Zmiany powierzchni i batymetrii wybranych jezior Pojezierza Pomorskiego

• Autorzy: Mariusz Ptak

Warianty tytułu

Changes in the Area and Bathymetry of Selected Lakes of the Pomeranian Lake District

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawiono zmiany batymetrii i powierzchni dla 67 jezior Pojezierza Pomorskiego w północnej Polsce. Na podstawie planów batymetrycznych i map topograficznych dokonano analizy zmian batymetrii w okresie ponad 60 lat (1900-1960) i powierzchni okresie ponad 100 lat (1900-2000). W pierwszym przedziale czasowym powierzchnia jezior zmniejszyła się o 5,4%, a objętość mis jeziornych o 13,1 %. Wyższa wartość zmiany objętości mis jeziornych w stosunku do zmniejszenia ich powierzchni obrazuje sytuację, z której wynika, że za proces zaniku naturalnych zbiorników wodnych odpowiedzialne są równoległe procesy związane z wypłycaniem mis jeziornych, a nie tylko z kurczeniem się linii brzegowej. Zmniejszenie objętości niecek jeziornych wpływa również niekorzystnie na naturalną odporność jezior na degradację. Analiza zmiany powierzchni jezior w ciągu całego XX w. pokazuje, że nastąpiło jej zmniejszenie o 8,0%. (abstrakt oryginalny)

EN

The work presents bathymetric changes and changes of area of 67 lakes located within the Pomeranian Lake District in northern Poland. On the basis of bathymetric plans and topographic maps, an analysis was carried out focused on changes in bathymetry and area lakes within a period of over 60 years. The total area of the first group of lakes diminished by 5.4% and the volume of lake basins - by 13.1%. The fact that the change in volume is higher than the change in area, which was observed, clearly demonstrates that the decline of natural water reservoirs is caused not only by the shrinking coastline, but also by the phenomenon of shallowing of lake basins. The decrease in the volume of lake basins also negatively affects the lakes' natural resistance to degradation. Moreover, the changes in the total area of all lakes throughout the 20th century were also analyzed and it was found that the total area diminished by 8.0%. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zasoby wodne; Zbiorniki wodne; Geografia

EN

Water resources; Water container; Geography

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2013
• Numer: z. 133
• Strony: 61--76

