Polskie elity wobec włoskiego faszyzmu 1922-1939

• Autorzy: Maciej Marszał

Warianty tytułu

The Polish Elite Towards Italian Fascism 1922-1939

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Względy polskich prawników w kwestii systemów totalitarnych w międzywojennej Europie - szczególnie dla włoskiego faszyzmu - stanowiły znaczący wkład naukowej i publicystycznej dyskusji prowadzonych w ówczesnej Polsce o systemach politycznych. Specyfika polskiej debaty na temat faszyzmu wynikała z kilku faktów. Po pierwsze, zarówno Polska, jak i Włochy to kraje katolickie. Po drugie, nie było kulturalnych i naukowych kontaktów między Polską a Włochami, które by były starannie utrzymane w całym okresie międzywojennym przez członków wspólnoty kulturowej i naukowej. Po trzecie, podobnie jak we Włoszech pojawiły się w Polsce podobne stowarzyszenia dotyczące systemów politycznych; młoda polska demokracja, podobnie jak jego włoski odpowiednik, nie może rozwiązać wiele problemów politycznych, społecznych i gospodarczych - z tego powodu - zawsze modne Włochy mogą stanowić inspirację dla młodych polskich elit politycznych.

EN

Considerations of Polish lawyers on the issue of totalitarian regimes in the inter-war Europe - particularly on Italian Fascism - constituted a significant scholarly and journalistic contribution to the discussions undertaken in the then Poland about political systems. The specificity of the Polish debate on Fascism resulted from a number of facts. First, both Poland and Italy are Catholic countries (and circles connected with the clergy often played an important role in Polish debates on Fascism's relationship with Catholic Church). Second, there was a close cultural and scholarly contact between Poland and Italy which was carefully maintained throughout the inter-war period by members of the cultural and scientific community. Third, similar to Italy (the March on Rome), there appeared in Poland (the March on Warsaw) similar associations concerning the nature of political systems; young Polish democracy, like its Italian counterpart, could not solve many political, social and economic problems and - for this reason - an always fashionable Italy could provide an inspiration for young Polish political elites. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

System polityczny; Stowarzyszenia; Okres międzywojenny

EN

Political system; Associations; Inter-war period

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2011
• Tom: 58
• Numer: nr 1
• Strony: 121--137

