Dysfunkcja społeczna i pojęcia pokrewne w pracy socjalnej

• Autorzy: Paweł Czarnecki

Warianty tytułu

Social Dysfunction and Related Concepts in Social Work

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pracę socjalną można określić jako świadczenie pomocy jednostkom i grupom w przezwyciężaniu dysfunkcji społecznych. Kwestia, jakie zachowania i postawy są zgodne z normami społecznymi, jakie zaś nie, w wielu przypadkach nie nastręcza wątpliwości, niekiedy jednak bywa tak, że sam pracownik podjąć musi decyzję, czy w danym przypadku normy społeczne zostały naruszone czy też nie. Dzieje się tak po pierwsze w przypadkach "granicznych", kiedy trudno jest ustalić, czy dane zachowanie wyczerpuje znamiona patologii lub innej dysfunkcji i w związku z tym pomoc pracownika socjalnego jest potrzebna i może okazać się skuteczna, po drugie zaś o sytuacje, do których nie odnoszą się żadne jasno określone normy. W krajach postkomunistycznych przyczyną braku jednoznacznych norm społecznych regulujących pewne dziedziny życia (np. życia ekonomicznego) była transformacja ustrojowa. Należy jednak podkreślić, iż walka z różnego rodzaju dysfunkcjami społecznymi (w tym także przeciwdziałanie powstawaniu dysfunkcji, a więc profilaktyka społeczna36) nie wyczerpują zakresu pracy socjalnej. Innymi słowy, celem pracy socjalnej nie może być wyłącznie usuwanie zjawisk negatywnych. Praca socjalna powinna przyczyniać się do rozwoju społeczeństwa, do podnoszenia ogólnego poziomu życia jednostek i grup społecznych, a więc spełniać również funkcję pozytywną. Jedną z takich funkcji jest właśnie zmienianie funkcjonujących w społeczeństwie norm społecznych, z powodu których pewne grupy zostają bezzasadnie napiętnowane i odseparowane od reszty społeczeństwa (fragment tekstu)

EN

The concept of social dysfunction refers to a broad spectrum of issues, so in order to explain what is the dysfunction, you should also specify the importance of several other concepts. These include such concepts as "social norm", "need" the "problem", "conflict", "crisis" and "pathology". Let's start with a discussion of the latter notion, since it can be a source of confusion. In the literature, the term "social dysfunction" ("dysfunctionality") and the term "pathology" are in a similar sense, means conduct contrary to current social norms. The term "pathology" appeared for the first time in American literature, where it was defined as "behavior or attitudes inconsistent with generally accepted principles of conduct in a given society and behavior affecting the requirements and prohibitions contained in the provisions of criminal and civil laws." According to this definition, the action is pathological if it violates a social norm or a rule of law. Of the "classic" of the Polish definition should include the definition of A. Podgóreckiego, who pointed out the inconsistency of behavior known as "pathology" of the established in the society "worldoutlook of values." In turn, A. Lipka pathological behaviors in addition to noncompliance with social norms (which will be discussed later) for the distinctive feature of the pathological behavior deemed rejection "values objectively in accordance with the interests of the individual and the general public." This raises the question here, of course, the instances have the authority to decide what in a particular case is, and what is not consistent with the "objective" interests of the individual and the community. In Poland, the notion of pathology is currently used not only in the work in the field of pedagogy and social work theory, but also medicine, criminology, law, sociology, psychology and many other fields. It is also often used in public debate, but in everyday language is characterized by strong negative connotations. In theory and practice of social work outside the ambiguity and negative emotional coloring, the biggest shortcoming of this concept seems to be his very narrow range of meaning. Speaking of pathology, we mean the social status of a "disease" and thus a condition which must be the "treatment" so as not to endanger the rest of society. Meanwhile, in social work, these "pathological" cases constitute only one of many types of problems, not always the most important type in terms of "health" of society as a whole. The tasks of social workers are, after all activities such as making the decision to grant material benefits, care for people with disabilities and helping people in crisis, unemployed, and so the problems are not in ordinary language, nor in the literature is not defined as pathology society. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pomoc społeczna; Praca; Praca socjalna