Twórcy

autor

Mariusz Ptak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Aten M.L., Easson G., 2005, Lake eutrophication change detection for the management of water resources, Proceedings of the Third International Workshop on the Analysis of Multi-Temporal Remote Sensing Images 2005, 153-155.
• Bakoariniaina L.N., Kusky Т., Raharimahefa T., 2006, Disappearing Lake Alaotra: Monitoring catastrophic erosion, waterway silting, and land degradation hazards in Madagascar using Landsat imagery, "Journal of African Earth Sciences", 44(2), 241-252.
• Choiński А., 1995, Zarys limnologii fizycznej Polski, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Choiński A., 2002, Przykłady współczesnego zaniku jezior w Polsce, [w:] Ciupa Т., Kupczyk E., Suligowski R. (red.), Obieg wody w zmieniającym się środowisku, Pr. Inst. Geogr. AŚ, 7, 1-15.
• Choiński A., 2006, Katalog jezior Polski, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Choiński A., 2007, Limnologia fizyczna Polski, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Choiński A., Ławniczak A.E., Ptak M., Sobkowiak L., 2011, Causes of lake area changes in Poland, "Journal of Resources and Ecology", 2 (2), 175-180.
• Choiński A., Ptak M., 2009, Lake Infill as the Main Factor Leading to Lake's Disappearance. "Polish Journal of Environmental Studies", 18(3), 347-352.
• Choiński A., Ptak M., Strzelczak A., 2012, Examples of lake disappearance as an effect of reclamation works in Poland, Limnological Review, 12(4), 161-167.
• Churski Z., 1983, Eutrophication and the disappearance of lakes in the Brodnica Lake District, Northen Poland as a result of human interference, "Hydrobiologia", 103(1), 165-168.
• Czaja K., Jańczak J., 2010, Zanikanie jezior w dorzeczu Raduni w ostatnim stuleciu, [w:] Choiński A. (red.) Przemiany jezior i zbiorników wodnych. Woda - Środowisko - Zmiany, Seria: Studia i Prace z Geografii i Geologii nr 10, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 55-67.
• Czarnecka H. (red.), 2005, Podział hydrograficzny Polski. IMGW, Warszawa.
• Du Y., Xue H.-P., Wu S.-J., Ling F., Xiao F., Wei Х.-Н., 2011, Lake area changes in the middle Yangtze region of China over the 20th century, "Journal of Environmental Management", 92(4), 1248-1255.
• Galon R. 1954, Wstępna wiadomość o opracowaniu dotyczącym jezior w Polsce, "Przegląd Geograficzny", 26, 81-91.
• Gao H., Bohn T.J., Podest E., McDonald K.C., Lettenmaier D.P., 2011, On the causes of the shrinking of Lake Chad, Environmental Research Letters, 6(3), art. no. 034021.
• Gradke M., 2009, Zmiany powierzchni jezior Вreńskie i Białe-Miałkie (Pojezierze Sławskie) w latach 1778-2008, "Studia Limnologia et Telmatologica", 3(1), 3-24.
• Halbfass W.,1901, Beiträge zur Kenntnis der Pommerschen Seen, Gotha, Justus Perthes.
• Kalinowska K., 1961, Zanikanie jezior polodowcowych w Polsce, "Przegląd Geograficzny", 33(3), 511-518.
• Kaniecki A., 1997, The influence of anthropopressure on water relations in the Wielkopolska Lowland, "Geographia Polonica", 68, 78-80.
• Kondracki J., 2000, Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.
• Konatowska M., Rutkowski P., 2008, Zmiany powierzchni i poziomu lustra wody Jeziora Kamieńskiego (nadleśnictwo Doświadczalne Zielonka) na przestrzeni ostatnich 150 lat., "Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej", 2 (18), 205-217.
• Kowalczewska-Madura K., Gołdyn R., Dondajewska R., 2010a, Phosphorus release from the bottom sediments of Lake Rusałka (Poznań, Poland), "Oceanological and Hydrobiological Studies", 39(4), 135-144.
• Kowalczewska-Madura K., Gołdyn R., Dondajewska R., 2010b, Internal phosphorus loading in selected lakes of the Cybina Rivervalley, "Oceanological and Hydrobiological Studies", 39(3), 35-45.
• Kowalczewska-Madura К., Gołdyn R., Dondajewska R., 2010c, The bottom sediments of Lake Uzarzewskie. A phosphorus source or sink?, "Oceanological and Hydrobiological Studies", 39(3), 81-91.
• Lange W., 1993, Jeziora jako obiekty badań geograficznych, [w:] Metody badań fizyczno-limnologicznych, (red. W. Lange), Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
• Lemma В., 2003, Ecological changes in two Ethiopian lakes caused by contrasting human intervention, "Limnologica", 33(1), 44-53.
• Liu C., Xie G., Huang H., 2006, Shrinking and drying up of Baiyangdian Lake wetland: A natural or human cause?, "Chinese Geographical Science", 16(4), 314-319.
• Lossow K.,1995, Zanikające jeziora, "Ekoprofit", 07/08, 40-45.
• Ławniczak A.E. ,Choiński A., Kurzyca I., 2011, Dynamics of lake morphometry and bathymetry in various hydrological conditions, "Polish Journal of Environmental Studies", 20(4), 931-940.
• Marszelewski W., Adamczyk A., 2004, Changes in the Area of the Mazurian Lakes in the Light of the Cartographic Materials at the scale 1:25 000, "Limnological Review", 4, 167-176.
• Marszelewski W., Ptak M., Skowron R., 2011, Anthropogenic and natural conditionings of disappearing lakes in the Wielkopolska-Kujawy Lake District, "Roczniki Gleboznawcze", 62(2), 283-294.
• Micklin Р., 2010, The past, present, and future Aral Sea, Lakes and Reservoirs: Research and Management, 15(3), 193-213.
• Ostendorp W., Schmieder K., Jöhnk K., 2004, Assessment of human pressures and their hydro-morphological impacts on lakeshores in Europe, "Eco-hydrology and Hydrobiology", 4, 379-395.
• Peng M., Li Z., Xie Y., 2005, Monitoring the shrinking lakes in Wuhan Municipality from 1986 to 2002, Proceedings of SPIE - The International Society for Optical Engineering, 6045 II, art. no. 604530.
• Ptak M., Ławniczak A.E., 2011, Changes in water resources in selected lakes in the middle and lower catchment of the River Warta, "Limnological Review", 11(1), 25-32.
• Ptak M., Choiński A., Strzelczak A., Targosz A., 2013, Disappearance of Lake Jelenino since the end of the XVIII century as an effect of anthropogenic transformations of the natural environment, "Polish Journal of Environmental Studies", 22(1), 191-196.
• Qin В., Yang L., Chen F., Zhu G., Zhang L., Chen Y., 2006, Mechanism and control of lake eutrophication, Chinese Science Bulletin, 51(19), 2401-2412.
• Rocznik Statystyczny, 1959-1974, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Schmieder K., 2004, European lake shores in danger - Concepts for a sustainable development, "Limnologica", 34( 1-2), 3-14.
• Stachy J. (red.)., 1987, Atlas hydrologiczny Polski, t. I, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20833113PG.13.011.1101