Prawo w służbie utopii - problematyka uzasadnienia prohibicji narkotykowej

• Autorzy: Filip Duski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł, bazując na przykładach prohibicji narkotykowej (w tym alkoholowej), porusza temat (braku) możliwości kreowania rzeczywistości kulturowej za pomocą narzędzi prawnokarnych. Poprzez przekrojowe porównanie znanych z historii przykładów usuwania ze świata społecznego jakiejkolwiek legalnej podaży poszczególnych substancji psychoaktywnych, zestawia pozornie szlachetne założenia moralne stojące za kulisami takich działań z następstwami łamania reguł racjonalnej kryminalizacji. Idea zwalczania nadużywania substancji psychoaktywnych przez lokowanie wszelkich czynności związanych z ich konsumpcją w sferze objętej sankcją karną, a więc przez delegalizację także form spożycia niewiążących się z jakkolwiek definiowanym nadużywaniem, wydaje się w skali globalnej zaczynać odchodzić do legalizacyjnego lamusa jako rozwiązanie przyczyniające się do powstawania patologii społecznej w stopniu znacznie przekraczającym tę, na którą stanowić miało remedium. Zamiast tego należy zaproponować odideologizowane podejście bazujące na zastanych realiach kulturowych, w ramach którego prawo w swoisty sposób ostrożnie "ceruje" sporadyczne niedoskonałości wypracowanych i utartych na przestrzeni lat elementów kulturowego systemu normatywnego dotyczącego spożycia poszczególnych substancji psychoaktywnych. Za kluczowe w tym kontekście należy także uznać definiowane przez socjologię prawa: (a) proces uspołeczniania się normy, stanowiący warunek konieczny jej faktycznego obowiązywania oraz (b) zjawisko tzw. aksjologicznych granic regulacji normatywnej. W efekcie autor przyjmuje założenie, że (1) zarówno model społeczeństwa powszechnie nadużywającego substancji psychoaktywnych, jak i wizja zbiorowości niemal całkowicie powstrzymującej się od ich spożycia, są w analogiczny sposób dysfunkcjonalne, jako silnie stresogenne oraz znacznie odbiegające od teoretycznych warunków niezbędnych dla optymalizacji procesów takich jak komunikacja społeczna, czy refleksja introspektywna, przede wszystkim zaś, iż (2) powyższa konstatacja jest tylko szczególnym przykładem ogólnej prawidłowości, zgodnie z którą legislacja przełamująca utrwalone kulturowo wzorce postępowania nie jest w stanie osiągnąć swoich celów, nawet jeżeli dysponuje potencjałem aparatu represji na skalę totalitarną, zaś jej fundamentem jest ostro zarysowana legitymizacja moralna.(abstrakt oryginalny)

EN

The subject of the paper is the possibility (or lack thereof) of creating a cultural reality by means of penal law tools, based on historical examples of stimulant, alcohol, and drug prohibition. Using a cross-comparison of examples of removing legal supplies of psychoactive substances, it juxtaposes seemingly noble premises with the consequences of breaking the rules of rational criminalization. The idea of controlling abuse of psychoactive substances by making recreational use illegal seems to have caused the rise of social pathology on a global scale. Instead, the ideology-free, culture-based approach should be suggested. It would consider law in general as reactive and subsidiary, complementing the cultural normative system of psychoactive substance consumption. Norm socialization process - a condition of its de facto functioning, as well as the phenomenon of axiological limits of normative regulation, are vital concepts in this context. Consequently, the author accepts an assumption that both the commonly substance-abusing society and the one hardly using them are dysfunctional in a very similar way, as both are stressful environments, firmly missing substantial conditions for optimization of both social communication and introspective reflection for its members. This is just an example of how legislation that is breaking cultural patterns is not able to fulfill its purpose, even if and when implementing a totalitarian-scale repression policy based on stern moral principles.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Narkotyki; Zwalczanie narkomanii

EN

Drugs; Combating drug addiction

• Czasopismo: Przegląd Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 3
• Strony: 72--85

Twórcy

autor

Filip Duski

Bibliografia

• J. Szacki, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2007, s. 900.
• A. J. Sosnowski, Salon 24 Niezależne Forum Publicystów, 2009 [online], dostęp: http://andrzejsosnowski.salon24.pl/133455,zmiana-czasu-czyli-przestawianie-bydla-w-oborze [15.03.2013].
• R. Goldberg, Drugs across the spectrum, Belmont CA USA 2009 [online], s. 12-13 dostęp: http://ebookee.org/DrugsAcross-the-Spectrum-free-ebook-download_1376010.html [15.03.2013].
• T. Steifer, Fajka, 2007 [online], dostęp: http://pl.wikipedia.org/wiki/Fajka [15.03.2013].
• W. Nowicki, Na spazmy i wapory lekarstwo, "Tygodnik Powszechny" [online], dostęp: http://tygodnik.onet.pl/33,0,70721,na_spazmy_iwapory_lekarstwo,artykul.html [15.03.2013].
• M. Gossop, Narkomania. Mity i rzeczywistość, Warszawa 1993, s. 168-169.
• M. Stasiński, Przemytnicy płacą 3 miliony za budowę jednej łodzi do przemytu kokainy. Potem ją porzucają. A i tak się opłaca, "Gazeta Wyborcza" 2013 [online], dostęp: http://wyborcza.pl/1,75477,13200698,Przemytnicy_placa_3_miliony_za_budowe_jednej_lodzi.html [15.03.2013].
• K. Krajewski, Sens i bezsens prohibicji, Kraków 2001, s. 131-133.
• K. Pałecki, Prawoznawstwo. Zarys wykładu, Warszawa 2003, str. 53 i nast.
• P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2005, str. 284.
• J. Majewski, Materialny element przestępstwa w projekcie kodeksu karnego, "Przegląd Sądowy", 6/1996.
• K. Łucarz, A. Muszyńska, Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Warszawa 2008, s. 472.
• N. Riehl, Study suggests salt might be 'nature's antidepressant', University of Iowa 2009 [online], dostęp: http://www.eurekalert.org/pub_releases/2009-03/uoi-sss031009.php [15.03.2013].
• K. Krajewski, Glosa do wyroku z 21 I 2009, II KK 197/08. "Państwo i Prawo" 11/2009.
• L. Gardocki, Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990, s. 45-52.
• Encyklopedia Prawa, red. U. Kalina-Prasznic, Warszawa 2004, s. 261.
• K. Chojnicka, H. Olszewski, Historia doktryn politycznych i prawnych, Poznań 2004, s. 161-163.
• Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. A. Zoll, Kraków, 2004, uwagi do art. 1 § 3.