Niespójności w rozwoju kapitału ludzkiego w Polsce - spojrzenie przez pryzmat koncepcji kapitału intelektualnego. Część 1: Kapitał ludzki a kapitał społeczny

• Autorzy: Małgorzata Wosiek

Warianty tytułu

The Inconsistencies in the Development of Human Capital in Poland - a View through the Prism of the Concept of Intellectual Capital. Part 1: Human Capital and Social Capital

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, na ile akumulacja kapitału ludzkiego w Polsce po 1990 roku znajdowała wsparcie w innych komponentach kapitału intelektualnego, spośród których jako przedmiot analizy wybrano dwa istotne ogniwa tego kapitału: kapitał społeczny (analizowany w I części opracowania) oraz kapitał strukturalny rozwoju (II część opracowania). Sformułowano hipotezę badawczą, że polską gospodarkę cechuje niedostateczna synergia rozwoju kapitału ludzkiego z innymi wymiarami kapitału intelektualnego. Niespójności te tworzą dodatkowe bariery dla rozwoju kapitału ludzkiego i czerpania korzyści z ponoszonych na ten cel nakładów. Ze względu na dostępność danych statystycznych analizy dotyczą zróżnicowanych okresów badawczych, jednak zasadniczo koncentrują się wokół przedziału czasowego 1998-2012. Zmiany kapitału ludzkiego w Polsce w latach 1998-2012 cechowała niedostateczna synergia z rozwojem kapitału społecznego. Mimo że w analizowanych latach uwidoczniła się wzrostowa tendencja obu kapitałów (choć zmiany w kapitale społecznym przebiegały wolniej i były mniej ukierunkowane), to jednak można wskazać pewne przejawy niespójności w rozwoju tych dwóch form miękkiego kapitału. Znaczącym zagrożeniem dla wystąpienia w Polsce wzajemnie wzmacniających się sprzężeń między kapitałem ludzkim a społecznym jest słaba kondycja kapitału społecznego. Tym samym blokowane są pewne kanały, które mogłyby wspomagać rozwój kapitału ludzkiego poza systemem edukacji. Zagrożenie płynie także ze strony dotychczasowych mechanizmów rozwoju kapitału ludzkiego w Polsce, jak dominacja zmian ilościowych nad przemianami jakościowymi oraz mała skuteczność edukacji w oddziaływaniu na kapitał społeczny. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to search for an answer to the question concerning the extent of support which the accumulation of human capital received in Poland after 1990 from other components of intellectual capital. From these components two essential links were selected for analysis: social and renewal capital. A research hypothesis, which has been formulated, assumed that the Polish economy was characterized by an insufficient synergy of the development of human capital with other dimensions of intellectual capital. These inconsistencies create additional barriers for the development of human capital and limit benefits from the resources invested in this area. Due to the availability of statistical data, the analyses concern various research periods; however they are generally concentrated on the period of 1998 to 2012. The confrontation of the paths for the development of human and social capital in Poland in 1998-2012 reveals a positive upward trend for these two types of capital. Such harmony towards the development may largely be attributed to the positive influence of human capital on social capital. However, as a result of the intricate cultural determinants of this process, its direct continuation cannot be expected in the future. Low social capital resources, on the other hand, make it difficult for such a relationship to occur the other way round. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kapitał ludzki; Kapitał społeczny; Rozwój kapitału ludzkiego; Kapitał intelektualny; Gospodarka

EN

Human capital; Social capital; Development of human capital; Intellectual capital; Economy

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2015
• Numer: z. nr 41 Gospodarka Polski 1990-2014. Nadzieje i obawy o perspektywy zintegrowanego rozwoju
• Strony: 340--353

