Prawo rzymskie w edukacji prawniczej w pierwszych latach Polski Ludowej (1944-1949)

• Autorzy: Bożena Anna Czech-Jezierska

Warianty tytułu

Roman Law in Legal Education in Poland in the Period of 1944-1949

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W 2014 roku upływa 70 lat od roku, który uznano niemal powszechnie za datę otwierającą historię Polski Ludowej. Państwo to, mające niesuwerenny charakter, zależne od Związku Radzieckiego, funkcjonowało w latach 1944-1989; o jubileuszu 25-lecia odzyskania pełnej wolności przypominają nam zresztą, w różnej formie, media. To dodatkowy bodziec między innymi dla historyków prawa, aby badać ten zamknięty okres, nadal warty eksploracji pod różnymi względami. Na szczególne miejsce wśród przedmiotów historycznoprawnych zasługuje prawo rzymskie, zarówno z racji na jego rolę w rozwoju myśli prawniczej w zakresie dogmatyki i ewolucji historycznej, jak i europejskiej kultury prawnej. Pytania o znaczenie tego przedmiotu w edukacji prawniczej, zadawane wielokrotnie w historii, nabierają tu intensywniejszego zabarwienia o podłożu ideologicznym, są to bowiem pytania o sens edukowania prawnika socjalistycznego w zakresie prawa rzymskiego, czy wręcz o rolę romanistyki w Polsce Ludowej. Niniejszy artykuł jest próbą wycinkowej odpowiedzi na jedno z tych pytań. Z racji na obszerną problematykę, przedmiotem niniejszego artykułu jest jedynie syntetyczne przedstawienie przemian w zakresie edukacji prawniczej, kształtującej się w początkach państwa, które zaczęło podlegać daleko idącym wpływom ideologicznym ze strony czynników radzieckich, a w szczególności miejsca i roli prawa rzymskiego w wykształceniu prawników, jak to określano, "nowego typu". [...] Cezurę czasową artykułu stanowią daty 1944-1949. W 1944 roku Katolicki Uniwersytet Lubelski jako pierwsza wyższa uczelnia kształcąca prawników wznowił oficjalnie swoją działalność, zatem ta data wyznacza początek okresu będącego przedmiotem analiz autorki niniejszego artykułu. Datę końcową wytycza rok 1949, który stał się datą wydarzeń hamujących rozwój studiów prawniczych - to rok rozpoczynający stopniowe zamykanie Sekcji Prawnej na KUL. Rok 1949 przyniósł także rewolucyjne zmiany w uniwersyteckich programach studiów prawniczych. W wyniku tych zmian prawo rzymskie pojawiło się na studiach prawniczych generalnie dopiero w roku akademickim 1951/52. Z racji wąskich ram niniejszej publikacji, dalsze losy prawa rzymskiego w następnych reformach programów studiów prawniczych będą przedmiotem kolejnych badań autorki. (fragment tekstu)

EN

The article is an attempt to establish the role and the meaning of Roman law in Poland in the period of 1944-1949. Polish state was regarded as a satellite state of the Soviet Union. The Polish Workers' Party was dependent on the communists and it had a "leading role" in the country. The socialist ideology also played the decisive part in an educational system. Socialists were in principle against the study of Roman law and tried to limit his role in educating socialist lawyers - "lawyers of the new type". They tried to conduct the reform of law studies and partly they made a success of it. "Secondary law schools" was created in this period but there was no Roman law in their school curricula. The Roman law played the major part in university educational system but, as a result of more late reforms, it was eliminated as a autonomous discipline in university education. The period of 1944-1949 was beginning of reforms which they took to it. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Szkolnictwo wyższe; Historia prawa; Prawo rzymskie

EN

Law; Higher education; Legal history; Roman law

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2014
• Tom: 61
• Numer: nr 2
• Strony: 31--49

