Związki komunalnych kas oszczędności w latach 1918-1950 - analiza administracyjnoprawna

• Autorzy: Piotr Ruczkowski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Okres II Rzeczypospolitej charakteryzował się szybkim rozwojem różnego rodzaju instytucji oszczędnościowo-kredytowych. Do takich instytucji należały w szczególności komunalne kasy oszczędności (KKO). Kasy te stanowiły liczną sieć społecznych instytucji zajmujących się gromadzeniem oszczędności oraz udzielaniem tanich kredytów i pożyczek. Instytucje te były tworzone przez gminy miejskie, powiaty, województwa oraz, przez specjalnie powołane w tym celu, związki międzykomunalne. W niniejszym opracowaniu przedmiotem badań objęto organizacje zrzeszające KKO, tj. Związki tychże kas, których podstawowym celem było wspieranie rozwoju kas oraz przeprowadzanie periodycznych kontroli ich działalności. W pierwszej części opracowania objęto badaniami lata 1918-1934. W tym okresie Związki KKO działały w oparciu o zróżnicowane regulacje prawne, pochodzące w dużej mierze jeszcze z okresu zaborów. Związki KKO zasadniczo miały wówczas status stowarzyszeń, do których przynależność nie była obowiązkowa. Jednym z nich był Związek, który powstał we Lwowie w lipcu 1902 roku pod nazwą Związku Galicyjskich Kas Oszczędności. Kolejne Związki utworzono w Poznaniu (1911), w Warszawie (1927) oraz w Katowicach (1928). Do zadań Związków należało, jak wspomniano, przede wszystkim wspieranie rozwoju kas oraz kontrolowanie ich działalności. Związki współdziałały w organizowaniu kas, reprezentowały kasy przed wszystkimi władzami, urzędami, ciałami ustawodawczymi, instytucjami oraz innymi organizacjami publicznymi i prywatnymi. Wśród zadań tychże organizacji należy wymienić również ułatwianie obiegu kapitałów pomiędzy zrzeszonymi w Związku kasami i pośredniczenie w lokowaniu tychże kapitałów, a także propagowanie idei oszczędności oraz znaczenia kas oszczędności dla społeczeństwa i państwa. Pomimo istnienia wielu mankamentów, tak w organizacji, jak i działalności Związków, przyczyniły się one do szybkiego rozwoju komunalnych kas oszczędności oraz do znacznego rozpropagowania idei oszczędności wśród ówczesnego społeczeństwa. (abstrakt oryginalny)

EN

The development of numerous savings and credit institutions was a characteristic feature of the Second Republic of Poland. Municipal savings banks, in particular, can be assigned to the above category. (KKO) Such banks functioned as a network of social institutions which were collecting savings and granting cheap credits and loans. They were usually opened by municipalities, counties, provinces and inter-municipal societies created especially for the above purposes. This paper will examine organizations uniting municipal savings banks, that is the societies, the main aim of which was to support savings bank development and inspect their books periodically. The introductory part of this work contains research data originating in the 1918-1934 period. In that period the legal basis for the existence of such societies was very diversified. Some regulations, to a large extent, dated back to the period of the Partitions of Poland. In principle, such unions had a status of societies, the membership of which was not compulsory. One of such societies, Galician Savings Banks Association, was founded in Lvov in July 1902. Similar societies were created in Poznań (1911), Warsaw (1927) and Katowice (1928). As already mentioned earlier, such Societies were to provide support to the banks and control their activities. They were involved in opening new savings banks. They represented the banks before the authorities, offices, legislative bodies, institutions and other public and private organizations. It is also worth mentioning that said organizations were to facilitate the capital circulation among banks, members of the Society. The were to act as agents for the purpose of investing the capital and to promote the concept of savings and importance of savings banks for the state and society as a whole. Notwithstanding numerous defects with regard to their organizations and work procedures, the Societies contributed significantly to the development of municipal savings banks and dissemination of the concept of saving in the society. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Oszczędności; Instytucje kredytowe; Kasy oszczędnościowo-budowlane; Okres międzywojenny; Regulacje prawne

EN

Savings; Credit institution; Saving and building societies; Inter-war period; Legal regulations

• Czasopismo: Zeszyt Naukowy / Wyższa Szkoła Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych w Kielcach
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 8 Prace z zakresu nauk społecznych
• Strony: 209--230

Twórcy

autor

Piotr Ruczkowski

• Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach

Bibliografia

• Księga pamiątkowa kas oszczędności w Małopolsce wydana z powodu 25-lecia istnienia Związku Polskich Kas Oszczędności we Lwowie, Lwów 1927.
• Kohmann K., Koordynacja nadzoru nad komunalnymi kasami oszczędności, "Samorząd 1934", nr 13.
• Nowak M., Włudyka T., Komunalna Kasa Oszczędności miasta Krakowa - rys historyczny, ustrój prawny, działalność kredytowa, [w:] Kraków-Małopolska w Europie środka. Studia ku czci prof. Jana M. Małeckiego w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. K. Brońskiego, J Purchli, J. Szpaka, Kraków 1996.
• Słomski K., Komunalne Kasy Oszczędności i Banki Komunalne, "Ruch Samorządowy" 1930, nr 8-10.
• Tułacz M., Organizacja związkowa komunalnych kas oszczędności w Polsce, "Oszczędność" 1933, nr 17.
• Tułacz M., Znaczenie i rozwój komunalnych kas oszczędności w Polsce, [w:] Księga Pamiątkowa I Kongresu Słowiańskich Komunalnych Kas Oszczędności odbytego w Krakowie w dniach 18 i 19 września 1933 r., Warszawa 1934.
• Windakiewicz K., Zagadnienie jednolitego organizowania na obszarze Rzeczypospolitej okręgowych związków rewizyjnych i wyrównawczych komunalnych kas oszczędności i gminnych kas wiejskich pożyczkowo-oszczędnościowych, "Czasopismo Kas Oszczędności" 1928, nr 4.
• Projekt statutu Związku Związków Komunalnych Kas Oszczędności. Okólnik (bez numeru) Związku Polskich Kas Oszczędności we Lwowie z kwietnia 1930 r., AP w Krakowie, Komunalna Kasa Oszczędności m. Krakowa, sygn. 206.
• Statut Związku Komunalnych Kas Oszczędności w Warszawie, "Oszczędność" 1934, nr 9.
• Statut Związku Związków Komunalnych Kas Oszczędności, Czasopismo Kas Oszczędności 1930, nr 11.
• Ustawa z dnia 27 października 1932 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. RP z 1932 r. nr 94, poz. 808).