Co po ULB? O potrzebie nowej idei polityki wschodniej Polski

• Autorzy: Andrzej Gil

Warianty tytułu

Where to After ULB? The Ideological Background of Poland's Policy Towards the East

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przeobrażenia, jakie dokonują się od kilku ostatnich lat w państwach leżących za wschodnią granicą Polski, w zasadniczy sposób odbiegające od cywilizacyjnych wzorców charakteryzujących rozwinięte europejskie demokracje, skłaniają do przemyśleń na temat idei, na jakich oparte były nasze wzajemne dwu- i wielostronne relacje. Bilans ponad dwudziestu lat stosunków Polski z jej wschodnimi sąsiadami - Białorusią, Litwą, Rosją i Ukrainą - okazuje się więcej niż skromny. Jakościowa przemiana od komunistycznego bankruta w drugiej połowie lat 80. XX wieku, w pełni uzależnionego od sowieckiego nadzorcy, do członka Paktu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej zmusza wręcz do refleksji nad naturą relacji Polski z państwami Europy Wschodniej. Rozdźwięk między deklaratywnością i celowością polityki wschodniej Polski po 1989 roku a jej rzeczywistymi rezultatami jest na tyle zastanawiający, że warto przeanalizować pewne teoretyczne założenia, jakie towarzyszyły jej konstruowaniu i realizacji, by próbować znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego jest tak, a nie inaczej? (fragment tekstu)

EN

The article addresses the need for a new methodology in Poland's foreign policy. The need is driven by major changes which have taken place in Poland's eastern neighbours. It seems that the ULB (Ukraine-Lithuania-Belarus) doctrine, born in the circles of the Parisian "Kultura" and regarded to be the foundations of Poland's eastern policy is too alienated from the realities of the eastern part of Europe. Thus, it is important for Poland to take into account every new circumstance and to base its actions on concepts which are much better suited to the requirements of the contemporary world. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Doktryny polityczne; Polityka zagraniczna; Stosunki międzynarodowe

EN

Political doctrine; Foreign policy; International relations

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2013
• Numer: R. 11, z. 2
• Strony: 49--69

