Edukacja patriotyczna w polskiej szkole po 1989 r. w świetle postaw i opinii nauczycieli

• Autorzy: Artur Belowski

Warianty tytułu

Edukacja patriotyczna w polskiej szkole po 1989 r. w świetle postaw i opinii nauczycieli

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Bardzo ważne w wychowaniu młodego człowieka jest przekazywanie treści patriotycznych oraz kształtowanie właściwych postaw. Powinni to robić rodzice, nauczyciele, środowisko młodego człowieka. Przemiany polityczne, które pojawiły się po roku 1989 spowodowały zmianę myślenia na temat patriotyzmu. Zaczęto coraz częściej mówić o kształceniu patriotycznym dzieci i młodzieży. Zagrożenie dla patriotyzmu stanowi w teraźniejszym świecie globalizacja dlatego też pojęcie patriotyzmu ma dzisiaj inny wymiar. Dzisiaj patriotyzm przejawia się w dbałości o język ojczysty, znajomości historii, tradycji, kultury. Nauczyciele winni uczyć dzieci pewnych elementów, na które, pod względem treści, w głównej mierze składa się patriotyzm. Uczniowie pod kierunkiem wychowawców powinni tworzyć pożądane sytuacje edukacyjne w doborze odpowiednich treści i ich realizacji w procesie dydaktycznym i wychowawczym. Ważny jest I i II etap kształcenia dzieci. Uczniowie uświadamiają sobie, czym jest rodzina, środowisko lokalne i Ojczyzna. Z badań przeprowadzonych w szkołach wynika, że patriotyzm jest na ostatnim miejscu po stabilizacji finansowej, pracy, rodzinie. Młodzież ze szkół miejskich ma większą świadomość historyczną niż młodzież ze środowisk wiejskich. To wychowawca w szkole powinien ukierunkować uwagę, spostrzeganie, pamięć, myślenie i działanie. W dobrym czasie młodzież zaczęła mówić, że patriotyzm to przeżytek. Dlatego właśnie nauczyciele - wychowawcy powinni wskazywać na wzorce osobowe, wzorce historyczne, od których każdy ma prawo się uczyć. (abstrakt oryginalny)

EN

The following article focuses on the importance of patriotic education introduced in schools from the earliest age, the issue of high urgency in the times of great social changes like europeization and globalization which put national identities in jeopardy. The study dates back to 1989, when the fall of socialism brought about the overall transformation in the image of Polish school placing the development of ties with motherland and teaching respect for it in one of the initial positions on the curriculum. However, over 20 years the attitude toward patriotic education has considerably modified. Some researchers even claim that currently we are experiencing a refraction of patriotic values and a crisis of classical national state due to a widespread globalization entailing cosmopolitism in the attempt of making the world a global village. On the other hand, a patriotic self- defense is occurring in form of seeking national identity by young citizens and fostering the idea of little motherlands. Consequently, a notion of patriotism is no longer homogenous or does it mean the same as it used to in the times before the fall of socialism. From being understood as pathetic love and ultimate sacrifice for homeland, the notion has made a transition into a number of different understandings, e.g. caring for mother tongue, the knowledge of history and culture but also respect for other cultures. Moreover, a few kinds of patriotism are currently named by theoreticians e.g. local patriotism, religious patriotism etc. What seems essential at this point is a proper selection of teaching materials and the impact of educators on learners. Both are equally crucial in the overall process of developing patriotic attitudes in students. In case of teaching materials, particular issues and activities should be distributed at subsequent stages of education, starting from the simplest truths like the sense of belonging to family, school community and local environment at Stage I ( primary school children aged 6-9), through shaping ties with a native land and civic awareness, developing respect for the common good and proper social attitudes at Stage II (primary school children aged 10- 13) to more complex issues later on. Different research shows that students at later stages of education (teenagers from junior and high schools aged 14-19) are more concerned about financial stability and successful family than actually about the idea of patriotism. This materialistic approach may result from the transformation of political system in the 90"s which caused commercialization automatically making patriotism a thing of the past. Additionally, teenagers from big cities are more patriotically aware than students from small towns or villages. This split is also visible in the teachers" attitudes towards patriotism according to their age. The generation of teachers aged 29- 44 appreciates patriotism less than, for example, efficient work and high intellectual and moral level. Summarizing, both children and adolescents should be presented with model patriotic behavior. The role of teachers is to care for young people to model their behavior on national heroes and their own educators. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Edukacja; Patriotyzm; Pedagogika

EN

Education; Patriotism; Pedagogy

• Czasopismo: Prace Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości
• Rocznik: 2012
• Tom: 19 (3) Zeszyty Pedagogiczno-Medyczne : Innowacyjność i Kreatywność w Pedagogice
• Strony: 307--318

Twórcy

autor

Artur Belowski

• Szkoła Podstawowa nr 29 w Radomiu

Bibliografia

• [1] Appadurai A., Nowoczesność bez. granic. Kulturowe wymiary globalizacji, Universitas, Kraków 2005.
• [2] Bauman Z., Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2004.
• [3] Castells M., Siła tożsamości, Warszawa 2009.
• [4] Dróżka W., Nauczyciel autobiografia pokolenia, Wyd. Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2002.
• [5] Iniewski F., Ogólne prawidłowości wychowania patriotycznego uczniów w szkole, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
• [6] Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005.
• [7] Kozłowska A, Patriotyzm Polski. Jaki jest? Jaki winien być? Światowy Związek Żołnierzy AK, red. A. Kozłowska, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2001.
• [8] Malinowski L., Patriotyczne wychowanie młodzieży, Warszawa 1988.
• [9] Stodolna-Rybczyńska A., Patriotyczne aspekty edukacji humanistycznej nie tylko dla uzdolnionych, Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Wrocław 2008.
• [10] Ziołowicz K., Edukacja regionalna jako element edukacji patriotycznej, Kielce 2007.
• [11] Karda M., Wardecka R., Od małej ojczyzny do wielkiej historii, oprac. K Ostrowska, Wyd. Stowarzyszenie Parafiada im. św. Józefa Kalasancjusza, Warszawa 2009.
• [12] Ziemska M., red., Europejskie perspektywy pluralizmu w oświacie, Uniwersytet Warszawski Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Warszawa 2000, s. 68.
• [13] Hładka S., Jaką świadomość patriotyczno-obronną reprezentuje nasza młodzież, "Edukacja dla bezpieczeństwa" 2006, nr 4.
• [14] Zamojska-Reszke R., Czy patriotyzmu można nauczyć, "Życie Szkoły" 2007, nr 5.
• [15] Wilk J., Rola rodziny i szkoły w kształtowaniu postaw patriotycznych, cz. 2, "Przegląd Oświatowy" 1997, nr 1.
• [16] Wlazło S., Jak uwzględnić priorytet MEN dotyczący wychowania patriotycznego i obywatelskiego w pracy szkoły, "Dyrektor Szkoły" 2006, nr ll.
• [17] Wójcik T., Aktywny patriotyzm, "Wychowawca" 2003, nr 4.