Twórcy

autor

Maciej Marszał

Bibliografia

• "Biuletyn Stronnictwa Zachowawczego" 1925, nr 11-12.
• A. Deryng, Faszyzm a ustrój Włoch współczesnych, "Prąd" 1937, t. 19
• A. Peretiatkowicz, Państwo faszystowskie, "Przegląd Współczesny" 1927, nr 66
• A. Peretiatkowicz, Polska deklaracja konstytucyjna z 1935 r. Analiza prawno-filozoficzna, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1936
• C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Kraków 2000
• Cat, Reforma Mussoliniego, "Słowo" z 24 VII 1923, nr 160.
• Cat, Rewolucja w Hiszpanii, "Słowo" z 22 IX 1923, nr 210.
• D. Szpoper, Sukcesorzy Wielkiego Księstwa. Myśl polityczna i działalność konserwatystów polskich na ziemiach litewsko-białoruskich w latach 1904-1939, Gdańsk 1999, s. 208.
• Elita jako czynnik w technice rządzenia państwem, Kraków 1935
• I. O. Grabowski, Rózgi (faszyści), "Myśl Narodowa", nr 32 z 12 VIII 1922.
• J. Bobrzyński, Na drodze walki, Warszawa 1928.
• J. Holzer, PPS. Szkic dziejów. Warszawa 1977.
• J. Zdzitowiecki, Nazione e stato, "Awangarda" 1929, nr 1.
• K. Grzybowski, Ustrój polityczny Związku Socjalistycznych Sowieckich Republik. Doktryna i konstytucja, Kraków 1929.
• K. Opałek, A. Peretiatkowicz, [w:] Filozofia w Polsce. Słownik pisarzy, Wrocław 1971
• K. W. Kumaniecki, Nadzwyczajne urzędy (zprawniczych rozważań nad dyktaturą), Kraków 1928.
• K. W. Kumaniecki, Nowa Konstytucja Polski, Kraków 1935
• K. Zetkin, Walka przeciw faszyzmowi, [w:] Faszyzmy europejskie w oczach współczesnych i historyków, pod red. J. W. Borejszy, Warszawa 1973
• Kryzys radykalnej inteligencji, " Myśl Narodowa" 1926, nr 35
• Ks. J. Piwowarczyk, Faszyzm, "Prąd" 1929, nr 16
• Ks. S. Wyszyński, Faszyzm a Kościół, "Prąd" 1930, nr 17, s. 145.
• Ks. Z. Łuczycki, Jak ja wyobrażam sobie faszyzm polski, Warszawa 1926.
• L. Górnicki, Prawo Trzeciej Rzeszy w nauce i publicystyce prawniczej Polski międzywojennej, Bielsko Biała 1993
• M. Koszutska [Wera, Kostrzewa], Pisma i przemówienia, t. III: 1926-1929, Warszawa 1962
• M. Maciejewski, Niemieckie elity a hitleryzm, Wrocław 1994
• M. Maciejewski, Ruch i ideologia narodowych socjalistów w Republice Weimarskiej. O źródłach i początkach nazizmu 1919-1924, Warszawa - Wrocław 1985
• M. Mroczko, Stanisław Kozicki (1876-1958). Biografia polityczna, Gdańsk 2000.
• M. Musielak, Nazizm w interpretacjach polskiej myśli politycznej okresu międzywojennego, Poznań 1997
• M. Niedziałkowski, Legenda faszyzmu, Robotnik", nr 307 z 9 XI 1923.
• M. Śliwa, Myśl polityczna Mieczysława Niedziałkowskiego (1883-1940), Warszawa 1980
• M. Śliwa, Zarys dziejów polskiej lewicy socjalistycznej w II Rzeczpospolitej, Wrocław 1981
• M. Zmierczak, Faszyzm w dokumentach Międzynarodówki Komunistycznej z lat 1922-1943, "Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi" 1986, t. X, s. 25-18.
• M. Zmierczak, Spory o istotę faszyzmu. Dzieje i krytyka, Poznań 1988
• Międzynarodówka Komunistyczna 1919-1943. Zarys historyczny, Warszawa 1974
• Na szlakach faszyzmu, "Głos" nr 2 z 1 XI 1933
• Pamiętnik Stanisława Kozickiego 1876-1939, Biblioteka Jagiellońska w Krakowie, t. III, cz. 7
• Konstanty Grzybowski - myśliciel sceptyczny, pod red. W. Kozuba-Ciembroniewicza, Kraków 2000
• Produktywizm jako motyw polityki gospodarczej faszyzmu, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczni i Socjologiczny" 1938, z. I,
• Przewrót faszystowski, "Polska Zbrojna", nr 294 z 29 X 1922
• Przez krzywe zwierciadło, "Robotnik", nr 320 z 21 XI 1926; Idem, Niemcy, "Robotnik", nr 278 z 6 VIII 1931.
• R. de Felice, Interpretacje faszyzmu, Warszawa 1973
• R. Dmowski, Pisma, t. IX, Częstochowa 1939
• R. Rybarski, O dyktatorach, "Myśl Narodowa" 1927, nr 21
• R. Skarzyński, Konserwatyzm. Zarys dziejów filozofii politycznej, Warszawa 1998
• R. Wapiński, Roman Dmowski, Lublin 1988
• R. Wapiński, Władysław Sikorski, Warszawa 1979
• S. Kozicki, Reakcja narodowa we Włoszech, "Przegląd Wszechpolski" 1922, nr 11
• S. Kutrzeba, Państwo totalne (Odczyt. Wydanie drugie przerobione), Kraków 1937
• S. Thugutt, Wybór pism i autobiografia, Warszawa 1939
• St. M. Grzybowski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII: 1959-1960
• T. Katelbach, Spowiedź pokolenia, Lippstadt 1948
• Totalitaryzm i autorytaryzm [w:] Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, pod red. J. Szczupaczyńskiego, Warszawa 1995
• W. Jabłonowski, Amica Italia, Poznań - Warszawa -Wilno - Lublin 1926
• . W. Korpalska, Władysław Eugeniusz Sikorski. Biografia polityczna, Wrocław 1981.
• W. Kozub-Ciembroniewicz, Korporacjonizm Włoch faszystowskich a idee korporacyjne Encykliki Quadragesimo Anno, "Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi" 1985, t. IX,
• W. Kozub-Ciembroniewicz, System sowiecki w analizach Konstantego Grzybowskiego, "Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi", t. XXV, Wrocław 2002, s. 123-135.
• W. L. Jaworski, Ze studiów nad faszyzmem, [w:] Księga pamiątkowa ku czci śp. Edmunda Krzymuskiego, Kraków 1929, s. 181.
• W. Schieder, Das italienische Experiment. Der Faschismus als Vorbild in der Krise der Weimarer Republik, "Historische Zeitschrift Band" 1996, nr 262.
• W. Wasiutyński, Prawą stroną labiryntu. Fragmenty wspomnień, oprac. i red. W. Turek, wstęp W. Walendziak, Gdańsk 1996
• Władysław Leopold Jaworski o prawie, państwie i konstytucji, wstęp, wyb. i oprac. M. Jaskólski, Warszawa 1996
• Władza czarnych koszul, "Polska Zbrojna", nr 299 z 3 XI 1922.
• Z. Cybichowski, Na szlakach nacjonalizmu. Rozważania polityczne, Warszawa 1939
• Z. Cybichowski, Polskie prawo państwowe. Na tle uwag z dziedziny nauki o państwie i porównawczego prawa państwowego, Warszawa 1933
• . Z. Mazur, Antenaci. O politycznym rodowodzie Instytutu Zachodniego, Poznań 2002