Przyczyny narastania deficytu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

• Autorzy: Grażyna Ancyparowicz

Warianty tytułu

The Rea Sons Behind the Increased Deficit of Social Insurance Fund

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na mocy ratyfikowanych umów międzynarodowych i gwarancji konstytucyjnych Rzeczpospolita Polska zobowiązała się do zabezpieczenia socjalnego osób niezdolnych do pracy z racji wieku bądź stanu zdrowia. Świadczenia z tego tytułu wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który zarządza Funduszem Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Do 1980 roku fundusz ten pozostawał we względnej równowadze, choć - w miarę rozszerzania kręgu ubezpieczonych i wzrostu liczby świadczeniobiorców - wymagało to sukcesywnego podnoszenia składek na ubezpieczenia społeczne. W ostatniej dekadzie realnego socjalizmu wcześniejsze emerytury i renty dla zredukowanych pracowników stały się bowiem główną metodą ograniczania bezrobocia, które - z przyczyn ustrojowych - nie mogło oficjalnie wystąpić. W latach 90. XX wieku metodę tę wykorzystywano dla złagodzenia dotkliwych społecznie skutków upadłości i prywatyzacji wielkich zakładów pracy. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego rosły więc znacznie szybciej niż wpływy ze składki, pociągając za sobą coraz wyższe dotacje do FUS. Byłaby to sytuacja przejściowa, gdyby nie eklektyczna reforma systemu ubezpieczeń społecznych. Rzeczywistość negatywnie zweryfikowała przyjęte wówczas założenia. (abstrakt oryginalny)

EN

Poland has ratified international conventions that commit to protect those citizens who are unable to work due to old age and disability. The obligation to ensure the livelihood of these people also arise from the Polish Constitution. Social Insurance Institution, which manages the Social Insurance Fund (SIF) pays social security benefits for eligible individuals. By 1980 this fund remained in relative equilibrium, although - following the expansion of the circle of insured persons and increase the number of beneficiaries - it required a gradual lifting of insurance premiums. Later, early retirement and liberal rights to survivor care has Przyczyny narastania deficytu been an effective method of avoiding unemployment. In the 90s Twentieth century, this method was used to reduce the number of employees in existing plants and mitigate the social consequences of bankruptcy and privatization large public enterprises. In this situation, expenditure on social security benefits grew much faster than income from premiums, which required a still higher subsidies from the state budget to the SIF. This would be a temporary situation, if not the reform of the social security system. Reality negatively verified the assumptions made by the authors of that reform. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia społeczne; Finanse publiczne; Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS); Reforma ubezpieczeń społecznych

EN

Social insurance; Public finance; Social Security Fund; Social insurance reform

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 65 Zarządzanie finansami w przedsiębiorstwach i jednostkach samorządu terytorialnego
• Strony: 13--25

Twórcy

autor

Grażyna Ancyparowicz

• Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego w Katowicach

Bibliografia

• Åslund A. (2010), Jak budowano kapitalizm. Transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Barr N. (1993), Ekonomika polityki społecznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Domański S.R. (2012), Zabezpieczenie emerytalne rolników w świetle podziału kapitału i dochodu, "Ubezpieczenia w Rolnictwie, Materiały i studia" nr 43.
• Eurostat News Release, Euro indicators (2013) nr 43.
• Goodman N. (2001), Wstęp do socjologii, Wydawnictwo "Zysk i S-ka", Poznań.
• Hayek F. A. (1986), Road to Serfdom, University of Chicago Press, Chicago.
• Jończyk J. (2001), Prawo zabezpieczenia społecznego. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, bezrobocie i pomoc społeczna, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków.
• Kieżun W. (2012), Patologia Transformacji, Poltext, Warszawa.
• Kołodko G. (1993), Kwadratura pięciokąta. Od załamania gospodarczego do trwałego wzrostu, Poltext, Warszawa.
• Komunikat prasowy Trybunału Konstytucyjnego po rozprawie dotyczącej uzyskania prawa do emerytury bez rozwiązania stosunku pracy (w sprawie K2/12).
• Maciejewska J. (2005), Perspektywy ratyfikacji konwencji MOP, "Polityka Społeczna" nr 3.
• Majkowska-Szulc S., Tomaszewska M., Zieleniecki M. (2012), Zabezpieczenie społeczne w Unii Europejskiej, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa.
• Mises K. (1972), Economic Calculation in the Socialist Commonwealth, w: Socialist Economics, red. A. Nove, D.M. Nuti, Penguin, Harmondsworth.
• Muszalski W. (2006), Ubezpieczenie społeczne. Podręcznik Akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej (1998).
• Sachs J. (1989-1990) , My Plan for Poland, "International Economy", no 3, December.
• Schneider F., The Shadow Economy in Europe, www.atkearney.com/financial-institutions/featured-article/-/asset_ publisher/j8IucAqMqEhB/content/the-shadow-economy-in-europe-2013/10192.
• Sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej z lat 1999-2011.
• Szpor G. (2009), Ubezpieczeniowa metoda zabezpieczenia społecznego, w: System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, red. G. Szpor, LexisNexis, Warszawa.
• Szumilicz T. (2002), Ubezpieczenia emerytalne w Unii Europejskiej, w: Ubezpieczenia w Unii Europejskiej, red J. Monkiewicz, Poltext, Warszawa.
• Tablice wynikowe NSP.
• Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. DzU 2011, nr 75, poz. 398, z późn. zm.
• Uścińska G. (2011), Aktualne problemy prawne systemu zabezpieczenia społecznego. Aspekt europejski, w: Ubezpieczenie społeczne w Polsce. 10 lat reformowania, red. J. Hrynkiewicz, Wydawnictwo Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
• Uzasadnienie do ustawy budżetowej 2012.
• www.atkearney.com.
• www.data.worldbank.org.
• www.mf.gov.pl.
• www.oecdbetterlifeindex.org/countries/poland.
• www.oecd-ilibrary.org.
• www.parkiet.com/artykul/1317535.html.
• www.stat.gov.pl.
• ZUS, Ważniejsze informacje z zakresu ubezpieczeń społecznych za 2005 r.
• ZUS, Ważniejsze informacje z zakresu ubezpieczeń społecznych za 2008 r.
• ZUS, Kwartalna informacja o świadczeniach pieniężnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, www.zus.pl/files/ biul0412.pdf.
• Żyżyński J. (2013), Suwerenność gospodarcza - mit i polityczny cel (refleksje ekonomisty), "Zeszyty Polityczne Prawa i Sprawiedliwości" nr 2.