Problem prawomocnego modelu pracy w warunkach gospodarki informacyjnej

• Autorzy: Aleksander Lipski

Warianty tytułu

The Problem of the Valid Model of the Work in Conditions of Knowledge Based Economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kiedy przed pół wiekiem zaczęto zwiastować zmierzch epoki przemysłowej i wejście w fazę postindustrialną (ze względu na rosnącą rolę technologii informatycznych, nauki ściśle powiązanej z gospodarką, sektora usług w strukturze zatrudnienia etc.), można było odnieść wrażenie, że logicznie dopełnia się Weberowski proces racjonalizacji (odczarowania) świata, czyli oczyszczania kolejnych dziedzin życia - poprzez ich zorientowanie na model tzw. działań cełowo-racjonałnych9 - z miazmatów myślenia magicznego (metafizycznego, mistycznego) i uzależnienia od uciążliwej tradycji, której legitymizacją miałaby być ona sama. Przestrogi autorów "Dialektyki Oświecenia" przed skutkami XVIII-wiecznego złudzenia ostatecznego rozprawienia się z mitologią za pomocą instrumentarium nauki, które niepostrzeżenie samo "(,..) z każdym krokiem coraz głębiej wikła się w mitologię. Wszelką materię czerpie z mitów, aby je zniszczyć, i samo jako instancja osądzająca wpada w zaklęty krąg mitu"10 zbudowanego tym razem na neopozytywistycznej wierze w omnipotencję scjentyzmu i naturalizmu jako jego narzędzia - ginęły w zgiełku entuzjastycznych owacji na cześć "końca jałowych sporów ideologicznych" i otwarcia drogi do niezakłóconej konwergencji całego świata, prowadzącej do niepodzielnego tryumfu instytucji zachodniej demokracji, mechanizmów gospodarki rynkowej i konsumpcyjnego stylu życia jako uniwersalnych źródeł i zarazem oznak ludzkiej pomyślności. W zgiełku tym nieodłącznym elementem była coraz bardziej popularna retoryka obowiązującej nowomowy, szermującej hasłami o społeczeństwie "poprzemysłowym", "informacyjnym", "ponowoczesnym" i o stanowiącej jego podstawę nowej gospodarce: cyfrowej, sieciowej, opartej na wiedzy, kognitywnej itp. Rosnąca rola technologii spod znaku ICT, nie tylko w gospodarce, ale w całym życiu społeczeństw, zdawała się uzasadniać tę diagnozę nowego otwarcia, marginalizując zarazem głosy sceptyków. Czy istotnie zatem postęp naukowo-techniczny jest tożsamy z ową racjonalizacją, czy będąc jej symptomem jest zarazem jej gwarantem? Czy ta nowa formuła gospodarki, a pośrednio życia społecznego jest prostą kontynuacją modernizacyjnego projektu rozpoczętego przed wiekami? W niniejszym opracowaniu nie ma odwołań do standardowych, podających w wątpliwość to przekonanie i przeciwnych temu procesowi przykładów irracjonalnych działań w rodzaju dewastacji środowiska naturalnego w wyniku niepohamowanej konsumpcji, która paradoksalnie z kolei jest niezbędna dla stabilności obowiązującej formuły gospodarki, pogłębiającej się polaryzacji społecznej świata, podzielonego na enklawy skumulowanego bogactwa i zbytku oraz rozległe połacie nędzy i wegetacji czy kondycji świadomości społeczeństwa współczesnego, której poglądowym wskaźnikiem jest rodzaj preferowanych przez odbiorców programów medialnych i efektywność kierowanych do nich kampanii reklamowych. Zamiast tego pojawia się tu refleksja nad prawomocnością lansowanego w tej postindustrialnej formule gospodarki modelu pracy i zostaje wskazana zawarta w niej mistyfikacja. (fragment tekstu)