Twórcy

autor

Bożena Anna Czech-Jezierska

• Wydział Zamiejscowy Nauk Prawnych i Ekonomicznych w Tomaszowie Lubelskim

Bibliografia

• M. Kallas, A. Lityński, Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000, s. 29 i nast.
• A. Dębiński, Prawo rzymskie a kultura prawna Europy, [w:] Prawo polskie. Próba syntezy, pod red. T. Guza, J. Głuchowskiego, M.R. Pałubskiej, Warszawa 2009, s. 39-54
• W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Berier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009
• M. Kuryłowicz, Prawo rzymskie. Historia - tradycja - współczesność, Lublin 2013
• J. Sondel, Prawo rzymskie w świecie współczesnym, [w:] Haec mihi in animis restris sunt templa: studia classica in memory of Professor Lesław Morawiecki, pod. red. P. Berdowskiego, B. Blahaczka, Rzeszów 2007, s. 423-437
• W. Wołodkiewicz, Europa i prawo rzymskie. Szkice z historii europejskiej kultury prawnej, Warszawa 2009
• Bożena Anna Czech-Jezierska, Nauczanie prawa rzymskiego w Polsce w okresie międzywojennym (1918-1939), Lublin 2011
• B. Gralak, Szkolnictwo akademickie i nauka polska w okresie okupacji hitlerowskiej, Łódź 1984
• B. Gralak, Szkolnictwo wyższe i nauka polska pod okupacją niemiecką i radziecką 1939-1945, Zgierz 2010
• J. Krasuski, Tajne szkolnictwo polskie w okresie okupacji hitlerowskiej 1939-1945, Warszawa 1971
• J. Krasuski, Szkolnictwo i oświata w Polsce w latach 1939-1945, Kielce 1975
• S. Mauersberg, Nauka i szkolnictwo wyższe w latach 1939-1951, [w:] Historia nauki polskiej, pod red. Z. Skubały-Tokarskiej, t. 5, cz.l, Wrocław - Warszawa - Kraków 1992,s.316-376.
• Skład osobowy, spis wykładów i instytucji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w roku akad. 1946/47 oraz sprawozdanie za lata poprzednie, Lublin 1947, s. 27-29.
• P. Kałwa, Tajne nauczanie w latach 1943-1945 w Kielcach, [w:] Działalność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w czasie okupacji, pod red. J. Ziółka, Lublin 1983
• M. Jońca, Katedra Prawa Rzymskiego, [w:] Księga jubileuszowa z okazji 90-lecia Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, pod red. A. Dębińskiego [et al.], Lublin 2008, s. 77-100
• A. Sokół, Szkolnictwo i oświata -w powiecie jędrzejowskim w latach 1939-1945, "Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego" 1972, R. 14, s. 185-186.
• A. Petrani, Wydział Prawa Kanonicznego KUL i jego działalność dydaktyczna w ciągu ubiegłego pięćdziesięciolecia, "Roczniki Teologiczno-Kanoniczne" 1968, R. 15, z. 5, s. 35-38
• A. Wojtkowski, Katolicki Uniwersytet Lubelski 1918-1944, [w:] Księga jubileuszowa 50-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod red. S. Kunowskiego, Lublin 1969
• J. Ziółek, Wstęp, [w:] Działalność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w czasie okupacji, pod red. J. Ziółka, Lublin 1983
• A. Dębiński, Prawo rzymskie, [w:] Prawo - Kultura - Uniwersytet. 80 lat ośrodka prawniczego KUL, pod red. A. Dębińskiego, Lublin 1999, s. 229-234
• A. Dębiński, Henryk Insadowski (1888-1946), [w:] Profesorowie prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod red. A. Dębińskiego, W. Staszewskiego, M. Wójcik, Lublin 2008, s. 107-114
• P. Hemperek, Insadowski Henryk, [w:] Polscy kanoniści (wiek XIX-XX), cz. 1, Warszawa 1981, s. 180-182
