. Reformacja odegrała istotną rolę w przewartościowaniu dotychczasowych poglądów. Głoszone w jej ramach zasady społeczne i ekonomiczne oraz przeciwstawianie się nadmiernej potędze Kościoła rzymskiego powodowały, że w wielu państwach znaczna część społeczeństwa chętnie przechodziła na nową wiarę, zwłaszcza szlachta, kupcy i mieszczanie, przed którymi ta religia otwierała możliwości bezkonfliktowego pomnażania bogactwa bez narażania się na zarzut działalności nieetycznej. Jak stwierdził holenderski historyk kultury, badacz schyłku Średniowiecza, Johan Huizinga: Protestantyzm i Odrodzenie użyczyły chciwości walorów etycznych, zalegalizowały ją jako pożyteczne dążenie do dobrobytu. Z im mniejszym przekonaniem głoszono konieczność wyrzeczenia się dóbr ziemskich, tym mniej hańbiącym piętnem wydawała się pycha. Reformacja zerwała z apoteozą ubóstwa i duchową kontemplacją nakazując służyć Bogu poprzez wykorzystywanie otrzymanych od niego talentów w codziennej, uczciwej pracy. Ubóstwo przestało być cnotą, a człowiek bogaty zyskał opinię zdolnego i przedsiębiorczego. (fragment tekstu)
Rocznik
Strony
30--40
Opis fizyczny
Twórcy
autor
- Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach
Bibliografia
- Huizinga J.: Jesień Średniowiecza. Warszawa 1992.
- Galbraith J.K.: Ekonomia w perspektywie. Krytyka historyczna. Warszawa 1991.
- Benedyktowicz W.: Co powinniśmy czynić. Zarys ewangelickiej etyki teologicznej. Warszawa 1976.
- Friedenthal R.: Marcin Luter. Warszawa 1992.
- Spiegel H.W.: The growth of economic thought. New Jersey 1971.
- Weber M.: Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Warszawa 1994.
- Tawney R.H.: Religion and the Rise of Capitalism. New York 1926.
- Tokarczyk A.: Protestantyzm. Warszawa 1980.
- Tokarczyk A.: Tolerancja. Warszawa 1979.
- Frycz Modrzewski A.: O naprawie Rzeczypospolitej. Dzieła wszystkie. Warszawa 1953.
- Lipiński E.: Studia nad historią polskiej myśli ekonomicznej. Warszawa 1956.
- Tazbir J.: Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit - upadek - relikty. Warszawa 1963.
- Tazbir J.: Dzieje polskiej tolerancji. Warszawa 1973.
- Polska XVII wieku. Państwo - społeczeństwo - kultura. Red. J. Tazbir. Warszawa 1969.
- Jasienica P.: Polska anarchia. Kraków 1988.
- Tazbir J.: Szlachta i kontrreformacja. Szkice z dziejów polskiej kontrreformacji. Warszawa 1987.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171324147