Sprawiedliwe nierówności a aksjologia ładu instytucjonalnego

• Autorzy: Michał Gabriel Woźniak

Warianty tytułu

Justice Inequalities and the Axiology of Institutional Order

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W tym artykule dowodzona jest teza, że źródłem niezdolności ładu instytucjonalnego kapitalizmu globalnego do realizowania spójności społeczno-ekonomicznej respektującej kryteria sprawiedliwych nierównościach społecznych są reguły myślenia i działania zakotwiczone w zredukowanej do indywiduum wizji człowieka motywowanego jedynie korzyścią własną. Z tej wizji człowieka wyłonić się mógł jedynie mechanistyczny obraz pożądanych procesów gospodarczych, które charakteryzują się pełną racjonalnością. Świat pełnej racjonalności oferuje dziś kapitalizm globalny zdominowany interesami wielkich korporacji, których prawnie zdefiniowanym obowiązkiem jest bezwzględna i nie dopuszczająca wyjątków realizacja interesu własnego, bez względu na charakter efektów zewnętrznych jej działalności. Kapitalizm globalny podporządkowuje sprawiedliwość jedynie ekonomicznym kryteriom oceny i zrelatywizowanym względem korzyści własnej wartościom aksjologicznym. Wywiedzione z tej aksjologii rozwiązania instytucjonalne są oparte na mechanizmach koordynacji konkurencyjnych rynków. Tymczasem realna gospodarka pozostaje pod wpływem zniekształconej konkurencji w wyniku dominacji interesów menadżerów i techników wielkich korporacji, polityków i zideologizowanych teorii. Świat asymetrycznej informacji, konkurencji oligopolistycznej, rynku politycznego i szybko postępującej komercjalizacji sfery aksjologicznej nie jest zdolny do uformowania spójnego systemu instytucjonalnego zdolnego do ochrony społeczeństw przed narastaniem niesprawiedliwych nierówności społecznych i musi prowadzić do pogłębiania się niespójności społeczno-ekonomicznej. (fragment tekstu)

EN

The author of article proves that in the era of the globalization the institutional order of national economy is influenced by the distorted competition which results in domination of the managers and technicians of great corporations. It is their businesses that define the economic policy. In the world of asymmetric information, oligopolistic competition, political market and progressive commercialization of the axiological sphere the rules of thinking and acting are merely reduced to the strategy of self-advantage. This situation results in ineffective institutional protection at the global, regional and national levels. To remove social inequalities effectively it is necessary to have control over the dominating groups in socjety and to develop coherent norms of institutional protection. There is also a need for the development of human capital and its modernization as a common notion of moral values of society and the individual. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sprawiedliwość; Nierówności społeczno-gospodarcze; Etyka; Instytucje

EN

Justice; Social-economics inequality; Ethics; Institutions

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2008
• Tom: 11
• Numer: nr 1
• Strony: 233--248

Twórcy

autor

Michał Gabriel Woźniak

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie; Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• A. Toftler, Zmiana władzy. Wiedza, bogactwo i przemoc u progu XXI stulecia, Zysk i S-ka, Poznań 2003.
• J.K. Galbraiht, Gospodarka niewinnego oszustwa. Prawda naszych czasów, MT Biznes, Warszawa 2005.
• Inequality, "The Economist", 1 listopada 1994.
• L.C. Thurow, Przyszłość kapitalizmu. Jak dzisiejsze siły ekonomiczne kształtują świat jutra, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999, s. 34-39.
• Labour Costs, "The Economist", 27 may 1995, s. 110.
• T. Hiroshi, Reforming Management, "Journal of Japanese Trade and Industry" 1994, nr 2.
• Japan One in Ten?, "The Economist", 1 lipca 1995 s. 52.
• M.G. Woźniak, Warunki prowzrostowej strategii dla Polski ograniczającej nierówności społeczne, [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Zarys problematyki, M.G. Woźniak (red.), Katedra Teorii Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2003, s. 526-527.
• K. Denninger, L. Squaire, A New Data Set Measuring Income Inequality, "World Bank Economic Review" 1996, nr 3.
• K. Denninger, L. Squaire, Economic Growth and Income Inequality: Reexamining the links, 1997.
• W. North, Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, Cambridge, 1990, s. 16.
• M.G. Woźniak, Kierowanie. Rynek. Transformacja. Bariery stabilizacji. IBR Kraków, 1993, rozdz. 2.
• T. Perrson, G. Tabellini, Is Inequality Harmful for Growth? "American Economic Review", nr 3, s. 600-621.
• F.H.G. Ferreira, Inequality and Economic Performance. A Brief Overviews to Theories of Growth and Distribution, www.worldbank.org/poverity/inequal/ econ/index.htm.
• M.G. Woźniak, Kapitał ludzki i intelektualny jako czynnik wzrostu gospodarczego i ograniczania nierówności społecznych w Polsce, temat badawczy nr 14/KMae/4/2004/S/125, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2004.
• M. Horx, Die acht Spahrender Zukunft, Wien-München 2002, s. 48-51.
• F. Fukuyama, Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, Wyd. Znak, Kraków 2005, s. 197-233.
• A. Smith, The Theory of Moral Sentiments, Libery Classics, Indianapolis 1982.
• Cz. Strzeszewski, Katolicka nauka społeczna, KUL, Lublin 1994, s. 37.
• J.E. Stiglitz, Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa 2004, s. 401.
• M.G. Woźniak, Niesprawności kapitalizmu globalnego w świetle podejścia ekonomii instytucjonalnej. Wnioski dla Polski, [w:] Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Ekonomia Instytucjonalna - Teoria i praktyka, (red.) U. Zagóra-Jonszta, Wyd. AE w Katowicach, Katowice 2006, s. 254-259.
• D. Szwank, J.M. Cathie, Employer and the Welfare State. The Political Economic Organization of Firms and Social Policy in Contemporary Capitalist Democracies, "Comparative Political Studies" 2001, vol. 34/8.
• H. Kitchelt, P. Lange, G. Marks, J. Stephens, Change and Continuity in Contemporary Capitalism, Cambridge University Press, 1999.
• P. Manow, E. Seil, The Employment Crisis of the German Welfare State, "West European Politics" 2000, vol. 23.
• L. Calforms, Unemployment, Labor Market Reform and Monetary Union, "Journal of labor Economics" 2001, vol. 19.
• I. Mares, Firms and the Welfare State: The Emergence of New Form of Unemployment, Discussion Paper, Wissenschaftszentrum Berlin Fur Socialforschung, 1996, vol. 96, s. 308.
• A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość, PWN, Warszawa 2006, s. 205.
• A. Matysiak, Wpływ systemu wartości na kapitał społeczny, [w:] A. Matysiak (red.), Działania zbiorowe teorii i praktyka, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław 2003.

Identyfikatory

DOI

11089/2612