Twórcy

autor

Andrzej Gil

• Instytut Europy Środkowo-Wschodniej

Bibliografia

• Ancewicz F., Stalinowska koncepcja państwa na tle ewolucji ustrojowej Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, Lublin 2001 (ponowne wydanie publikacji z 1939 roku)
• Michaluk D. (red.), Białoruś w XX wieku. W kręgu kultury i polityki, Toruń 2007.
• Bieleń S. (red.), Patrząc na Wschód. Z problematyki polityki wschodniej III RP, Warszawa 1997.
• Bieleń S. (red.), Polityka zagraniczna Polski po wstąpieniu do NATO i Unii Europejskiej. Problemy tożsamości i adaptacji, Warszawa 2010.
• Bieleń S., Pozycja geopolityczna Polski, [w:] S. Bieleń (red.), Polska w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2007.
• Bobryk A., Polityka wobec państw nadbałtyckich, [w:] A. Gil, T. Kapuśniak (red.), Polityka wschodnia Polski. Uwarunkowania. Koncepcje. Realizacja, Lublin-Warszawa 2009.
• Bomelburg H.-J., Oskar Halecki i historiografia niemieckojęzyczna, [w:] M. Dąbrowska (red.), Oskar Halecki i jego wizja Europy, Warszawa-Łódź 2012.
• Borkowicz J., W poszukiwaniu gwarancji. Prometejski nurt polskiej myśli wschodniej, [w:] J. Borkowicz, J. Cichocki, K. Pełczyńska-Nałęcz (red.), Okręt Koszykowa, Warszawa 2007.
• Borkowski K., Polsko-ukraińska droga do demokracji po roku 1990, [w:] Bezpieczeństwo obszaru poradzieckiego. Księga poświęcona pamięci profesora Kazimierza Malaka, Warszawa 2011.
• Borowiec M., Analiza stosunków polsko-litewskich w latach 1991-2007, "Dialogi Polityczne",2007, nr 8.
• Czachor R., Polityka zagraniczna Republiki Białoruś w latach 1991-2011. Studium politologiczne, Polkowice 2011.
• Dąbrowski D., Rzeczpospolita Polska wobec kwestii Rusi Zakarpackiej (Podkarpackiej) 1938-1939, Toruń 2007.
• Dębski S., Układ monachijski i pakt Ribbentrop-Mołotow siedemdziesiąt lat później - problemy, interpretacje, oddziaływanie, [w:] S. Dębski, M. Narinski (red.), Kryzys 1939 roku w interpretacjach polskich i rosyjskich historyków, Warszawa 2009.
• Doucette S., Dynko A., Pashkevich A. (red.), Returning to Europe. Belarus Past and Future, Warsaw 2011.
• Stępnik A., Ukraina, Litwa i Białoruś w "Zeszytach Historycznych" (1962-1991), [w:] S. M. Nowinowski, R. Stobiecki (red.), Jerzego Giedroycia rozrachunki z historią i polityką. Studia i szkice w czterdziestą rocznicę "Zeszytów Historycznych", Łodź 2005.
• Dymarski M., Juchnowski J. (red.), Europa Środkowo-Wschodnia w polskiej myśli politycznej, Wrocław 2004.
• Fedorowicz K., Białoruś w polskiej polityce wschodniej w latach 1990-1996, [w:] S. Jaczyński, R. Pęksa (red.), Stosunki polsko-białoruskie, t. 1, Historia i polityka, Siedlce 2009.
• Fedorowicz K., Europejskie dylematy Białorusi - polityczna gra czy iluzja, Lublin 2010.
• Fedorowicz K., Polityka Polski wobec Białorusi, [w:] A. Gil, T. Kapuśniak (red.), Polityka wschodnia Polski. Uwarunkowania. Koncepcje. Realizacja, Lublin-Warszawa 2009.
• Gerhardt S., Polska Polityka Wschodnia. Die Außenpolitik der polnischen Regierung von 1989 bis 2004 gegenüber den östlichen Nachbaarstaten Polens (Russland, Litauen, Weißrussland, Ukraine), Marburg 2007.
• Gil A., Deportacja Ukraińców z Polski w latach 1944-1946 jako problem we współczesnych relacjach polsko-ukraińskich, Lublin 2004.
• Gil A., Kwestia polska w białoruskim dyskursie politycznym, Lublin 2009.
• Gil A., Na drodze do zagłady. Katolicy w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej w latach 20. i 30. XX wieku, [w:] A. Gil, W. Bobryk (red.), Kościół katolicki na Wschodzie w warunkach totalitaryzmu i posttotalitaryzmu, Siedlce-Lublin 2010.
• Gil A., Nacjonalizm i polityka - casus Ukrainy Zachodniej, Lublin 2011.
• Gil A., Stosunki polsko-ukraińskie i polsko-białoruskie - stan obecny i perspektywy, Lublin 2010.