• P. Kałwa, Ks. dr Henryk Insadowski, "Ateneum Kapłańskie" 1947, nr 47, s. 9495; idem, Ks. dr Henryk Insadowski, "Roczniki Nauk Społecznych" 1949, R. 1, s. 26-27; G. Karolewicz, Nauczyciele akademiccy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w okresie międzywojennym, t. 2: Biogramy, Lublin 1996, s. 88-89
• P. Pałka, Insadowski Henryk, [w:] Encyklopedia katolicka, pod red. S. Wielgusa [et al.], t. 7, Lublin 1997, kol. 265-266.
• J. Grzywacz, Biskup Profesor Doktor Piotr Kałwa, "Roczniki Leologiczno-Kanoniczne" 1976, R. 23, z. 5, s. 7-9
• M. Pyter, Współpraca ośrodka lwowskiego i lubelskiego w zakresie nauczania prawa rzymskiego, [w:] Nauki prawne pomiędzy tradycją a współczesnością. Prace dedykowane Profesorowi Longchamps de Berier w 70. rocznicę śmierci, pod red. A. Dębińskiego, M. Pyter, B. Czech-Jezierskiej, Lublin 2011, s. 139-165.
• H. Kupiszewski, Wacław Osuchowski 1906-1988, "Prawo Kanoniczne" 1990, R. 33, z. 3-4, s. 201-204
• J. Misztal-Konecka, Wacław Osuchowski (1906-1988), [w:] Profesorowie prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod red. A. Dębińskiego, W. Staszewskiego, M. Wójcik, Lublin 2008, s. 327-334
• E. Szymoszek, Wacław Osuchowski, [w:] Uczeni wrocławscy (1974-1994), t. 2, Wrocław 1994, s. 100-102
• R. Wiaderna-Kuśnierz, Droga Wacława Osuchowskiego do profesury-w 100-łecie urodzin (1906-1988), "Studia Iuridica Lublinensia" 2006, nr 8, s. 167-176.
• M. Kuryłowicz, Prawo rzymskie w uniwersytetach w Lublinie w latach 1918-1977, [w:] Profesorowi Janowi Kodrębskiemu in memoriam, Łódź 2000, s. 201-202.
• A. Dębiński, Prawo rzymskie w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1818-1983), [w:] Historia et ius. Księga pamiątkowa ku czci ks. prof. H. Karbownika, pod red. A. Dębińskiego, G. Górskiego, Lublin 1998, s. 130-131.
• J. Dudziak, Profesor Leszek Winowski, "Roczniki Teologiczno-Kanoniczne" 1951, R. 28, z. 5, s. 5 i nast.
• М. Pyter, Działalność uniwersytecka prof. Leszka Winowskiego (lata lwowskie i lubelskie), "Śląski Kwartalnik Historyczny - Sobótka" 2008, R. 63, nr 3, s. 395-402
• М. Pyter, The University Work of Prof. Leszek Winowski (in Lviv and Lublin), "Review of Comparative Law" 2009-2010, Vol. 14-15, s. 145-155
• S. Jóźwiak, Leszek Winowski (1910-1979), [w:] Profesorowie prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod red. A. Dębińskiego, W. Staszewskiego, M. Wójcik, Lublin 2008, s. 499-507.
• K. Burczak, Stanislaw Płodzień (1913-1962), [w:] Profesorowie prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod red. A. Dębińskiego, W. Staszewskiego, M. Wójcik, Lublin 2008, s. 381-386; P. Hemperek Płodzień Stanisław, [w:] Polscy kanoniści, cz. 2, s. 116-117
• H. Kupiszewski, In memoriam Stanislaw Płodzień (1913-1962), "The Journal of Juristic Papirology" 1962, Vol. 14
• A. Petrani, Ks. Stanislaw Płodzień, "Roczniki Teologiczno-Kanoniczne" 1963, R. 10, s. 9-11.
• S. Płodzień, Lex Rhodia de iactu. Studium historycznoprawne z zakresu rzymskiego prawa morskiego, Lublin 1961
• S. Płodzień, Lex Rhodia de iactu. Studium historycznoprawne z zakresu rzymskiego prawa handlowo-morskiego, wyd. 2, Lublin 2010.
• P. Hübner, Polityka naukowa w Polsce w latach 1944-1953. Geneza systemu, t. 1, Wrocław 1992, s. 6-471
• M. Kuryłowicz, M. Żołnierczuk, Adam Wiliński 1909-1977,"Czasopismo Prawno-Historyczne" 1978, r.30 z.1, s. 249-252
• M. Kuryłowicz, Adam Wiliński 1909-1977, "Annales UMCS. Sectio G" 1988, s. 25-28
• M. Kuryłowicz, Prof. dr Adam Wiliński (w 100-lecie urodzin i 60-lecie doktoratu), "Studia Iuridica Lublinensia"2009, t. XII, s. 11-26.