EN

Social assistance; Labour; Social work

• Czasopismo: Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 7 (2)
• Strony: 199--219

Twórcy

autor

Paweł Czarnecki

• Vysoká škola medzinárodného podnikania ISM Slovakia v Prešove, Slovakia

Bibliografia

• T. Michalczyk, Wybrane zagadnienia patologii społecznej: studium z zakresu teorii socjologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1995, s. 9.
• A.Podgorecki, Patologia życia społecznego, PWN, Warszawa 1969, s. 24 i nast.
• M. Lipka, Zjawiska patologii społecznej wśrod młodzieży, PWN, Warszawa 1977, s. 15 i nast.
• Patologie społeczne pod red. M. Jędrzejko, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2006.
• E. Popior, Akceptacja norm społecznych Badania podłużne młodzieży słubickiej. Badania podłużne młodzieży słubickiej, Uniwersytet Zielonogorski, Zielona Gora 2004
• R. Merton, On Social Structure and Science, ed. by P. Sztompka, University of Chicago Press, Chicago 1996.
• H. Radlińska, Pedagogika społeczna, Zakład Wydawniczy im. Ossolińskich, Wrocław 1961, s. 329.
• K. Pospiszyl, Psychopatia: istota, przyczyny i sposoby resocjalizacji antysocjalności, Warszawa, PWN, 1992
• E. Bono, Lateral Thinking. A textbook of Creativity, Penguin Books, Middlesex 1977, s. 243
• Z. Kozielecki, Rozwiązywanie problemow, PZWS, Warszawa 1969, s. 16.
• K. Balawajder, Konflikty interpersonalne: analiza psychologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1992.
• J. Sztumski, Konflikty społeczne i negocjacje jako sposoby ich przezwyciężania, Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2000
• M. Pliszak, Opor i konflikty w zespołach ludzkich. "Kwartalnik Edukacyjny" 2000, nr 2, s. 30 i nast.
• W. Badura-Madej, A. Dobrzyńska-Mesterhazy, Przemoc w rodzinie: interwencja kryzysowa i psychoterapia, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2000.
• I.Jundziłł, Dziecko - ofiara przemocy, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1993.
• I.Pospiszyl, Razem przeciw przemocy, Żak", Warszawa 1999, s. 16.
• J. T.L. Cermak, J. Rutzky, Czas uzdrowić swoje życie: przewodnik do pracy nad sobą : kroki w stronę zdrowienia dorosłych dzieci Alkoholików, tłum. J. Pasternak-Winiarska, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1998
• W. Badura-Madej Wybrane zagadnienia interwenci kryzysowej, Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", Katowice 1999.
• L. Cierpiałkowska, Alkoholizm. Przyczyny - leczenie - profilaktyka, Wydawnictwo Naukowe AUM, Poznań 2000, s. 47 i nast.
• W. Sztander, Poza kontrolą, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1993, s. 21 i nast.
• A. Margasiński, Myślenie systemowe a choroba alkoholowa, "Terapia uzależnienia i współuzależnienia" 1998, nr 1.
• Dewiacyjne aspekty współczesnego świata: przejawy, zapobieganie, terapia, pod. red. M. Prokosz, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004
• H. Świda-Ziemba . Młodzi w nowym świecie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
• J. Kurzępa, Młodzież pogranicza - "świnki", czyli o prostytucji nieletnich, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
• E. Kwiatkowski. Bezrobocie. Podstawy teoretyczne, PWN, Warszawa 2002.
• Z. Kawczyńska-Butrym, Niepełnosprawność - specyfika pomocy społecznej, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1998, s. 38.
• O. Speck, Niepełnosprawni w społeczeństwie. Podstawy ortopedagogiki, Gdańsk 2005.
• M. Szpringer, Profilaktyka społeczna: rodzina, szkoła, środowisko lokalne, Akademia Świętokrzyska, Kielce 2004.