Trzy ujęcia interwencjonizmu państwowego

• Autorzy: Paweł Pawłowski

Warianty tytułu

Three Concepts of State Interventionism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W analizie teoretycznej interwencjonizmu państwowego trzeba uwzględnić tę szczególną okoliczność, że przedmiotem wyjaśniania jest w tym przypadku zachowanie się podmiotu działającego w dwóch sferach życia społecznego: w gospodarce i w polityce. Stosownie do tego funkcjonowanie "państwa gospodarującego" jest przedmiotem zainteresowania zarówno ekonomii, jak i politologii. W artykule chcielibyśmy naszkicować możliwe sposoby analizy interwencjonizmu państwowego. Powstaje w związku z tym pytanie, czy uzasadnione jest formułowanie teorii "państwa gospodarującego" odwołującej się wyłącznie do czynników o charakterze ekonomicznym. Innymi słowy, w punkcie wyjścia analizy interwencjonizmu państwowego rozstrzygnąć trzeba kwestię dopuszczalnych granic idealizacji tego zjawiska: czy uzasadnione jest - jako pierwsze przybliżenie rzeczywistości - przyjęcie modelu "apolitycznego państwa gospodarującego" w tym znaczeniu, że działanie jego traktuje się jako rezultat decyzji typowego podmiotu gospodarującego, tyle że kierującego się, tak, czy inaczej rozumianą, racjonalnością makroekonomiczną. W modelu takim dobór celów i środków interwencjonizmu państwowego następowałyby wyłącznie na podstawie: analizy aktualnej sytuacji gospodarczej, przyjętej w społeczeństwie hierarchii celów makroekonomicznych, posiadanej przez państwo wiedzy o mechanizmie gospodarczym, dostępnych państwu narzędzi oddziaływania ekonomicznego. Skuteczność interwencjonizmu zależałaby w takim ujęciu od trafności oceny sytuacji, adekwatności teorii ekonomicznej "zakładanej" przez państwo gospodarujące oraz od stopnia rozwoju narzędzi i umiejętności ich stosowania przez różne agendy państwa. (fragment tekstu)

EN

Three concepts of state interventionism were presented in the paper. They are differentiated by their approach to the essence of the state: traditional concept based on the concept of classless state guided by macroeconomic rationalism (social welfare), the concept of the so-called new political economy, which belongs to the critical trend in modern burgeois economics based on the concept of autonomous character of the state guided by political rationalism and Marxist concept represented by M. Kalecki's model of state interventionism in which the main stress is laid on the class character of the state which is subjected to indirect and direct pressure of various groups of interest. It results from the analysis of these three concepts of state interventionism that there is a correspondence between them in the sense that each subsequent concept is an expansion (supplement) of the former concept: traditional model is a component of the political-economic model, which in turn when supplemented by a function of social pressure (political) is transformed into M. Kalecki's model. It should be noted, however, that M. Kalecki's model was the earliest (1943) but it has not been widely used in the Marxist analysis of the question of state interventionism. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Interwencjonizm państwa; Interwencjonizm; Polityka gospodarcza państwa; Sytuacja gospodarcza; Instrumenty polityki gospodarczej; Nowa gospodarka; Ekonomia klasyczna; Marksizm

EN

Government intervention; Interventionism; State economic policy; Economic situation; Economic policy instrument; New economy; Classical economy; Marxism

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1984
• Numer: nr 118 Interwencjonizm państwowy. Zagadnienia wybrane
• Strony: 98--109

Twórcy

autor

Paweł Pawłowski

Bibliografia

• J.K. Galbraith: Ekonomia a cele społeczne. Warszawa 1979.
• B.N. Siegel: Aggregate Economics and Public Policy. Homewood 1970.
• S. Zawadzki: Państwo dobrobytu. Warszawa 1970.
• Teoria i polityka stabilizacji koniunktury. Wybór tekstów. Warszawa 1975.
• J. Tinbergen: Economic Policy: Principles and Design, Amsterdam 1956.
• A. Peacock, G.K. Shaw: The Economic Theory of Fiscal Policy. London 1976.
• R. Domaszewicz: Teoretyczne aspekty oddziaływania polityki monetarnej i fiskalnej, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie nr 125/1980.
• Ekonomia w przyszłości. Warszawa 1982.
• A. Maynard: New Microeconomics: The Economics of Public Choice. W: Modern Economic Analysis. London 1979.
• B. Frey: Theorie und Empirie Politiecher Konjunkturzyklen. Zeitschrift fur Nationalokonomie 36/1976.
• D.A. Hibbs: Contemporary political economy: An overview. W: Contemporary Political Economy. Amsterdam 1981.
• H. Fassbender: From conventional IS-LM to political-economic models. W: Contemporary Political Economy. Amsterdam 1981.
• P.M. Sweezy: Teoria rozwoju kapitalizmu, Warszawa 1965.
• R. Chafizow: Krytyka burżuazyjnych teorii gospodarki kierowanej, Warszawa 1963.
• M. Kalecki: Model ekonometryczny a materialistyczne pojmowanie dziejów. Ekonomista (4) 1964.
• M. Kalecki: Dzieła. T. 1. Warszawa 1979.