Prace instytutu polityki społecznej. Funkcja społeczna przedsiębiorstwa

• Autorzy: Jan Sikora , Aleksander Wesołowski , Henryk Januszek
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kolejny Zeszyt Naukowy Instytutu Polityki Społecznej zawiera rezultaty badań empirycznych z lat 1979-1980. Badania zostały zlecone przez Dyrekcję Przedsiębiorstwa Budownictwa Rolniczego w Międzyrzeczu. Dotyczą one społecznej funkcji przedsiębiorstwa budowlanego. Kierownikiem naukowym badań był doc. dr Aleksander Wesołowski. Rozdział I zawiera socjologiczną koncepcję zakładu pracy, jako określonego systemu społecznego. Autor, wskazując na jedność przedsiębiorstwa, rozróżnia w niej aspekt techniczno-produkcyjny, ekonomiczny i społeczny. Każdy z nich może być rozpatrywany jako podsystem, względnie system szczegółowy. Autor zajmuje się systemem społecznym, przedstawiając jego wewnętrzną strukturę i znaczenie dla funckjonowania całości. W rozdziale II przedstawiono wyniki analizy i wnioski z przeprowadzonych badań empirycznych. Po przedstawieniu metodycznych założeń analizy, podano genezę zbiorowości zakładowej, jej pochodzenie regionalne, morfologię społeczną oraz aspekty psychospołeczne. Opis ten charakteryzuje funkcje szczegółowe przedsiębiorstwa, które poza istotnym elementem produkcyjnym, jawią się jako polityczne, ekonomiczne i socjologiczne. Te ostatnie są szczegółowo ilustrowane licznymi wskaźnikami, jak: wykształcenie i kwalifikacje, wydajność pracy, mobilność załogi, dyscyplina pracy i wykorzystania czasu pracy, aktywność społeczno-zawodowa, postawy wobec pracy, zawodu i przedsiębiorstwa oraz poziom świadomości społecznej załogi dotyczący funkcjonowania w niej ogólnospołecznych wartości, jak: demokracja, egalitaryzm, sprawiedliwość, stosunek do kierownictwa przedsiębiorstwa. Autor omawia wreszcie znaczenie "nakładów na człowieka", czyli szereg wniosków socjotechnicznych. Zwraca w nich uwagę kierownictwa na kierunek działań zgodnych z założeniami teoretycznymi zawartymi w rozdziale I. W rozdziale III zawarta jest myśl, że doskonalenie systemu społecznego zakładu pracy jest możliwe, jeśli nie będzie oderwane od pozostałych szczegółowych systemów. Nadto procesowi i doskonalenia systemu winny sprzyjać warunki zewnętrzne. Fakt podjęcia reformy gospodarczej, szczególnie zauważalnej w budownictwie, uznany został za moment sprzyjający. Autor opierając się o dokonaną wcześniej analizę ekonomiczną przedsiębiorstwa, doszedł do wniosku, że samorządność, samodzielność i samofinansowanie, stanowią te zasady, które w warunkach reformy mają szanse wdrożenia do praktyki. Toteż w końcowym rozdziale IV zamieszczono propozycje zaleceń socjotechnicznych, które zdaniem autorów, wdrożone do praktyki, łącznie z modernizacją systemu ekonomicznego i techniczno-produkcyjnego, winny doprowadzić do usprawnienia mechanizmów przedsiębiorstwa, jako całości. (abstrakt oryginalny)