• Gil A., Kapuśniak T. (red.), Polityka wschodnia Polski. Uwarunkowania. Koncepcje. Realizacja, Lublin-Warszawa 2009.
• Habielski R., Dwa jagiellonizmy. "Bunt Młodych" i "Kultura", [w:] I. Hofman (red.), Unia Lubelska. Unia Europejska, Lublin 2010.
• Halecki O., The Borderlands of Western Civilization. A History of East Central Europe, New York 1952.
• Halecki O., The Limits and Divisions of European History, London-New York 1950.
• Hofman I., Ukraina, Litwa, Białoruś w publicystyce paryskiej "Kultury", Poznań 2003.
• Iwanow M., Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921-1939, Warszawa- Wrocław 1991.
• Jaczyński S., Pęksa R. (red.), Stosunki polsko-białoruskie, t. 1, Historia i polityka, t. 2, Społeczeństwo i polityka, Siedlce 2009.
• Jankowska M. (red.), Polska polityka wschodnia. Materiały z konferencji zorganizowanej w dniach 3-4 listopada 2006 roku we Wrocławiu, Wrocław 2008.
• Jędraszczyk K., Strategiczne partnerstwo. Polska w polityce niepodległej Ukrainy, Poznań 2010.
• Juchnowski J., Tomaszewski J. (red.), Europa i integracja europejska w polskiej myśli politycznej XX wieku, Wrocław 2003.
• Kapuśniak T., Wymiar Wschodni Europejskiej Polityki Sąsiedztwa Unii Europejskiej. Inkluzja bez członkostwa? / The Eastern Dimension of the European Union's Neighbourhood Policy. Inclusion Without Membership?, "Zeszyty Natolińskie", z. 42.
• Kapuśniak T., Fedorowicz K., Gołoś M. (red.), Białoruś, Mołdawia i Ukraina wobec wyzwań współczesnego świata, Lublin 2009.
• Kapuśniak T., Tymkiv Y., Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Ukrainy w czasie prezydentury Wiktora Juszczenki, Lublin-Lwów 2009.
• Klatt M., The Eastern Partnership - Poland's Role in Shaping the EU's Policy Towards the Eastern Neighbours, "Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej", 9 (2011), z. 4 (Polityka spójności i sąsiedztwa Unii Europejskiej).
• Klatt M., Stępniewski T., Normative Influence. The European Union, Eastern Europe and Russia, Lublin-Melbourne 2012.
• Korek J., Paradoksy paryskiej "Kultury". Ewolucja myśli politycznej w latach 1947- 1980, Stockholm 1998.
• Kornat M., Druga Rzeczpospolita w oczach Jerzego Giedroycia (kilka uwag), [w:] I. Hofman (red.), Kultura paryska. Twórcy, dzieło, recepcja, Lublin 2007.
• Kornat M., Polska szkoła sowietologiczna 1930-1939, Kraków 2003.
• Kośmider T., Zagrożenie radzieckie w polskim planowaniu militarnym okresu międzywojnia, [w:] J. Gmitruk, W. Włodarkiewicz (red.), Stosunki polityczne, wojskowe i gospodarcze Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Radzieckiego w okresie międzywojennym, Warszawa-Siedlce 2012.
• Kowal P., Ołdakowski J., Zuchniak M. (red.), Nie jesteśmy ukrainofilami. Polska myśl polityczna wobec Ukraińców i Ukrainy. Antologia tekstów, Wrocław 2008.
• Kuźniar R., Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej, Warszawa 2012.
• Kuźniar R., Wprowadzenie, [w:] R. Kuźniar (red.), Krzysztof Skubiszewski - dyplomata i mąż stanu, Warszawa 2011.
• Kużelewska E., Partnerstwo Wschodnie jako specyficzna forma Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, [w:] J. Diec (red.), Rozpad ZSRR i jego konsekwencje dla Europy i świata, cz. 3, Kontekst międzynarodowy, Kraków 2011.
• Łastawski K., Polityka wschodnia Unii Europejskiej (1993-2011), [w:] Bezpieczeństwo obszaru poradzieckiego. Księga poświęcona pamięci profesora Kazimierza Malaka, Warszawa 2011.
• Łukasiewicz S., Trzecia Europa. Polska myśl federalistyczna w Stanach Zjednoczonych 1940-1971, Warszawa-Lublin 2010.
• Malak K., Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Białorusi, Warszawa 2003.
• Marszałek A., Europejska idea integracji międzynarodowej w perspektywie historycznej, Toruń 2008.
