Modele konsumpcji najmniej zamożnych rodzin emerytów i rencistów

• Autorzy: Witold Michalik
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rola i funkcje rodzin emerytów i rencistów w życiu społeczno-ekonomicznym kraju - ze zrozumiałych względów są zupełnie inne niż rodzin z pozostałych grup społeczno-zawodowych. Właśnie jednak z uwagi na swoją specyfikę, sytuacja ekonomiczna tej nie pracującej już zawodowo i utrzymującej się głównie ze świadczeń społecznych grupy ludności (szczególnie jej warstw najuboższych), w polityce społecznej socjalistycznego państwa zajmować powinna poczesne miejsce. Tym bardziej, że jak wykazują dotychczasowe badania, warunki bytu znacznej części tej kategorii gospodarstw są szczególnie trudne, a ich poprawa przebiega wolniej niż w przypadku innych grup gospodarstw domowych. Świadczy o tym fakt, że jeżeli wg badań z 1971 r. co najmniej 1/4 emerytów nie miała renty gwarantującej pokrycie potrzeb na poziomie minimum socjalnego to w 1980 r. wskaźnik ten uległ nieznacznej poprawie (920 tys. emerytów i rencistów nie uzyskało dochodów na poziomie minimum socjalnego, tj. blisko 1/4 całej tej grupy ludności). W dużej mierze wynika to, jak się wydaje ze stosowanej u nas procedury obliczania wysokości emerytur i rent, które jak wiadomo wylicza się w stosunku procentowym do wysokości płacy w dowolnie wybranym okresie pracy zawodowej. Stąd też w miarę upływu czasu od momentu przejścia na emeryturę lub rentę sytuacja tej grupy ludności pogarszała się, gdyż do niedawna renty ich nie rosły, nie tylko równolegle do wzrostu płac, ale co najważniejsze nie były przeliczane do wzrostu cen. Od kilku lat sytuacja w tym zakresie zmienia się na lepsze, niemniej renty i emerytury szczególnie tzw. "starego portfela" są w dalszym ciągu bardzo niskie w stosunku choćby do obecnie wyliczanych rent i emerytur. Celem niniejszego opracowania jest ustalenie i próba oceny modeli spożycia najmniej zamożnych rodzin emerytów i rencistów, jak również próba udokumentowania hipotezy, że poziom i struktura spożycia właściwa najniżej uposażonym grupom gospodarstw emerytów i rencistów jest niezadowalająca zarówno z punktu widzenia przyjętego stopnia zaspokojenia potrzeb gospodarstw domowych w Polsce jak i racjonalności struktury wydatków. Stąd też ocena modeli konsumpcji interesujących nas rodzin prowadzona będzie zarówno w oparciu o analizę struktury wydatków tych rodzin jak i poziomu przeciętnego spożycia wybranych grup dóbr i usług ujętych w jednostkach naturalnych. Zasadniczym źródłem informacji były dane wyliczone w oparciu o publikowaną przez GUS statystykę budżetów gospodarstw domowych z lat 1974, 1975, 1979. Zaznaczyć warto, że statystyka budżetów rodzinnych dostarcza informacji dotyczących dochodów (lub wydatków) w czasie określonego roku, brak jest natomiast danych o poziomie dochodów (lub wydatków) i ilości nagromadzonych dóbr w okresach wcześniejszych w stosunku do daty przeprowadzonych badań. Stąd też analiza modeli spożycia badanych rodzin dotyczyć będzie przede wszystkim struktury wydatków, a tym samym struktury bieżącej konsumpcji oraz poziomu zaspokajania niektórych potrzeb żywnościowych i stanu wyposażenia w wybrane dobra trwałego użytku. W przypadku jednak gospodarstw emerytów i rencistów brak pełnych danych (np. z zakresu warunków mieszkaniowych, stanu oszczędności) i wynikający stąd ograniczony zasięg badania nie są, jak się wydaje, zbyt istotne, bowiem z uwagi na zbliżoną strukturę wieku tych rodzin przypuszczać należy, że reprezentują one podobną strukturę potrzeb, choć o różnym stopniu ich zaspokajania. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Konsumpcja; Modelowanie konsumpcji; Emeryci; Ubóstwo; Dochody ludności

EN

Consumption; Modeling consumption; Pensioners; Poverty; People's income

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1981
• Numer: nr 102 Modele konsumpcji najmniej zamożnych i wielodzietnych rodzin w Polsce
• Strony: 92--102

Twórcy

autor

Witold Michalik

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• A. Tymowski - Warunki bytu rodzin; w "Polityka społeczna" PWE, Warszawa 1976.
• M. Kabaj - Minimum socjalne; "Życie Gospodarcze" 1981, nr 4.
• Budżety gospodarstw domowych 1974 r., GUS, Warszawa 1974 r.
• Perspektywy rozwoju ludności do 2000 r., w serii "Statystyka Polski", GUS, Warszawa 1973 r.
• E. Roset , "Polityka społeczna a demografia", w: "Polityka Społeczna", Warszawa 1976 r.