PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2014 | nr 4 (83) | 516--534
Tytuł artykułu

Destrukcyjne siły ładu światowego

Autorzy
Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Destructive Process of the World Order
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Celem artykułu jest przedstawienie głównych sił i mechanizmów, jakie doprowadziły do destrukcji ładu światowego. Destrukcja ładu światowego przejawia się w załamaniu jego równowagi. Czym zatem jest ład światowy? Jest to taka sytuacja, w której ma miejsce względna równowaga w kilku jego obszarach, zwłaszcza w dwóch podstawowych dotyczących sfery ekonomicznej i politycznej. Za nierównowagę w sferze ekonomicznej odpowiedzialny jest wprowadzony w skali globalnej model wolnego rynku w wersji neoliberalnej, a zwłaszcza niektóre z nim związane zasady. Wzrost gospodarczy, jaki był z tym modelem związany, upowszechnił filozofię sukcesu, którego wyrazem były kategorie ilościowe: stopa wzrostu PKB, stopa zysku oraz wysokość dochodów jednostkowych. Pochodną tego procesu jest olbrzymie zróżnicowanie dochodowe, zarówno w skali światowej, jak i na poziomie krajowym. Kolejnym przejawem owej destrukcji stała się autonomizacja sektora finansów i bankowego, czego efektem jest olbrzymi rozrost gospodarki wirtualnej w porównaniu z gospodarką realną. W stosunku do sfery politycznej należy przypomnieć, iż gospodarka rynkowa może się rozwijać przy różnych często przeciwstawnych systemach politycznych. Sądzono wszakże, że globalizacja sprzyjać będzie upowszechnianiu systemu demokratycznego, jako politycznej nadbudowie, tak jak to ma lub miało miejsce w gospodarkach rozwiniętych. Tak się jednak nie stało, mamy bowiem cały wachlarz najrozmaitszych rozwiązań: od demokracji obywatelskiej, aż po systemy autorytarne i dyktatorskie. Również tradycyjne systemy demokratyczne podlegają dosyć znacznej erozji, przekształcając się w demokracje biurokratyczne. Procesy te doprowadziły do destrukcji przestrzeni publicznej, zarówno na poziomie krajowym, jak i światowym. Destrukcja przestrzeni publicznej wpływa z kolei negatywnie na tworzenie ładu światowego, pogłębiając tylko istniejący chaos. Zwłaszcza że najpotężniejsze ekonomiczno-militarnie i politycznie państwa, nie są zbytnio zainteresowane w ukształtowaniu ładu światowego, pozostającego w pewnej względnej równowadze. Koncepcją teoretyczną, jaka daje przynajmniej potencjalne szanse na ukształtowanie ładu światowego, jest teoria globalnych dóbr publicznych(abstrakt oryginalny)
EN
The aim of the article is to present the main forces and mechanisms which led to the destruction of the world order. The destruction of the world order is manifested in the disruption of its balance. The author defines the world balance as a situation where relative balance is observed in a number of areas, the basic ones being the economic and the political sphere. The globally introduced neoliberal model of the free market, especially some of its regulations, is responsible for the imbalance in the economic sector. The economic growth connected to this model popularised the philosophy of success exemplified in quantitative categories: the GDP growth rate, the rate of profit, the level of personal income. A consequence of this process is a great income disparity on both the world and the national levels. Another constituent of the destruction is the empowerment of the financial and banking sectors, the effect of which is a huge growth of the virtual economy in comparison to the real economy. The market economy can develop in many, often completely different or even opposing political systems. It was believed that globalisation will yield the dissemination of the democratic system as a political superstructure, as it has been observed in the developed countries. It has not happened as yet, since we have a variety of different solutions from direct democracy to authoritarianism or dictatorship. Also the traditional democratic systems suffer from a significant erosion and evolve into bureaucratic democracies. These processes have led to the destruction of public space both locally and globally. The destruction of the public space, on the other hand, negatively influences the world order especially that the most politically and economically powerful countries are not much interested in creating a relatively balanced world order. The theoretical concept which gives a potential chance to shape the world order is the theory of global public goods.(original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