EN

The consecutive instalment publication of the Institute of Social Policy contains the results of empirical investigations from 1979-1980. These investigations were ordered by the Management Board of the Agricultural Construction Enterprise in Międzyrzecze. They concern the social function of the construction enterprise. The supervisor of the scientific research was doc. dr Aleksander Wesołowski. Chapter I contains a sociological conception of an enterprise as a definite to social system. The author, pointing at the unity of an enterprise, differentiates in it the technical - production aspect, economic and social aspects. Each of them can be discussed as a sub-system, or detailed system. The author deals with the social system, presenting its internal structure and its significance for functioning of the whole. Chapter II presents the results of analysis and conclusions of empirical investigations. Following presentation of methodic assumptions of analysis, the origin of the enterprise community was given together with its regional provenience, social morphology, and psycho-social aspects. This description characterizes particular functions of an enterprise, which apart from the essential production element, appear as political, economic and sociological. The latter ones are illustrated in detail with numerous indices such as: education and qualifications, efficiency of labour, mobility of the staff, discipline of labour and utilization of the time of labour, social-professional activeness, attitudes towards labour, profession and enterprise as well as the level of social consciousness of the staff as regards functioning within it of general social values such as: democracy, egalitarianism, justice, attitude towards the management of the enterprise. The author discusses the importance of "outlays per individual", is a number of socio-technical conclusions. Attention of the management is drawn to the direction of activities in accordance with theoretical assumptions from Chapter I. Chapter III contains an idea that improvement of the social system of an enterprise is possible only when it is not separated from the remaining detailed systems. Moreover, external conditions should be favourable for the process of improvement of the system. The fact of under taking an economic reform, particularly observable in building, was considered to be a favourable moment. The author on the basis of the previously made economic analysis of an enterprise, came to conclusion that self-management, independence and self-financing constitute these principles which under the economic reform have chances of being put into practice. Therefore, Chapter IV contains suggestions of socio-technical orders, which according to the authors, when put to practice, together with modernization of the economic and technical-production systems should lead towards improvement of mechanisms of an enterprise as a whole. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Społeczne funkcje przedsiębiorstwa; Przedsiębiorstwo budowlane; System społeczny; Przedsiębiorstwo; Struktura przedsiębiorstwa; Charakterystyka przedsiębiorstwa; Organizacja przedsiębiorstwa; Pracownicy w przedsiębiorstwie; Funkcje przedsiębiorstwa; Doskonalenie organizacji przedsiębiorstwa; Metody doskonalenia organizacji

EN

Social functions of the company; Construction company; Social system; Enterprises; Structure of company; Company characteristics; Enterprise organisation; Employees in enterprise; Company functions; Enterprises organisation improving; Methods for improving the organization

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1984
• Numer: nr 120 Prace instytutu polityki społecznej. Funkcja społeczna przedsiębiorstwa
• Strony: 91

