Zadania militarne transportu kolejowego i samochodowego w Polsce w latach 1945-1991

• Autorzy: Andrzej Mielcarek

Warianty tytułu

The Military Tasks of Railways and Car Transport in Poland in the Years 1945-1991

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Terytorium Polski było ważnym obszarem tranzytowym i zapleczem w planach wojennych ZSRR. Szczególne znaczenie zyskały równoleżnikowe linie kolejowe. Na wschodniej granicy powstały stacje przeładunkowe między siecią normalno- i szerokotorową. Brakowało linii obwodowych dużych miast. Nie zostały zrealizowane plany budowy obwodnic większych miast i dróg dwupasmowych. Wobec niedostatecznej liczby mostów władze wojskowe przygotowywały tymczasowe przeprawy na rzekach. Nawierzchnia linii kolejowych i dróg nie była w pełni przystosowana do przejazdu ciężkich transportów. Brakowało lokomotyw spalinowych, wagonów do przewozu sprzętu wojskowego i samochodów ciężarowych o dużym tonażu. Pomimo znaczenia dla transportu wojskowego powolnie wprowadzano nowe technologie transportu, pozwalające na szybkie przemieszczania ładunków między różnymi środkami transportu. Przedsiębiorstwa transportowe, przede wszystkim PKP i PKS, miały zostać w razie potrzeby zmilitaryzowane i przygotowane do utrzymania przewozów w czasie działań wojennych. Ministerstwo Obrony Narodowej i Komitet Obrony Kraju oceniały zazwyczaj stopień przygotowania transportu do wykonania zadań militarnych na 60-80%.(abstrakt autora)

EN

The territory of Poland was an important transit area and military base in the war plans of the Soviet Union. Latitudinal railway lines obtained particular significance. On the eastern border transshipment stations were built between the normal and broad - gauge. Large cities lacked encircling lines. The plans of building bypass roads of large cities and dual carriageways were not executed. Because of an insufficient number of bridges the military authorities prepared provisional rivers crossing. The surface of railway lines and roads was not entirely adopted to heavy military transports. There were no diesel railway engines, platform trucks for military transport and lorries of big capacity. Despite the importance of military transport, the introduction of new transport technologies, which allowed fast movement of cargo between different means of transport, was very slow. The transport companies, above all PKP and PKS were prepared to keep the transport in the war time and to be militarized if necessary. The Defense Minister and the Committee of Country Defense usually assessed the degree of preparation of the transport system for the military purposes at 60-80%.(author's abstract)

Słowa kluczowe

PL

Transport kolejowy; Transport samochodowy; Historia kolei

EN

Railway transport; Motor transport; History of railways

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Transportu i Logistyki
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 22 Transport intermodalny w Polsce. Uwarunkowania i perspektywy rozwoju
• Strony: 197--225

Twórcy

autor

Andrzej Mielcarek

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Armia Radziecka w Polsce 1944-1956. Dokumenty i materiały, oprac. M.L. Krogulski, Von Boroviecky, Warszawa 2003.
• Armia Radziecka w Polsce 1957-1993. Dokumenty i materiały, oprac. M.L. Krogulski, Von Boroviecky, Warszawa 2002.
• Babula J., Założenia operacyjne i techniczne oraz przebieg i efekty rakietyzacji wojsk lądowych w latach 1960-1985. Relacja, "Przegląd Historyczno-Wojskowy" 2011, T. 12 (63), nr 1 (234).
• Domański R., Transport lądowy w Polsce w latach 1944-1959, "Ruch Prawniczy i Ekonomiczny" 1959, R. 21, z. 3.
• DzU z 2004 roku, nr 241, poz. 2416.
• Grzegorzewski B., Kierunki restrukturyzacji transportu, "Trakcja i Wagony" 1988, nr 10 (http//zeus.krb.com.pl, 18.01.2013).
• Grzywacz W., Wojewódzka-Król K., Rydzkowski W., Polityka transportowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003.
• Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Key Text, Warszawa 2003.
• Kaliński J., Komunikacja, w: Historia gospodarcza Polski (1939-1989), red. J. Kaliński, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 1996.
• Kamiński T., Ekonomika transportu wojskowego, WAP Wydział Nauk Ekonomicznych, Warszawa 1979.
• Komorowski K., Refleksja metodologiczna do studiów na LWP, "Przegląd Historyczno- -Wojskowy" 2011, T. 12 (63), nr 1 (234).
• Kordas B., Wisła górna, w: Wisła. Monografia rzeki, red. A. Piskozub, WKiŁ, Warszawa 1982.
• Kowalski L., Komitet Obrony Kraju (MON - PZPR - MSW), Semper, Warszawa 2011.
• Koziarski S.M., Infrastruktura sieci kolejowej w Polsce (zagadnienia przestrzenne), "Przegląd Komunikacyjny" 1988, nr 9.
• Krasucki Z., Neider J., Konteneryzacja w transporcie międzynarodowym, PWN, Warszawa 1986.
• Lijewski T., Geografia transportu Polski, PWE, Warszawa 1986.
• Lijewski T., Infrastruktura, w: Geografia gospodarcza Polski, red. I. Fierla, PWE, Warszawa 1995.
• Markiewicz W., Kilogram czołgu, czyli budżet MON, "Polityka" 1989, nr 50 (1702).
• Nowak E., Komunikacje i wojna, Bellona, Warszawa 1994.
• Nowakowski K., Gospodarka niedoborów. Droga teorii i inercja praktyki, Śląsk, Katowice 1993.
• Pająk K., Powstanie i rozwój techniki wojskowej w wojskach samochodowych i pancernych w Polsce w latach 1918-1995, Terra, Poznań 1999.
• Pilecki J., Ekonomiczno-społeczna i porównawcza analiza wydatków na obronę narodową w Polsce w latach 1946-1980, Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych, Warszawa 1989.
• Piotrowski P., Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956, TRIO-Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2003.
• Polska w transie, czyli swego nie poznacie, "Gazeta Wyborcza" z 28 grudnia 2012 roku.
• Raporty dla Edwarda Gierka, PWE, Warszawa 1988.
• Rusak M., Wisła dolna, w: Wisła, Monografia rzeki, red. A. Piskozub, WKiŁ, Warszawa 1982.
• Rykowski Z., Władyka W., Kalendarium polskie 1944-1984, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1987.
• Strategia wojenna, red. W.D. Sokołowski, marszałek Związku Radzieckiego, Wyd. MON, Warszawa 1964.
• Szałek B., Kilka refleksji prakseologicznych odnośnie do rządów ekipy Edwarda Gierka, w: Lata 1970-1980. Nowe perspektywy a realia na Pomorzu Zachodnim, red. H. Komarnicki, K. Kozłowski, US i Archiwum Państwowe, Szczecin 2001.
• Szeremietiew R., Strategia Narodowego Bezpieczeństwa, Bellona, Warszawa 2000.
• Szlaki, trakty, autostrady. 190 lat centralnej administracji drogowej, red. G. Pawlak, A. Wójtowicz, GDDKA, Warszawa 2009.
• Tucholski Z., Polskie Koleje Państwowe jako środek transportu wojsk Układu Warszawskiego. Technika w służbie doktryny, Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2009.
• Wierzbicki J., Wisła środkowa, w: Wisła, Monografia rzeki, red. A. Piskozub, WKiŁ, Warszawa 1982.
• Wronka J., Transport kombinowany/intermodalny. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2009.
• Zamkowska S., Odbudowa i funkcjonowanie kolei polskich 1944-1949, WKiŁ, Warszawa 1984.