Religijność ludowa - zjawisko i związane z nim kontrowersje

• Autorzy: Izabella Bukraba-Rylska

Warianty tytułu

Peasant Religiousness - Phenomenon and Controversies Linked to It

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omawiane jest zjawisko religijności ludowej przy wykorzystaniu najważniejszych opracowań z zakresu etnografii i socjologii wsi, charakteryzujących je w kategoriach sensualizmu, rytualizmu, partykularyzmu i nacjonalizmu wyznaniowego. Jednocześnie ten utrwalony i zdaniem wielu badaczy nieprawdziwy i stereotypowy obraz jest konfrontowany z materiałami źródłowymi niewykorzystywanymi w opisach tego zjawiska. W połączeniu ze współczesną refleksją antropologiczną, również kontestującą założenia tradycyjnego modelu religijności ludowej, wyłania się propozycja pogłębionego i bliższego rzeczywistości, także dzisiejszej, tego fenomenu. (abstrakt oryginalny)

EN

The article discusses the phenomenon of peasant religiousness, basing on most important publications dealing with ethnography and sociology of rural communities that characterise it in the categories of sensualism, ritualism, particularism and religious nationalism. Simultaneously, this firmly fixed - and according to many researchers, untrue and stereotyped picture is confronted with source materials that have not been used in the descriptions of the phenomenon. In conjunction with contemporary anthropological reflection, which also contests the assumptions of the traditional model of peasant religiousness, a proposal emerges of a more complete and true to life - the present day life included, version of this phenomenon. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Religia; Socjologia wsi; Przegląd literatury