• A. Gulczyński, Zygmunt Lisowski 23 X 1923-31 VIII 1924, [w:] Poczet Rektorów Almae Matris Posnaniensis, pod red. T. Schramma, Poznań 2004, s. 27-35
• K. Kaczmarczyk, Zygmunt Lisowski (1880-1955), "Przegląd Zachodni" 1955, R. 11, z. 5-6, s. 313-317
• K. Kolańczyk, Zygmunt Lisowski, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1955, R. 7, z. 2, s. 383-384; K. Kolańczyk, Zygmunt Lisowski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław - Warszawa - Kraków 1972, s. 476-477.
• S. Grzybowski, Warsztaty cywilistyczne i romanistyczne do II wojny światowej. Szkoły i kierunki, [w:] Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, pod red. M. Patkaniowskiego, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego" 1964, seria "C", Prace Prawn. 18, s. 246-259
• W. Kozubski, Od prawa rzymskiego do prawa antycznego. 45 lat działalności naukowej Rafała Taubenschlaga, "Państwo i Prawo" 1950, R. 5, z. 3, s. 50-54
• H. Kupiszewski, Rafał Taubenschlag 1881-1958, "Nowe Prawo" 1958, R. 14, z. 7-8, s. 134
• H. Kupiszewski, Wspomnienie o Rafale Taubenschlagu, "Życie Szkoły Wyższej" 1958, R. 6, nr 10, s. 129-133
• H. Kupiszewski, Rafał Taubenschlag - historyk prawa (1881-1958), "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1986, R. 38, z. 1, s. 111-155
• H. Kupiszewski, Rafał Taubenschlag 1881-1958, [w:] W kręgu wielkich humanistów. Kultura antyczna w Uniwersytecie Warszawskim po I wojnie światowej, pod red. I. Bieżuńskiej-Małowist, Warszawa 1991, s. 21-37
• W. Osuchowski, Wspomnienie pośmiertne Rafała Taubenschlaga, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1958, R. 10, z. 2, s. 495-498
• W. Osuchowski, Prawo rzymskie na tle prawa antycznego. Rafał Taubenschlag (1881-1958), [w:] Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, pod red. M. Patkaniowskiego, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego" 1964, seria "C", Prace Prawn. 18, s. 297-308
• J. Sondel, Rafał Taubenschlag (1881-1958), [w:] Złota Księga Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, pod red. J. Stelmacha, W. Uruszczaka, Kraków 2000, s. 297-304
• Rafał Taubenschlag, [w:] Poczet prawników polskich, pod red. K. Pola, Warszawa 2000, s. 1079-1097
• Rafał Taubenschlag, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, pod red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008, s. 210-213
• W. Wołodkiewicz, Romaniści włoscy - doktorzy honoris causa uniwersytetów polskich, "Przegląd Historyczny" 1995, R. 86, z. 2, s. 409-422.
• J. Sondel, Prawo rzymskie na Uniwersytecie Jagiellońskim od reformy Kołłątaja do 1945 roku, [w:] Studia z historii ustroju i prawa. Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Walachowiczowi, pod red. H. Olszewskiego, Poznań 2002, s. 380
• W. Osuchowski, Zarys rzymskiego prawa prywatnego, Warszawa 1962.
• K. Kolańczyk, Wydział Prawa Uniwersytetu Poznańskiego w łatach 1919-1959, "Ruch Prawniczy i Ekonomiczny" 1959, R. 21, z. 2, s. 1-32
• H. Olszewski, Wydział Prawa w łatach 1919-1990, "Ruch Prawniczy i Ekonomiczny" 1999, R. 61, z. 2, s. 1-16
• Zarys dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Poznaniu 1919-2004, pod red. K. Krasowskiego, Poznań 2004.
• K. Kolańczyk, Prawo rzymskie, Warszawa 1973
• W. Dajczak, Kolańczyk Kazimierz, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. K. Mikulskiego, t. 3, Toruń 2002, s. 115-116
