Zwalczanie przestępstw jako ustawowe zadanie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Stan obecny i postulaty de lege ferenda

• Autorzy: Martin Bożek

Warianty tytułu

Fighting Crimes as the Statutory Task of Internal Security Office. Present State and the de lege ferenda Demands

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W świetle ustawy o ABW oraz AW zwalczanie przez Agencję przestępczości polega na rozpoznawaniu, zapobieganiu i wykrywaniu przestępstw oraz ściganiu ich sprawców. O tym, które z przestępstw są (a raczej powinny być) przedmiotem zainteresowania Agencji, decydują w pierwszej kolejności przepisy ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. W akcie tym do przestępstw tego rodzaju zalicza się kilka kategorii czynów zabronionych, m.in. przestępstwa godzące w bezpieczeństwo państwa oraz podstawy ekonomiczne państwa. W ustawie nie wyjaśnia się przy tym, o jakie dokładnie przestępstwa stypizowane i penalizowane w przepisach karnych chodzi. Innymi słowy, w ustawie brakuje stosownych odesłań do konkretnych przepisów karnych, w których ustawodawca opisuje dane typy czynów zabronionych, a które można by traktować w kategoriach przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa lub podstawy ekonomiczne państwa. W tej sytuacji katalog takich przestępstw - których zwalczanie należy do zadań ustawowych Agencji - jest katalogiem bliżej nieokreślonym (otwartym). Co za tym idzie, interpretacja przepisów ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu - w kontekście ustalenia normatywnego znaczenia zadania zwalczania przez ABW przestępstw - stanowi istotny problem badawczy. W niniejszym artykule autor przybliża problemy interpretacyjne, z jakimi mogą zetknąć się przedstawiciele zarówno doktryny, jak i praktyki. Celem artykułu jest również próba ustalenia znaczenia pojęciowego wskazanych powyżej nieostrych terminów w taki sposób, aby budziły one jak najmniejsze wątpliwości interpretacyjne.(abstrakt oryginalny)

EN

Special services to fight crimes conduct operational-detecting activities. However, none of legal acts states a complete list of operational powers of secret services. In connection with the above, the officers often take operational actions which are not regulated by legal provisions. These are activi - ties taking the shape of measures, methods or forms, which are not regulated in acts but in classified orders issued by the chiefs of particular secret services. In that situation the list of operational powers is open, which may cause some significant pro - blems and rise constitutional concerns at a stage of application of the provisions of law. The problem is that the State is allowed to restrict freedom and human rights only under an act. Under no circum - stances such a basis can be secret orders issued by the chiefs of secret services. The change of the actual state of affairs is possible by passing of an act governing operational-detecting activities in comprehensive way. The purpose of this article is to bring closer problems which may face both the officers perfor - ming operational activities and state authorities determining legitimacy of these activities. Another aim is an attempt to identify the nature of statutory operational powers (operational tap, controlled transaction and supervised shipment) in such a manner as to raise concerns as minimal as possible.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przestępczość; Zwalczanie przestępczości; Służby specjalne

EN

Crime; Crime prevention; Secret service

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2015
• Tom: 24
• Numer: nr 1
• Strony: 35--66