EN

Modern society is called post-industrial society, where is the "knowledge economy" (cognitive capitalism.) The so-called creative economy and knowledge workers marginalize traditional material production. Myth of work dematerialization is developing. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Etos pracy; Etyka chrześcijańska; Kościół katolicki; Gospodarka informacyjna; Gospodarka kreatywna

EN

Work ethos; Christian ethics; Roman Catholic Church; Information economy; Creative economy

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2015
• Tom: Etos pracy w przestrzeni społeczno-pastoralnej
• Strony: 43--56

Twórcy

autor

Aleksander Lipski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Arendt H., Kondycja ludzka, Warszawa 2000.
• Becker G.S., Murphy K.M., A Theory of Rational Addiction, "Journal of Political Economy" 1988, Vol. 96, No. 4.
• Berger P., Luckmann T., Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa 1983.
• Droga do roku 2010, Komitet Prognoz "Polska w XXI wieku" przy Prezydium PAN, Warszawa 1995.
• Dyczewski L., Praca i kultura [w:] Przyszłość pracy w XXI wieku, red. S. Borkowska, Warszawa 2004.
• Ekonomia kultury. Przewodnik krytyki politycznej, red. zespołowa, Wyd. Krytyka Polityczna, Warszawa 2010.
• Garbicz M., Statyczne i dynamiczne ujęcie racjonalności społecznej [w:] Racjonalność jako problem nauk społecznych, red. E. Chmielecka, Warszawa 1990.
• Giddens A., Nowe zasady metody socjologicznej, Kraków 2001.
• Gospodarczy Trójkąt Weimarski: przemysł wraca do łask (wywiad Sylwii Zadrożnej z min. Olgierdem Dziekońskim, 6.02.2014), http://www.polslderadio.pl/42/259/Artykul/1042795 (dostęp: 25.04.2014).
• Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, t. 1, Warszawa 1999.
• Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, Warszawa 1977.
• Horkheimer M., Adorno T., Dialektyka oświecenia, Warszawa 1994.
• Kołakowski A., Spengler, Warszawa 1981.
• Kotler P., Philip Kotler odpowiada na pytania na temat marketingu, Poznań 2004.
• Lipski A., Co wiemy o "społeczeństwie wiedzy"? [w:] Polityka społeczna wobec przemian demograficznych, "Studia Ekonomiczne" 2014, nr 167, Katowice.
• Lipski A., Koncepcja organizacji uczącej się w kontekście edukacji i gospodarki [w:] Status prawno- organizacyjny i pedagogiczny szkolnych niemasowych środowisk wychowawczych, red. A. Barczyk, P. Barczyk, Mysłowice 2008.
• Macnaghten P., Urry J., Alternatywne przyrody, Warszawa 2005.
• Marx R., Kapitał. Mowa w obronie człowieka, Kraków 2009.
• Państwa członkowskie muszą podjąć działania w celu ożywienia przemysłu europejskiego, Komisja Europejska (notatka prasowa), Bruksela 22 stycznia2014 r., http://europa.eu/rapid/press-release (dostęp: 25.04.2014).
• Pfeffer J., Sutton R., Wiedza a działanie, Kraków 2002.
• Premiera wyników badań realizowanych w ramach IV edycji Bilansu Kapitału Ludzkiego - badanie pracodawców, Warszawa 2013, bkl.parp.gov.pl (dostęp: 10.03.2014).
• Raport o stanie edukacji 2010. Społeczeństwo w drodze do wiedzy, IBE, Warszawa 2011.
• SchelerM., Problemy socjologii wiedzy, Warszawa 1990.
• Spengler O., Wybór pism [w:] Spengler, red. A, Kołakowski, Warszawa 1981.
• Weber M., Gospodarka i społeczeństwo, Warszawa 2002.
• Znaniecki F., Społeczne role uczonych, Warszawa 1984.
• Życiński J., Teizm i filozofia analityczna, t. 1, Kraków 1985.