• B. Lesiński, Kazimierz Kolańczyk (1915-1982), "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1983, z. 4, s. 369-373
• W. Rozwadowski, Kazimierz Kolańczyk (1915-1982), "Państwo i Prawo" 1983, R. 38, s. 95-97
• W. Rozwadowski, Kazimierz Kolańczyk (1915-1982), "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1983, R. 35, z. 2, s. 241-242
• W. Wołodkiewicz, Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, Warszawa2000, s. 163.
• A. Paczoska, Dzieci Jałty. Exodus ludności polskiej z Wileńszczyzny w latach 1944-1947, Toruń 2003, s. 27-28
• A. Redzik, Wydział Prawa Uniwersytetu Lwowskiego w łatach 1939-1946, Lublin 2006.
• W. Chrzanowski, 1945-1948, "Studia Iuridica" 1989, R. 17, s. 165-169.
• S. Konarski, Włodzimierz Kozubski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 15, Warszawa 1970, s. 47-48
• R. Taubenschlag, Włodzimierz Kozubski (1880-1951), "Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego" 1951, R. 44, s. 149
• Włodzimierz Kozubski, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, pod red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008, s. 170-172
• M. Zabłocka, Z dziejów prawa rzymskiego na Uniwersytecie Warszawskim (Sylwetka Włodzimierza Kozubskiego), [w:] Profesorowi Janowi Kodrębskiemu in memoriam, pod red. A. Pikulskiej-Robaszkiewicz, Łódź 2000, s. 449 i nast.
• E. Kowalska, Spotkanie naukowe w Instytucie Historii Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w związku z dwudziestą rocznicą śmierci profesora Edwarda Gintowta, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1986, nr 2, s. 223-225
• B. Leśnodorski, Edward Gintowt, "Państwo i Prawo" 1965, nr 12, s. 909-911
• W. Wołodkiewicz, W dwudziestolecie śmierci Edwarda Gintowta, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1987, R. 39, z. 1, s. 161-169
• W. Wołodkiewicz, Edward Józef Feliks Kazimierz Alfred Gintowt-Dziewialtowski-Ubysz-Doorsprung, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, pod red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008, s. 195-198.
• J. Bardach, Historia prawa na Uniwersytecie Warszawskim (1915-1989), [w:] Nauka prawa na odrodzonym Uniwersytecie Warszawskim, pod red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 1991, s. 33.
• R. Taubenschlag, W. Kozubski, Historia i instytucje rzymskiego prawa prywatnego, Warszawa 1947.
• J. Kodrębski, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego w łatach 1945-1995, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica" 1997, Vol. 64, s. 7-12.
• J. Kodrębski, Borys Łapicki (1889-1974), "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1974, R. 26, z. 2, s. 287-288
• B. Łapicki, Prawo rzymskie, Warszawa 1948.
• R. Taubenschlag, (rec.) B. Łapicki, Prawo rzymskie, Warszawa 1948, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1949, t. 2, s. 483-491
• B. Łapicki, "Myśl Współczesna" 1949, nr 10, s. 113-125.
• J. Kodrębski, Borys Łapicki (1889-1974), s. 107.
• B. Łapicki, O humanistycznym wychowaniu prawnika, "Państwo i Prawo" 1958, R. 3, z. 5-6, s. 90-97.
• Uniwersytet Mikołaja Kopernika Wydział Prawa i Administracji 1945-1953, 1958-1979, oprac. J. Justyński, Toruń 1979, s. 3.
• H. Kupiszewski, Michał Wyszyński (1890-1972), "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1972, R. 25, z. 1, s. 245-247