Twórcy

autor

Martin Bożek

• Akademia Obrony Narodowej w Warszawie

Bibliografia

• Bojarski T., Przestępstwa przeciwko państwu w prawie polskim, [w:] Państwo, prawo, polityka. Księga poświęcona pamięci Profesora Henryka Groszyka, red. M. Chrzanowski, J. Kostrubiec, I. Nowikowski, Lublin 2012.
• Bojarski T., Uwagi o systematyce przestępstw przeciwko podstawowym interesom politycznym i gospodarczym PRL, "Annales UMCS" 1989, vol. XXXVI.
• Borowski K., Kryzys na rynku kredytów subprime i jego skutki, [w:] Stabilność i bezpieczeństwo systemu finansowego, red. J. Nowakowski, T. Famulska, Warszawa 2008.
• Bożek M. Czuryk M., Karpiuk M., Kostrubiec J., Służby specjalne w strukturze władz publicznych, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Bożek M., Karpiuk M., Kostrubiec J., Walczuk K., Zasady ustroju politycznego państwa, Wydawnictwo Iuris, Poznań 2012.
• Bożek M., Wybrane zagadnienia prawa konstytucyjnego, Wydawnictwo COS ABW im. gen. Stefana Roweckiego "Grota", Emów 2004.
• Bożek M., Znaczenie i konstytucjonalizacja zasad ustroju politycznego państwa, [w:] M. Bożek, M. Karpiuk, J. Kostrubiec, K. Walczuk, Zasady ustroju politycznego państwa, Wydawnictwo Iuris, Poznań 2012.
• Bożek M., Zwalczanie korupcji jako zadanie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Wydawnictwo COS ABW, Emów 2004.
• Buchała K., Zoll A., Kodeks karny. Część ogólna (komentarz do art. 1-116 Kodeksu karnego), t. 1, Kraków 2001.
• Chrzanowski M., Kostrubiec J., Nowikowski I., Państwo, prawo, polityka. Księga poświęcona pamięci Profesora Henryka Groszyka, Lublin 2012.
• Domańska A., Konstytucyjne podstawy ustroju gospodarczego Polski, Warszawa 2001.
• Górniok O., Prawo karne gospodarcze, Toruń 1997.
• Górniok O., Przestępczość gospodarcza i jej zwalczanie, Warszawa 1994.
• Grabarczyk G., Przestępczość gospodarcza na tle przemian ustrojowych w Polsce, Toruń 2002.
• Grzemski J., Krześ A., Analiza pojęcia "przestępstwa godzące w podstawy ekonomiczne państwa" w ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, "Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego" 2010, nr 2.
• Hoc S., O potrzebie nowelizacji art. 5 ust. 1 pkt 2b ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, "Przegląd Policyjny" 2011, nr 3.
• Jeliński B., Ku jednolitemu rynkowi, [w:] Wolność gospodarcza. Acquis communautaire, red. Z. Brodecki, Warszawa 2003.
• Karpiuk M., Walczyk K. (red.), Prawo bezpieczeństwa publicznego, Warszawa 2013. Kurzępa B., Przestępstwa gospodarcze w orzecznictwie Sądu Najwyższego, Kraków 1997.
• Makowski W., Podstawy filozofii prawa karnego, Warszawa 1917.
• Makowski W., Rozważania prawnicze, Warszawa 1929.
• Misiuk A., Administracja porządku i bezpieczeństwa publicznego. Zagadnienia prawnoustrojowe, Warszawa 2011.
• Piotrowski A., Z zagadnień relacji między prawem a ekonomiką (neoliberalizm, welfare-state, socjalna gospodarka rynkowa), "Annales UMCS", sec. G, 1992, vol. XXXIX.
• Prokop K., "Biały wywiad" a bezpieczeństwo państwa (uwagi wprowadzające), [w:] Biały wywiad. Otwarte źródła informacji - wokół teorii i praktyki, red. W. Filipkowski,W. Mądrzejowski, Warszawa 2012.
• Sakowicz A., Opinia prawna na temat projektu ustawy o zmianie ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (druk nr 633), z 24.09.2014.
• Sobczak K., Gospodarka rynkowa a władza publiczna, Warszawa 1997.
• Strzyczkowski K., Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2005, s. 36.
• Thieme H. J., Społeczna gospodarka rynkowa, Warszawa 1995.
• Tuleja P., Zasady konstytucyjne, [w:] Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, red. P. Sarnecki, Warszawa 1997.
• Zawłocki Z., Podstawy odpowiedzialności karnej za przestępstwa gospodarcze, Warszawa 2004.
• Zdyb M., Prawny interes jednostki w sferze materialnego prawa administracyjnego. Studium teoretyczno-prawne, Lublin 1991.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2015.24.1.35