Deficyt budżetowy i dług publiczny

• Autorzy: Sławomir Czech
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Deficyt budżetowy oraz zadłużenie państwa są czynnikami mającymi istotny wpływ na stabilność finansową i gospodarczą każdego kraju. Efektem zbyt wysokiego zadłużenia kraju może być na przykład spadek zaufania inwestorów i obywateli do instytucji państwowych, efekt wypychania, wzrost stopy procentowej i kosztów obsługi długu czy ryzyko utraty płynności finansowej przez państwo. Dąży się więc do ograniczania rozmiaru zadłużenia, a więc najczęściej do zbilansowania budżetu oraz redukcji długu publicznego do akceptowalnego poziomu. Istnieje podstawowe rozróżnienie w zakresie sposobu ograniczania nadmiernego zadłużenia, a mianowicie można stosować określone reguły czy regulacje ograniczające prawnie rozmiary deficytu i długu albo można polegać na uznaniowości polityków i decydentów w tym względzie. Kraje Unii Europejskiej podlegają regułom fiskalnym ustanowionym w Traktacie z Maastricht z 1992 r. oraz, będącego rozszerzeniem Traktatu, Paktu Stabilności i Wzrostu z 1997 r. Planowane powstanie Unii Gospodarczej i Walutowej zainicjowało dyskusję nad koniecznością wprowadzenia wspólnych reguł fiskalnych. Argumentem przemawiającym najsilniej za stworzeniem wspólnych zasad było istnienie efektów zewnętrznych ekspansywnej polityki fiskalnej, a co za tym idzie możliwość tzw. jazdy na gapę (free-riding). Przy wspólnej polityce monetarnej efekty prowadzenia nieodpowiedzialnej polityki fiskalnej przez pojedyncze państwo mogą być w pewnej mierze przerzucane na innych. Kraj znajdujący się poza unią walutową (lub gospodarczą) szybko utraciłby w takiej sytuacji wiarygodność rynków finansowych i poniósłby koszty swoich działań w postaci zwiększenia premii za ryzyko przy emitowaniu instrumentów dłużnych, a w długim okresie mógłby osiągnąć stan niewypłacalności. W przypadku kraju będącego częścią większego organizmu gospodarczego ekspansywna polityka fiskalna może spowodować wzrost inflacji i popytu w całej unii gospodarczej, pociągając za sobą decyzję banku centralnego o zaostrzeniu polityki pieniężnej obejmującej wszystkie kraje członkowskie.(fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Dług publiczny; Deficyt budżetowy; Równowaga finansowa; Polityka społeczna; Polityka gospodarcza; Produkt krajowy brutto (PKB)

EN

Public debt; Budget deficit; Financial equilibrium; Societal policy; Economic policy; Gross domestic product (GDP)

• Czasopismo: Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 2008
• Tom: Sprawność systemów gospodarczych krajów Unii Europejskiej
• Strony: 59--69

Twórcy

autor

Sławomir Czech

• Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach

Bibliografia

• C. Józefiak, P. Krajewski, M. Mackiewicz: Deficyt budżetowy. Przyczyny i metody ograniczania. PWE, Warszawa 2006, s. 13-27
• A. Alesina, R. Perotti: Fiscal Discipline and the Budget Process. "American Economic Review" 1996, Vol. 86/2, May
• M. Buti, G Guidice; Maastricht's Fiscal Rules at Ten: An Assessment. "Journal of Common Market Studies" 2002, Vol. 40/5, Dec, s. 827
• D. Franco, F. Balassone, M. Francese: Fiscal Policy in Europe: The Role of Fiscal Rules. Proceedings of the Annual Conference on Taxation 2002
• W. Buiter, C. Grafe: Patching up the Pact: Suggestions for Enhancing Fiscal Sustainability and Macroeconomic Stability in an Enlarged European Union. Economics of Transition 2004, nr 12, s. 94-95
• Tire reform of the Stability and Growth Pact. Monthly Bulletin. August 2005. European Central Bank, s. 59- -73
• J.M. Gonzalez-Paramo: The Reform of the Stability and Growth Pact: an assessment (speech).