Twórcy

autor

Jan Sikora

autor

Aleksander Wesołowski

autor

Henryk Januszek

Bibliografia

• Baran J., Wychowawcze funkcje zakładu pracy, Warszawa 1979.
• Becker P., Geschichte der Stadt Meseritz, In Auftrage des Magistrats verfast von Paul Becker, Oberstudiendirektor i R. Schneidemtihl. Meseritz 1930, Selbstverlag des Magistrats.
• Benyskiewicz J., Położenie Polaków w marchii granicznej w latach 1919-1943, Zielona Góra 1968.
• Bortnowska B., Oświata i życie kulturalne w Międzyrzeczu w latach 1945-1975 - art. Zeszyt Międzyrzecki - z. 1, Międzyrzecz 1977.
• Dziamski J., Aksjologia i jej problematyka, w pracy zbiorowej pod red. tegoż autora, pt. "Aksjologia, estetyka, etyka", PWN 1981.
• Hanasz Z., Kołodziejczak L., Krajniak J., Zakłady pracy, budownictwo i gospodarka komunalna Międzyrzecza w latach 1945-1975, art. Zeszyt Międzyrzecki - z. 1, Międzyrzecz 1977.
• Kierunki reformy gospodarczej, Warszawa 1981.
• Kowalewska S., Psychospołeczne warunki pracy w przedsiębiorstwie przemysłowym. Wrocław-Warszawa-Kraków 1962.
• Krzykała F., Wprowadzenie, do socjologii socjalistycznego przedsiębiorstwa. Warszawa 1975.
• Kurtys E., Hamrol M., Analiza działalności przedsiębiorstwa w: Doskonalenie społecznego funkcjonowania przedsiębiorstwa, Sprawozdanie z I etapu badań zleconych przez PBR w Międzyrzeczu, Poznań 1980.
• Lehr H., Osmańczyk E., Polacy spod znaku rodła, wyd. MON, Warszawa 1972.
• Makroekonomiczne kryteria gospodarowania a cele przedsiębiorstwa, w: Gospodarka planowa 2/1980.
• Matejko A., Socjologia zakładu pracy. Warszawa 1969.
• Matejko A., Więź i konflikt w zakładzie pracy, Warszawa 1969.
• Metodika planovani socialniho rozvoje podnikovych kolektivu w prumyslovych podnicich, Vyskumne Prace, RAD 28, Bratislava 1975.
• Michoń F., Organizacja i kierowanie w przedsiębiorstwie, Warszawa 1976.
• Monitor Polski nr 53, poz. 297, z dnia 14.XII.1973 r.
• Nagięć J., Reforma w praktyce. Kto myśli, ten liczy, Trybuna Ludu nr 78 z dn. 2.IV.1982 r.
• Preiss A., Socjalistyczny zakład pracy, w: Socjologia w zakładzie pracy. Red, St. Widerszpil, Warszawa 1973.
• Rauziński R., Planowanie szkolnictwa a lokalny rynek pracy, Instytut Śląsk w Opolu, 1972.
• Regulamin organizacyjny i księga służb ważna od dnia 1 lipca 1980 r. (materiały przedsiębiorstwa).
• Regulamin przyznania Zakładowej Odznaki "Zasłużony dla Przedsiębiorstwa Budownictwa Rolniczego w Międzyrzeczu".
• Samorząd pracowniczy. Dokumenty i stanowiska, Poznań 1981.
• Sarapata A., Doktór K., Elementy socjologii przemysłu, Warszawa 1963.
• Schmidt L., Przygotowanie przedsiębiorstwa do wdrażania reformy gospodarczej PTE, Poznań 1982 r.
• Sikora J., Socjopsychologiczne aspekty motywacji pracy. W: Prace Instytutu Polityki Społecznej, Zeszyty Naukowe, Seria I, Zeszyt nr 93, AE Poznań 1981.
• Statystyka regionalna, Zeszyt nr 5 pt. Rozwój gospodarczy powiatów w latach 1950-1965, Warszawa, styczeń 1967.
• Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1963.
• Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1972.
• Szczepański J., Społeczne czynniki wydajności pracy, w: Przegląd Techniczny, Nr specjalny 1959.
• Szczurkiewicz T., Studia socjologiczne, Warszawa 1972.
• Szczurkiewicz T., Studia Socjologiczne, Warszawa 1970.
• Tyszka Z., Rodzina a zakład pracy, Wyd. Zw. CRZZ, Warszawa 1971.
• Uchwała nr 49 Rady Ministrów z dnia 14.II.1974 r.
• Wacławek J., Socjalistyczne stosunki w zakładzie pracy, KiW 1970.
• Wesołowski A., Struktura społeczna załogi i jej znaczenie dla planowania społecznego zakładu pracy, w: Praca zbiorowa "Wybrane zagadnienia planowania społecznego rozwoju załogi", Wyd. Urząd Wojewódzki i Wojewódzka Rada Związków Zawodowych, Poznań - grudzień 1978.
• Wesołowski A., System nagród i kar a kształtowanie i przeobrażenia postaw pracowników wobec pracy i zakładu, w: Wybrane zagadnienia z socjologii pracy, Zeszyty Naukowe, Seria I, Zeszyt nr 66, AE Poznań 1977.
• Wilczyński W., Przedsiębiorstwo i mechanizm gospodarczy po reformie, w: Przedsiębiorstwo a reforma gospodarcza PTE, Poznań 1981.
• Wilczyński W., Sposób funkcjonowania gospodarki a warunki stosowania rachunku ekonomicznego, w: Nowe Drogi nr 1, 1981.
• Zakrzewski W., Powojenne zasiedlenie Ziemi Międzyrzeckiej i zmiany ludnościowe w okresie XXX-lecia PRL, Zeszyt Międzyrzecki - Nr 1, Międzyrzecz 1977, wyd. Międzyrzeckie Towarzystwo Kulturalne.
• Zarządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 22.II.1969 r.
• Zasady działalności przedsiębiorstw państwowych w 1982, Zbiór przepisów, Warszawa 1982.
• Ząbkowicz L., Organizacja, funkcje, zadania służby pracowniczej, IW CRZZ, Warszawa 1977.
• Ziółkowski J., Socjologia i planowanie społeczne, Warszawa 1972.