Głos w sprawie fenomenu ikony, czyli o funkcji ikony-obrazu w perspektywie prawosławnej doktryny o "boskich energiach"

• Autorzy: Paulina Bogusz-Tessmar

Warianty tytułu

The Phenomenon of Icon - a Voice in the Discussion about the Function of Icon in the Perspective of the Orthodox Doctrine of the Divine Energie

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule postaram się przybliżyć relacje, jakie zachodzą między wschodnim rozumieniem działania boskich energii a platońskim (neoplatońskim) postrzeganiem idei, oraz ukazać związek doktryny o energiach z funkcją prawosławnej ikony i konsekwencjami, ku którym ów związek prowadzi - otwieraniem na współuczestnictwo w energiach ukrytych w obrazie każdego kontemplującego go odbiorcy. (fragment tekstu)

EN

In the article, the author highlights the relations between the eastern understanding of the functioning of the divine energies and the (Neo)Platonic perception of idea. Not only is the connection between the doctrine of the divine energies and the functioning of the Orthodox icon emphasized but also the consequences of such an association (in which every recipient contemplating the icon is open to the energies hidden in the sacred image) are shown. Having examined the selected critical works concerning the understanding of the notion of "icon", the author considers the phenomenon of icon in its energetic aspect. Thus, the need of basing not only on a (Neo)Platonic aspects or apophaticism in the process of understanding the icon is stressed. Moreover, the author postulates the comprehension of icon in accordance with reflections included in the mystical theology of V. Lossky, which evolved from the teachings of St Gregory Palamas. The author also underscores the fundamental difference between the doctrine of energies and the Plotinus' theory of emanations. The author underlines the contemporary need of humans to "heal" (scelit'sja) so that discovering an icon becomes tantamount to discovering the truth about the recipient's own humanity. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia; Poglądy filozoficzne; Religia; Sztuka

EN

Philosophy; Philosophical thought; Religion; Art

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2013
• Tom: 35
• Numer: z. 2 Filozofia kultury rosyjskiej - rosyjska filozofia kultury
• Strony: 441--453

Twórcy

autor

Paulina Bogusz-Tessmar

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Bierdiajew M., Rosyjska idea, przeł. J.C. - S.W., Warszawa 1987.
• Brzoza H., Między mitem, tragedią i apokalipsą, Toruń 1995.
• Bułgakow S., Ikona i kult ikony, przeł. H. Paprocki, Bydgoszcz 2002.
• Evdokimov P., Prawosławie, przeł. J. Klinger, Warszawa 2003.
• Jazykowa I., Świat ikony, przeł. H. Paprocki, Warszawa 2007.
• Jewdokimow D., Człowiek przemieniony. Fiodor M. Dostojewski wobec tradycji Kościoła Wschodniego, Poznań 2009.
• Levinas E., O Bogu, który nawiedza myśl, przeł. M. Kowalska, Kraków 1994.
• Łosski W., Niestworzone energie, [w:] idem, Teologia mistyczna Kościoła Wschodniego, przeł. I. Brzeska, Kraków 2007.
• Łosski W., Obraz i podobieństwo, [w:] idem, Teologia mistyczna Kościoła Wschodniego, przeł. I. Brzeska, Kraków 2007.
• Podgórzec Z., Rozmowy z Jerzym Nowosielskim. Wokół ikony - Mój Chrystus - Mój Judasz, Kraków 2009.
• Quenot M., Ikona. Okno ku wieczności, przeł. H. Paprocki, Białystok 1997.
• Szanter Z., przeł. z jęz. niemieckiego M. Smoliński, przeł. z jęz. greckiego H. Paprocki, Warszawa 2007.
• Śpidlik T., Myśl rosyjska. Inna wizja człowieka, przeł. J. Dembska, Warszawa 2000.
• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1: Filozofia starożytna i średniowieczna, Warszawa 1970.
• Uspienski L., Słownik, [w:] idem, Teologia ikony, przeł. M. Żurowska, Poznań 1993.
• Woźny A., Bachtin. Między marksistowskim dogmatem a formacją prawosławną. Nad studium o Dostojewskim, Wrocław 1993.