• Marszałek A., Polskie projekty federacji Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1890- 1950, Łódź 2008.
• Maszkiewicz M. (red.), Białoruś - w stronę zjednoczonej Europy, Wrocław 2009.
• Matuszak S., Sarna A., Od stabilizacji do stagnacji. Próby reform Wiktora Janukowycza, OSW, "Punkt widzenia", 32, Warszawa 2013.
• Miklaszewski S., Przebinda G. (red.), Polska polityka wschodnia, Krakow 2000.
• Mikulicz S., Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, Warszawa 1971.
• Mironowicz E., Polityka zagraniczna Białorusi 1990-2010, Białystok 2011.
• Najder Z., [wystąpienie], [w:] Doktryna ULB - koncepcja Giedroycia i Mieroszewskiego w XXI wieku, "Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego", maj 2010.
• Najder Z., Kontynuacja nieskuteczności. Polityka wschodnia RP po roku 1989, [w:] J. Borkowicz, J. Cichocki, K. Pełczyńska-Nałęcz (red.), Okręt Koszykowa, Warszawa 2007.
• Najder Z., Stworzyć polską politykę wschodnią - zanim zaczniemy do niej przekonywać UE, [w:] Ł. Jasina, J. Kłoczowski, A. Gil (red.), Aktualność przesłania paryskiej "Kultury" w dzisiejszej Europie. Zbiór studiów, Lublin 2007.
• O Giedroycia sporu nie ma. Z Radosławem Sikorskim, ministrem spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, rozmawia Andrzej Brzeziecki, "Nowa Europa Wschodnia", 2010, nr 1.
• Olejarz T., Stępniewski T., Ukraina między dysfunkcjonalną demokracją a nieskonsolidowanym autorytaryzmem, Lublin 2011.
• Olszański T. A., Kresy Zachodnie. Miejsce Galicji Wschodniej i Wołynia w państwie ukraińskim, "Prace OSW", 43, Warszawa 2013.
• Paruch W., Trembicka K. (red.), Świat wokół Rzeczypospolitej. Problematyka zagraniczna w polskiej myśli politycznej w pierwszej połowie XX wieku, Lublin 2007.
• Parzymies S., Sukcesy i porażki w budowaniu zachodniej tożsamości Polski, [w:] S. Bieleń (red.), Polityka zagraniczna Polski po wstąpieniu do NATO i do Unii Europejskiej. Problemy tożsamości i adaptacji, Warszawa 2010.
• Purat A., Polityka zagraniczna III RP wobec Ukrainy po 1989 roku [w:] Polityka zagraniczna III RP. 20 lat po przełomie, t. 2, Stosunki polityczne i gospodarcze, Toruń 2011.
• Szeptycki A., Nowa odsłona polskiego mesjanizmu na Wschodzie?, [w:] S. Bieleń (red.), Polityka zagraniczna Polski po wstąpieniu do NATO i do Unii Europejskiej. Problemy tożsamości i adaptacji, Warszawa 2010.
• Topolski I. (red.), Białoruś w stosunkach międzynarodowych, Lublin 2009.
• Wawrzonek M., Juliusz Mieroszewski i jego koncepcja "ULB" - 30 lat później, "Pressje", teka 15 "Wschód - strategia czy obsesja?", 2009.
• Winnicki Z. J., Współczesna doktryna i historiografia białoruska (po roku 1989) wobec Polski i polskości, Wrocław 2003.
• Wszendyrowny A., Polskie działania specjalne przeciw ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym, [w:] J. Gmitruk, W. Włodarkiewicz (red.), Stosunki polityczne, wojskowe i gospodarcze Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Radzieckiego w okresie międzywojennym, Warszawa-Siedlce 2012.
• Zdanowicz M., Dubowski T., Piekutowska A. (red.), Partnerstwo Wschodnie. Wymiary realnej integracji, Warszawa 2010.
• Żebrowski M., Jerzy Giedroyć. Życie przed "Kulturą", Kraków 2012.
• Żurawski vel Grajewski P., [wystąpienie], [w:] Doktryna ULB - koncepcja Giedroycia i Mieroszewskiego w XXI wieku, "Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego", maj 2010.
• Żurawski vel Grajewski P., Partnerstwo Wschodnie Unii Europejskiej - główne czy pomocnicze narzędzie polskiej polityki wschodniej?, [w:] I. Albrycht (red.), Partnerstwo Wschodnie w kontekście Europejskiej Polityki Sąsiedztwa i agendy Grupy Wyszehradzkiej, Kraków-Bruxelles 2010.
• Федевич К. К., Галицькі Українці у Польщі. 1920-1939 гг., пер. з рос. Т. Портнова, Київ 2009.