Twórcy

autor

Małgorzata Wosiek

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Bal-Woźniak T., 2004, O podmiotowych uwarunkowaniach innowacyjności, czyli pierwotnych przyczynach braku aktywności innowacyjnej, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 1030, Wrocław.
• Bank Danych Lokalnych, GUS, www.stat.gov.pl.
• Bilans Kapitału Ludzkiego w Polsce, 2011, Raport podsumowujący pierwszą edycję badań realizowaną w 2010 roku, opr. zbiorowe, PARP, Warszawa.
• Bolonek R., 2009, Doświadczenia światowe w zakresie ograniczania nierówności gospodarczych poprzez inwestycje w kapitał ludzki [w:] Kapitał ludzki jako czynnik przewagi konkurencyjnej, red. D. Kopycińska, Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Bontis N., 2004, National Intellectual Capital Index. A United Nations initiative for the Arab region, "Journal of Intellectual Capital", Vol. 5, No. 1.
• CBOS, 2012, Zaufanie społeczne, Komunikat z badań nr BS/33/2012, Warszawa, www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/K_033_12.PDF (dostęp: 20.12.2014 r.).
• Coleman J.S., 1988, Social capital in the creation of human capital, "American Journal of Sociology" vol. 94, Supplement: Organizations and Institutions: Sociological and Economic Approaches to the Analysis of Social Structure.
• Coleman J.S., 1990, Foundations of Social Theory, Harvard University Press, Cambridge.
• Czapiński J., Panek T. (red.), 2003, Diagnoza Społeczna 2003. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie, Warszawa 2003, http://www.diagnoza.com (dostęp: 02.11.2009 r.).
• Czapiński J., Panek T. (red.), 2006, Diagnoza Społeczna 2005. Warunki i jakość życia Polaków, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie, Warszawa, www.diagnoza.com (dostęp: 2.11.2009 r.).
• Czapiński J., Panek T. (red.), 2007, Diagnoza Społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa, www.diagnoza.com (dostęp: 2.11.2009 r.).
• Czapiński J., Panek T. (red.), 2009, Diagnoza Społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków, Raport z badań, Rada Monitoringu Społecznego, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie, Warszawa, www.diagnoza.com (dostęp: 2.11.2009 r.).
• Czapiński J., Panek T. (red.), 2011, Diagnoza Społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie, Warszawa, www.diagnoza.com/ (dostęp: 12.11.2011 r.).
• Czapiński J., Panek T. (red.), 2013, Diagnoza Społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków, "Contemporary Economics", September 2013, Vol. 7, Special issue, www.diagnoza.com (dostęp: 27.12.2011 r.).
• Domański S.R., 1993, Kapitał ludzki i wzrost gospodarczy, PWN, Warszawa.
• European Social Survey, ESS6-2012, ed.1.2 oraz ESS5-2010, Ed. 3.1, http://nesstar. ess.nsd.uib.no/webview/ (dostęp: 30.06.2014 r.).
• Eurostat, Statistics A-Z, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/a_to_z/def (dostęp: 30.06.2014 r.).
• Eurostat, Research and development, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/science_technology_innovation/introduction (dostęp: 4.07.2014 r.).
• Firszt D., 2012, Uwarunkowania dyfuzji innowacji w polskiej gospodarce, CeDeWu, Warszawa.
• Fukuyama F., 1997, Zaufanie: kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN, Warszawa-Wrocław.
• Gamarnikow E., 2011, Social Capital and Human Capital [w:] Encyclopedia of Community, SAGE Publications.
• Golinowski K., Gospodarka polska oparta na wiedzy, http://www.pte.pl/pliki/2/11/Gospodarka%20polska%20oparta%20na%20wiedzy.pdf (dostęp: 1.07.2014 r.).
• Gomułka S., 1971, Inventive activity, diffusion and the stages of economic growth, Aarhus University Press, Aarhus.
• Lee S.H., Wong P.K., Chong Ch.L., 2005, Human and Social Capital Explanations for R&D Outcomes, "IEEE Transactions on Engineering Management" Vol. 52, No. 1.
• Lewińska A., 2013, Jacy są maturzyści Anno Domini 2013? Wyniki ankiety, http://m.bydgoszcz.gazeta.pl/bydgoszcz/1,106506,13873621,Jacy_sa_maturzysci_Anno_Domini_2013__Wyniki_ankiety.html (dostęp: 1.07.2014 r.).
• Mickiewicz P. (red.), 2011, Kapitał społeczny i edukacja. Badanie porównawcze pomiędzy Polską i Islandią. Raport podsumowujący, Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu, Wrocław.
• Nelson R.R., Phelps E.S., 1966, Investment in humans, technological diffusion and economic growth, "American Economic Review", No. 56.
• Perri 6., 1997, Escaping poverty: From safety nets to networks of opportunity, Demos, London.
• Putnam R.D., 1995, Demokracja w działaniu społecznym, Instytut Wydawniczy "Znak", Kraków.
• Redding S., 1996, The Low-Skill, Low-Quality Trap: Strategic Complementarities between Human Capital and R&D, "Economic Journal", No. 106.
• Schuller T., Brasset-Grundy A., Green A., Hammond C., Preston J., 2002, Learning, continuity and change in adult life, Institute of Education, Centre for Research on the Wider Benefits of Learning, London.
• Szul E., 2013, Prosumpcja jako aktywność współczesnych konsumentów - uwarunkowania i przejawy, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", z. 31: Kryzys finansów publicznych - przyczyny, implikacje, perspektywy spójności społeczno-ekonomicznej.
• Tracz M., 2013, Rola edukacji w budowaniu kapitału społecznego w Polsce, "Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego", nr 23.
• WEF, 2013, The Human Capital Report, World Economic Forum, Genewa.
• Węziak-Białowolska D., 2010, Model kapitału intelektualnego regionu. Koncepcja pomiaru i jej zastosowanie, Oficyna Wydawnicza SGH w Warszawie, Warszawa.
• World Bank, Scientific and technical journal articles, http://data.worldbank.org/indicator/ IP.JRN.ARTC.SC (dostęp: 4.07.2014 r.).
• Wosiek M., 2012, Kapitał intelektualny w rozwoju regionów Polski Wschodniej, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Woźniak M.G., Jabłoński Ł., 2007, Kapitał społeczny w procesie wzrostu i konwergencji ekonomicznej, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, nr 741, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• Yeh-Yun Lin C., Edvinsson L., 2011, National intellectual capital: comparison of 40 countries, Wyd. Springer Science + Business Media, New York.
• Zajączkowska-Jakimiak S., 2006, Wiedza techniczna i kapitał ludzki w teorii wzrostu gospodarczego, "Gospodarka Narodowa", nr 11-12.
• Zwiech P., 2013, Nierówności dochodowe w państwach europejskich - analiza przy wykorzystaniu współczynnika Giniego, "Studia Ekonomiczne", z. 145, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.