EN

Religion; Rural sociology; Literature review

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 1
• Strony: 50--73

Twórcy

autor

Izabella Bukraba-Rylska

• Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• Baudrillard J., 2005: Symulakry i symulacje. Sic!, Warszawa.
• Bojko J., 1911: Okruszyny z Gremboszowa. Wydawnictwo Macierzy Polskiej, Lwów.
• Braudel F., 1992: Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII. PIW, Warszawa.
• Ciupak E., 1961: Kultura religijna wsi. Iskry, Warszawa.
• Ciupak E., 1973: Katolicyzm ludowy w Polsce. Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Ciupak E., 1974: Katolicyzm w środowisku polskiej wsi. "Dzieje Najnowsze" 2.
• Cywiński В., 2000: Prymas wiedział, co robi... "Tygodnik Powszechny" 15.
• Czaja S., 1904: Wiara u ludu. "Lud" X.
• Czarnowski S., 1956: Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego. W: Dzieła. T. III. PWN, Warszawa.
• Darczewska K" 1989: Katolicyzm we współczesnym społeczeństwie polskim. IFiS PAN, Ossolineum, Wrocław - Warszawa.
• Eliade M., 1993: Traktat z historii religii. Łódź.
• Gawlikowski K., 1973: W państwie środka. W: Obrazy świata białych. Red. A. Zajączkowski. PIW, Warszawa.
• Gellner E., 1995: Pojęcie pokrewieństwa i inne szkice. Universitas, Kraków.
• Grabski W., 1967: Kwestia rolna (polemika). W: L. Krzywicki: Dzieła. T. VIII. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hegel G.W.F., 1958: Wykłady z filozofii dziejów. Т. II. PWN, Warszawa.
• Hernas Cz., 1965: W kalinowym lesie. PIW, Warszawa.
• Klimaszewska J., 1981: Doroczne obrzędy ludowe. W: Etnografia Polski. Т. II. Red. M. Bienka, Ossolineum, Wrocław.
• Kłoczowski J.A., 2005: Religia - pomiędzy samotnością a wspólnotą. W: Religijność społeczeństwa polskiego lat osiemdziesiątych. Red. M. Grabowska, T. Szawiel. WFiS UW, Warszawa.
• Kołakowski L., 1989: Pochwala niekonsekwencji. W: Pochwala niekonsekwencji. Т. II. Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Kostro K, 2004: Myśl ekonomiczna późnych scholastyków hiszpańskich. "Ekonomia" 14.
• Kraszewski K, 2000: Silva rerum. Wspomnienia i zapiski dzienne z lat 1830-1881. Wydawnictwo Ancher, Warszawa.
• Krzywicki L., 1923: Szkice socjologiczne. Wydaw. Gebethner, Warszawa.
• Krzywicki L., 1967: Dzieła. T. VIII. PWN, Warszawa.
• Kurowski M., 2005: Uwagi o religijności społeczeństwa polskiego. W: Religijność społeczeństwa polskiego lat osiemdziesiątych. Red. M. Grabowska, T. Szawiel. WFiS UW, Warszawa.
• Lehr-Spławiński Т., 1967: Konstantyn i Metody. Zarys monograficzny z wyborem źródeł. Warszawa.
• Mariański J., 1983: Przemiany religijności ludowej w środowisku wiejskim. W: Religijność ludowa: ciągłość i zmiana. Red. W. Piwowarski. Wydawnictwo Wrocławskie Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław.
• Markowska D., 1968: Religijność i laickość w modelach i wzorach rodziny wiejskiej na Podlasiu "Roczniki Socjologii Wsi" VIII.
• Markowska D., 1970: Rodzina wiejska na Podlasiu. Wrocław - Kraków.
• Mazanowski A., 1909: "Chłopi" Reymonta. "Przegląd Powszechny" 103, 9.
• Moszyński K, 1967: Kultura ludowa Słowian. Т. I. KiW, Warszawa.
• Niedźwiedź A., 2006: Wszyscy jesteśmy kalwarianami. Wywiad, rozmawiają M. Kuźmiński i P. Mucharski. "Tygodnik Powszechny" 34.
• Nowak S., 2005: Współczesny katolicyzm polski. Spostrzeżenia i hipotezy socjologa. W: Religijność społeczeństwa polskiego lat osiemdziesiątych. Red. M. Grabowska, T. Szawiel. WFiS UW, Warszawa 2005.
• Olszewski D., 1986: Szkice z dziejów kultury religijnej. Księgarnia św. Jacka, Katowice.
• Olszewski D., 1996: Polska kultura religijna na przełomie XIX і XX w. PAX, Warszawa.
• Piwowarski W., 1977: Religijność miejska w rejonie uprzemysłowionym. Studium socjologia Znak, Kraków.
• Plater-Zyberkówna С., 1907: O pobożności prawdziwej i fałszywej. Warszawa.
• Poniatowski S., 1932: Etnografia Polski. W: Wiedza o Polsce. T. III. Warszawa.
• Postman N., 1995: Technopol. Triumf techniki nad kulturą. PIW, Warszawa.
• Postman N., 2002: Zabawić się na śmierć. MUZA SA, Warszawa.
• Reymont W., 1988: Pielgrzymka do Jasnej Góry. Instytut Prasy i Wydawnictwo "Novum", Warszawa.
• Ritzer G., 2001: Magiczny świat konsumpcji. MUZA SA, Warszawa.
• Skorupka Т., 1980: Kto przy Obrze, temu dobrze. LSW, Warszawa.
• Stomma L., 2002: Antropologia kultury wsi polskiej XIX w. oraz wybrane eseje. Wydaw. Piotr Dopierała, Łódź.
• Tatarowski L., 2002: Człowiek, kultura, sacrum. Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Thompson E., 2007: Narodowość i polityka. "Europa. Tygodnik Idei" 22.
• Tokarska-Bakir J., 2000: Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Universitas, Kraków.
• Udziela S., 1889: Religia i modlitwa u ludu ropczyckiego. "Wisła" III.
• Wat A., 1990: Mój wiek. Pamiętnik mówiony. Czytelnik, Warszawa.
• Wierzbicki Z.T., 1979: Tradycyjna religijność wiejska. "Roczniki Nauk Społecznych" VII.
• Wiślicz Т., 2001: Zarobić na duszne zbawienie. Religijność chłopów małopolskich od połowy XVI w. do końca XVIII w. Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
• Witos W., 1964: Moje wspomnienia. Т. I. Instytut Literacki, Paryż.
• Znaniecki F., Thomas W.I., 1976: Chłop polski w Europie i Ameryce. LSW, Warszawa.
• Zowczak M., 2000: Biblia ludowa. Interpretacje wątków religijnych w kulturze ludowej. Wydaw. Funna, Wrocław.
• Żukowski Т., 2004: Kapitał społeczny wiejskich wspólnot - próba diagnozy. W: Polska wieś po wejściu do UE. Raport. Red. J. Wilkin. FDPA, Warszawa.