Modyfikowanie efektu obramowania w decyzjach finansowych doświadczeniem zawodowym i poziomem samooceny

• Autorzy: Ewa Magier-Łakomy , Renata Gmińska

Warianty tytułu

Professional Experience and Level of Self-Esteem as Modificators of Framing Effect in Financial Decisions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Formułowanie problemu decyzyjnego w terminach zysków skutkuje awersją do ryzyka, natomiast problem decyzyjne opisany w terminach strat wywołuje większą tendencję do podejmowania decyzji ryzykownych. Tego rodzaju zależność określana jest jako efekt obramowania. Celem badania było sprawdzenie, na ile efekt obramowania ujawnia się w decyzjach o charakterze finansowym. Podjęto również próbę odpowiedzi na dwa szczegółowe pytania: czy zautomatyzowany dostęp do zasobów wiedzy zawodowej mierzonej doświadczeniem zawodowym, modyfikuje efekt obramowania oraz czy efekt obramowania jest modyfikowany poziomem samooceny osoby podejmującej decyzję. Uzyskano replikację efektu obramowania. Wnioski o modyfikującej sile doświadczenia zawodowego na efekt obramowania są ograniczone ze względu na dużą dysproporcję w liczebnościach między grupą osób z doświadczeniem i bez doświadczenia zawodowego. Natomiast wpływ samooceny na tendencję versus awersję do ryzyka w zależności od obramowania problemu jest specyficzny. Osoby o wysokiej samoocenie nie ulegają efektowi obramowania, osoby z niską samooceną podejmują decyzję zgodnie z efektem obramowania: unikają ryzyka, gdy problem sformułowany jest pozytywnie oraz ujawniają tendencję do ryzyka, gdy problem jest sformułowany negatywnie. (abstrakt oryginalny)

EN

If decisional problem is presented in terms of gains people tend to avoid a risky decision. If a given problem is presented in terms of loss, people appear to be risk-seeking. Robust relation between problem description and risk attitude has been called a framing effect. The aim of paper was checking whether framing effect appears in financial decisions. Crucial empirical question has been put: does professional experience and self-esteem modifies framing? Conclusion about influential power of professional experience are strongly limited due to lack of proportional frequencies in compared groups. However, the influence of self-esteem on risk taking or avoiding has been observed. Subjects with high self-esteem do not show any decisional bias due to the type of frame. Subjects with a low self-esteem make their decision according to a framing effect: they avoid a risk in gains frame and prone to risk in loss frame. Obtained results allows to claim that influential power of self-esteem on framing effect is specific in character. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podejmowanie decyzji; Podejmowanie decyzji finansowych; Samoocena; Podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka

EN

Decision making; Decision making of finance; Self-esteem; Decision making under conditions of risk

• Czasopismo: Prace Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku
• Rocznik: 2015
• Tom: 38 Społeczna odpowiedzialność biznesu, podatki, inwestycje. Wybrane aspekty
• Strony: 259--271

Twórcy

autor

Ewa Magier-Łakomy

• Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku

autor

Renata Gmińska

• Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku

Bibliografia

• Ariely D., (2010), Zalety irracjonalności, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Baron J., (2009), Thinking and deciding, Cambridge University Press, New York.
• Dzwonkowska I., Lachowicz-Tabaczek K., Laguna M., (2008), Samoocena i jej pomiar. Polska adaptacja skali SES Rosenberga, Pracownia Testów Psychologicznych, Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
• Druckman J., (2001), Using credible advice to overcome framing effects, Journal of Law Economics & Organization, 17,1.
• Fessler D., (2002), Emotions and cost benefit assessment. The role of shame and self-esteem in risk taking, [w:] Gigerenzer, G, Selten (eds.), Bounded rationality: the adaptive toolbox, MIT Press.
• Franken I., Muris P., (2005), Individual differences in decision making, Personality and Individual Differences, 5.
• Gigerenzer G., (2000), Adaptive thinking. Rationality in the real world, Oxford University Press, New York.
• GilovichT., (1993), How we know what isn't so. The fallibility of human reason in everyday life, The Free Press, New York.
• Gmińska R., Magier-Łakomy E., (2014), Efekt obramowania w decyzjach ekonomicznych wspomaganych informacjami z rachunkowości, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 77.
• Kahneman D., (201 la), Don't blink! The hazards of confidence, New York Times, 19th October 2011.
• Kahneman D., (2011b), Thinking fast and slow, Allen Lane Penguin Books, London.
• Lea S., (2012), Evolutionary psychology and economic psychology, [w:] Lewis A. (ed.) Psychology and Economic Behaviour, Cambridge University Press, Cambridge.
• Loewenstein, G., (2000), Emotions in economic theory and economic behavior, American Economic Review: Papers and Proceedings, 90.
• Laguna M., Lachowicz-Tabaczek K., Dzwonkowska R., (2007), Skala samooceny Morrisa Rosenberga-polska adaptacja metody, Psychologia Społeczna, 2.
• Magier-Łakomy, E., (2012), When women try to avoid risks? Challenging framing effect in decisions involving evolutionary important characteristics, Paper presented on Scientific Seminar at School of Economics and Finance, Victoria Business School, Victoria University of Wellington, New Zealand.
• Nofsinger J., (2006), Psychologia inwestowania, Helion, Gliwice.
• Stanisz A., (2007), Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach Z medycyny, StatSoft, Kraków.
• Tversky A., Kahneman D., (1981), Framing of decisions and the psychology of choice, "Science", 211.
• Peters E., Levin I., (2008), Dissecting the risky-choice framing effect: Numeracy as an individual - difference factor in weighting risky and riskless options, Judgment and Decision Making, 6.
• Rick S., Loewenstein G., (2008), The role of emotion in economic behavior, [w:] Lewis M., Haviland-Jones J., Barret L. (eds.) Handbook of Emotions, The Guilford Press.
• Rutkowski A., (2003), Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa.
• ---