PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2012 | z. 131 | 55--78
Tytuł artykułu

Dekoncentracja przestrzenna a zmiany zróżnicowania budżetów gmin w obszarach oddziaływania dużych miast w Polsce

Autorzy
Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Spatial Deconcentration and Changes in the Size of Commune Budgets in Functional Urban Areas of Large Polish Cities
Języki publikacji
PL
Abstrakty
W artykule podjęto próbę opisania zależności pomiędzy dekoncentracją przestrzenną a poziomem nierówności przestrzennych budżetów gmin w obrębie obszarów funkcjonalnych dużych miast w Polsce. Badanie dotyczyło 12 głównych ośrodków miejskich wskazanych w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do 2030 r. (wyłączono Konurbację Górnośląską). Analizowano okres 2001 - 2010. Analiza, przeprowadzona na poziomie gmin, dotyczyła dochodów i wydatków budżetów gmin. Poziom koncentracji przestrzennej mierzono za pomocą dwóch wskaźników : odległości standardowej oraz wskaźnika Giniego liczonego względem powierzchni gmin. Poziom nierówności przestrzennych mierzono za pomocą wskaźnika Giniego wyznaczonego względem liczby mieszkańców. Wykazano zależności w obrębie następujących kategorii : wydatki bieżące, wydatki na transport i łączność, wydatki na ochronę zdrowia, dochody gmin z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dochody gminy z tytułu dotacji z budżetu państwa. Uzyskane wyniki potwierdzają wpływ dekoncentracji przestrzennej na wyrównywanie się różnic pomiędzy gminami w tych kategoriach budżetu gmin. W pozostałych kategoriach zaobserwowano różne związki, które nie miały dominującego charakteru. Relacje te wskazują na duże zróżnicowanie ośrodków miejskich pod względem charakteru oddziaływania dekoncentracji przestrzennej na poziom zróżnicowania gmin. (abstrakt oryginalny)
EN
The article attempts to explore the relationship between the level of spatial deconcentration and the level of spatial inequality in the budgets of communes found within the boundaries of functional areas of large cities in Poland. The study was conducted for twelve major cities identified in The National Spatial Development Plan for 2030. Cities included in the survey are : Warsaw, Cracow, Tricity (Gdańsk, Sopot, Gdynia), Łódź, Wrocław, Poznań, Szczecin, Lublin, Rzeszów, Białystok, Bydgoszcz and Toruń. The study covers the period from 2001 to 2010. The analysis was conducted at the commune level and concerned different categories of commune revenues and expenditures. The level of spatial concentration was measured by using two indicators : standard distance and the Gini index calculated in relation to the area of communes. Spatial inequality was measured by the Gini index in relation to the number of inhabitants. A correlation has been identified for the following categories : current expenditures, expenditures on transportation and communication, health expenditures, personal income tax appropriated for communes, and various subsidies from the national budget. The research results confirm the influence of the spatial deconcentration of commune budgets at the level of spatial inequality. However, this is true only for selected budget categories, while no clear relationships were noted for other categories. The analysis of the above mentioned relationships shows significant differentiation in the types of impact of spatial deconcentration on the level of inequality between communes within functional areas. (original abstract)
Twórcy
autor
  • Uniwersytet Szczeciński
Bibliografia
  • Beim M., 2009, Modelowanie procesu suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań, 179.
  • Bontje M., 2001, The challenge of planned urbanisation. Urbanisation and national urbanization policy in the Netherlands in a northwest-European perspective, Praca doktorska wykonana na Uniwersytecie Amsterdamskim na Wydziale Nauk Społecznych i Behawiorystycznych, 301.
  • Brueckner J. K., Hyun-a K., 2003, Urban Sprawl and the Property Tax, International Tax and Public Finance, 10, 5 - 23.
  • Carruthers J. I., Ulfarsson G. F., 2003, Urban sprawl and cost of public services, Environment and Planning B : Planning and Design, 30, 503 - 522.
  • Czyż T., 2009, Koncepcje aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego w Polsce, Przegląd Geograficzny, 81, 4, 445 - 459.
  • Dziewoński K., 1987, Strefa podmiejska - próba ujęcia teoretycznego, Przegląd Geograficzny, 59, 1-2, 55 - 63.
  • Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., Marcińczak Sz., Siejkowska A., 2010, Dynamika i skutki procesów urbanizacji w regionach miejskich po 1990 roku na przykładzie regionu miejskiego Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 178.
  • Jofre-Monseny J., Solé-Ollé A., 2012, Which communities should be afraid of mobility? The effects of agglomeration economies on the sensitivity of employment location to local taxes, Regional Science and Urban Economics, 42, 257 - 268.
  • Grabiński T., 1991, Statystyczna analiza danych przekrojowych, [w :] A. Zeliaś, Ekonometria przestrzenna, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 45 - 68.