516--534
Opis fizyczny
Twórcy
autor
  • Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa
Bibliografia
  • Beck U. (2012), Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
  • Dahlsten U. (2012), World market governance, "Complexity Economics", No. 1.
  • Frydman R., Goldberg M.D. (2013), Mechaniczne rynki a świat realny: wahania cen aktywów, ryzyko i rola państwa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Fukuyama F. (2009), Koniec historii, Wydawnictwo Znak, Kraków.
  • Golko M. (2012), Cywilizacja współczesna i globalne problemy, Wydawnictwo Oficyna Naukowa, Warszawa.
  • Góralczyk B. (2010), W poszukiwaniu nowego ładu globalnego, "Studia Europejskie", nr 4, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Jones B., Wright T. (2014), The State of the International Order, Foreign Policy Paper Series, No. 23.
  • Kirdina S. (2012), A Shift in the preavailing institutional models of the Order: a new cycle starting? "MPRA Paper" No. 42999, December.
  • Kleer J. (2011), Związki między gospodarką realną a wirtualną, w: O nowy model działalności państwa w sferze finansów. Książka jubileuszowa prof. zw. dr hab. Stanisława Owsiaka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
  • Kleer J. (2013a), Globalne zagrożenia rozwoju (koncept teoretyczny i obszary badawcze), w: Kryzysy systemowe, Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus", Warszawa.
  • Kleer J., (2013b), Globalizacja a systemy polityczne, w: Kryzysy systemowe, Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus", Warszawa.
  • Kleer J. (2014a), Globalizacja a system demokratyczny, w: Niedoskonała globalizacja. Czy światowy system wymaga gruntownych reform? Księga jubileuszowa Profesora Włodzimierza Siwińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Kleer J. (2014b), Marnotrawstwo zasobów jako przejaw kryzysu systemowego, w: Czy kryzys światowych zasobów? Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus", Warszawa.
  • Kleer J. (2014c), Instytucjonalizacja międzynarodowa a system finansowo-bankowy, w: Banki w społecznej gospodarce rynkowej w świetle doświadczeń z kryzysu i stanu rozwoju rynku finansowego; Wydawnictwo Zapol, Warszawa.
  • Krugman P. (2014), Rentierzy rządzą. I niszczą świat, "Gazeta Wyborcza" 26-27.04.2014.
  • Maciejewska P. (2014), Świat się bogaci, a nierówności rosną, "Gazeta Wyborcza", 26.04. 2014.
  • Mchally Ch.A. (2013), How Emerging Forms of Capitalism are changing the Global Economic Order, Asia Pacific Issues, East - West Center, No. 107, February.
  • Orłowski W.M. (2012), Kryzys. Globalne wyzwania. Zmiana układu sił; Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus", Warszawa.
  • "Poland 2050" Report (2012), Kleiber, Kleer i in., "Dialoque and Universalism", No. 1.
  • Sorensen A., Okata J. (2011), Megacities. Urban Form, Governance, and Sustainability. Springer, Tokyo.
  • Stiglitz J.E. (2010), Freefall. Jazda bez trzymanki. Ameryka, wolne rynki i tąpnięcie gospodarki światowej, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
  • Stiglitz J.E. (2013), Stable Growth In a Era of Crises: Learning from Economic Theory and History (https://www0.gsb.columbia.edu/.../jstiglitz/.../2013;_Economic).
  • Turner A. (2012), Economics After the Crisis, Cambridge, Mass., London.
  • Vieira E.F., Vieira M.O. (2011), The Economy in Crises and Global Imbalance: an Essay on Structural Causes; ANO IX 1/2011.
  • The World in 2050. From the Top 30 to the Top 100 (2012) HSBC, Global Research. Global Economics, January.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171363029

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.