• Pracownicy Nauki i Dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 1945-1984. Materiały do biografii, pod red. S. Kalembka, Toruń 1987, s. 219.
• A. Bąkowski, Adwokat Witold Lis-Olszewski i jego kat, "Palestra" 2008, nr 3-4
• A. Sokala, Witold Lis-Olszewski i początki Katedry Prawa Rzymskiego UMK w Toruniu, [w:] Honeste Vivere. Księga pamiątkowa ku czci profesora Władysława Bojarskiego, Toruń 2001, s.231.
• E. Gumowska, W Katedrze Prawa Rzymskiego (1946-1959) i w Studium Języków Obcych, [w:] Uniwersytet Mikołaja Kopernika we wspomnieniach pracowników UMK w Toruniu, Toruń 1995, s. 74-83, 400
• T. Bigo, Wydział Prawa, [w:] Uniwersytet Wrocławski w latach 1945-1955, t. 1, Wrocław 1959, s. 114-115.
• E. Szymoszek, I. Żeber, Jerzy Falenciak (1910-1986), "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1986, R. 38, z. 2, s. 214-215
• E. Szymoszek, Jerzy Falenciak, [w:] Uczeni wrocławscy, pod red. J. Trzynadlowskiego, t. 2, Wrocław 1994, s. 97-99.
• J. Jodłowski, Akcja szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości, "Demokratyczny Przegląd Prawniczy" 1946, nr 7, s. 28
• Przemówienia na otwarciu Szkoły Prawniczej w Łodzi, "Przegląd Prawniczy" 1946, nr 5-6, s. 54-59
• H. Świątkowski, Prawo polskie w służbie postępu społecznego, "Demokratyczny Przegląd Prawniczy" 1946, nr 7, s. 3-5.
• Z. Ziemba, Przygotowanie i rozwój kadr sędziowskich w Polsce, [w.] XXV lat wymiaru sprawiedliwości w PRL, Warszawa 1969, s. 144
• M. Zaborski, Szkolenie "sędziów nowego typu" w Polsce Ludowej, cz. 1: Średnie szkoły prawnicze, "Palestra" 1998, nr 1-2, s. 79-83.
• E. Merc, Szkoły prawnicze, "Demokratyczny Przegląd Prawniczy" 1949, nr 3, s. 7.
• M. Zaborski, Szkolenie "sędziów nowego typu" w Polsce Ludowej, cz. 2: Centralna Szkoła Prawnicza im. Teodora Duracza, Wyższa Szkoła Prawnicza im. Teodora Duracza, "Palestra" 1998, nr 3-4, s. 105-108
• I. Andrejew, Centralna Szkoła Prawnicza im. T. Duracza, "Demokratyczny Przegląd Prawniczy" 1949, nr 3, s. 10.
• M. Siewierski, O reformę programu akademickich studiów prawnych i ekonomicznych, "Państwo i Prawo" 1946, z. 2, s. 66-67.
• Sprawozdanie z konferencji w sprawie reformy studiów prawniczych odbytej 16-17 V1946 w Ministerstwie Sprawiedliwości w Warszawie, "Demokratyczny Przegląd Prawniczy" 1946, nr 9-10, s. 34-45
• S. Ehrlich, Reforma studiów prawniczych zrywa z "izolacjonizmem" i zamiłowaniem do dogmatyki, "Głos Ludu", 23 X 1946, nr 291, s. 3
• S. Ehrlich, Reforma studiów prawniczych, "Kuźnica", 4 II 1947, nr 5, s. 4
• S. Gawrońska-Wasilkowska, Reforma uniwersyteckich studiów prawniczych, "Demokratyczny Przegląd Prawniczy" 1946, nr 3-4, s. 50
• J. Wasilkowski, Reforma studiów prawniczych, "Myśl Współczesna" 1949, nr 6-7, s. 314-332.
• W. Wołodkiewicz, Nauczanie prawa w II Rzeczypospolitej, "Życie Szkoły Wyższej" 1973, nr 6, s. 120
• M. Pyter, Miejsce dyscyplin historyczno-prawnych w wykształceniu jurydycznym w okresie międzywojennym, "Roczniki Nauk Prawnych KUL" R. 14, s. 12-47
• M. Pyter, Dyscypliny historycznoprawne w programie studiów jurydycznych w okresie II RP, [w:] Nauki historycznoprawne w polskich uniwersytetach II Rzeczypospolitej, pod red. M. Pyter, Lublin 2008, s. 15-34
• W. Wołodkiewicz, Rzymskie korzenie współczesnego prawa cywilnego, Warszawa 1978, s. 40
• Z. Rykowski, W. Władyka, Kalendarium polskie 1944-1984, Warszawa 1987, s. 23. W. Rozwadowski, Reformy studiów prawniczych, "Edukacja Prawnicza" 1994, nr l,s.2.