  • Kellerman A., 1981, Centrographic measures in geography, Concepts and techniques in modern geography, 32, 33.
  • Klaassen L., 1979, Een theorie van de stedelijke ontwikkeling, [w :] NEI, De dynamiek van de stedelijke ontwikkeling in Nederland : verslag van de Nederlandstalige conferentie t.g.v. het 50-jarig jubileum van het Nederlands Economisch Instituutte Rotterdam. Stichting het Nederlands Economisch, Rotterdam.
  • Komornicki T., Śleszyński P., 2009, Typologia obszarów wiejskich pod względem powiązań funkcjonalnych i relacji miasto - wieś, Studia Obszarów Wiejskich, 16, 9 - 37.
  • Kostrubiec B., 1972, Analiza zjawisk koncentracji w sieci osadniczej, problemy metodyczne, Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii, Prace Geograficzne, 93, 117.
  • Liszewski S., 1987, Strefa podmiejska jako przedmiot badań geograficznych, Próba syntezy, Przegląd Geograficzny, 59, 1 - 2, 65 -7 9.
  • Lisowski A., 2005, Procesy centralizacji i decentralizacji w Aglomeracji Warszawskiej w latach 1950 - 2002, Prace i Studia Geograficzne, 35, 13 - 44.
  • Lisowski A., Grochowski M., 2009, Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencje, [w:] Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008 - 2033, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 1, 221-280.
  • Mantey D., 2009, Żywiołowe rozpraszanie się funkcji mieszkaniowych Warszawy - przykład osiedli podwarszawskich, Prace Geograficzne, 121, 225 - 235.
  • Mills E . S., 1992, The measurement and determinants of suburbanization, Journal of Urban Economics, 32, 377 - 387.
  • Mills E . S., Price R., 1984, Metropolitan suburbanization and central city problems, Journal of Urban Economics, 15, 1 - 17.
  • Ministerstwo Z drowia, 2008, Finansowanie ochrony zdrowia w Polsce - Zielona Księga. Wersja Trzecia, Warszawa, 232.
  • Miszczuk M., 2009, Wpływ suburbanizacji na potencjał dochodowy gmin wiejskich, Studia Obszarów Wiejskich, 18, 171-180.
  • Parysek J., 1995, Duże miasta Europy i ich rola w procesie urbanizacji, rozwoju społeczno-gospodarczego i europejskiej integracji u schyłku XX wieku, Przegląd Geograficzny, 67, 3 - 4, 225 - 248.
  • Parysek J., 2008, Aglomeracje miejskie w Polsce oraz problemy ich funkcjonowania i rozwoju, Biuletyn IGSEiGP UAM, Seria Rozwój Regionalny, 5, 29 - 48.
  • Plane D. A., 1986, Urban transportation : Policy alternatives, [w:] S. Hanso (ed.), The geography of Urban Transportation, The Guilford Press, New York - London, 386 - 414.
  • Ratajczak W., 2002, Nierozwiązane problemy analizy regresji w badaniach geograficznych, [w:] H. Rogacki (red.), Możliwości i ograniczenia zastosowań metod badawczych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 75 -86.
  • Runge J., 2007, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej - elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  • Runge J., Krzysztofik R., Spórna T., 2011, Cechy specyficzne umiastowienia województwa śląskiego na przełomie XX i XXI wieku, [w :] K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokołowski (red.), Koncepcje i problemy badawcze geografii, Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz, 251 - 264.
  • Song Y., Z enou Y., 2006, Property tax and urban sprawl : Theory and implications for US cities, Journal of Urban Economics, 60, 519-534.
  • Suchecki B., Antczak E ., 2010, Koncentracja i specjalizacja w przestrzennych analizach ekonomicznych, [w:] B. Suchecki, Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa, 129 - 161.
  • Swianiewicz P., 2011, Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Municipium, Warszawa.
  • Sýkora L., Ourednícek M., 2007, Sprawling post-communist metropolis: Commercial and residential suburbanization in Prague and Brno, the Czech Republic, [w:] E. Razin, M.J. Dijst, C.I. Vazquez (red.), Employment Deconcentration in European Metropolitan Areas, 209 - 233.
  • Werwicki A., 1973, Struktura przestrzenna średnich miast ośrodków wojewódzkich w Polsce, Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii, Prace Geograficzne, 101, 168.
  • Wheeler C. H., 2006, Urban Decentralization and Income Inequality : Is Sprawl Associated with Rising Income Segregation Across Neighborhoods ?, F ederal Reserve Bank of St. Louis Working Paper No. 2006 - 037A, 33.
  • Wixforth J., 2009, Kommunalfinanzen in Suburbia. Das Beispiel der Regionen Hamburg und Berlin, V S Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
  • Więcław-Michniewska J., 2004, Life quality and standard of Cracow suburbs inhabitants, Prace Geograficzne, 114, 117-130.
  • Wu J., 2007, How does suburbanization affect local public finance and communities ?, Review of Agricultural Economics, 29, 3, 564-571.
  • Zimnicka A., Czernik L., 2007, Vademecum wsi podmiejskiej. Jakość zagospodarowania przestrzennego, Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego Politechniki Szczecińskiej, Szczecin.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171349915

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.