Suwerenność państwowa a przyjęcie euro przez Polskę

• Autorzy: Katarzyna Witkowska-Chrzczonowicz

Warianty tytułu

The State Sovereignty and the Adoption of the Euro by Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

"Te kraje rozwijają się najbardziej, które mają dobrą monetę, upadają zaś i giną te, które używają złej" - Mikołaj Kopernik Opracowanie zostało poświęcone analizie zagadnienia przyjęcia wspólnej waluty - euro przez Polskę w kontekście dyskusji o tym, czy taka decyzja nie niesie ze sobą utraty suwerenności państwowej. W artykule nakreślona została krótko perspektywa historyczna polityki pieniężnej państwa, prawne podstawy wykonywania kompetencji suwerennych rzez RP w zakresie polityki pieniężnej i status Rzeczypospolitej Polskiej jako członka Unii Europejskiej przed przystąpieniem do Unii Gospodarczo-Walutowej. Przeanalizowano również przebieg dyskusji nad przyjęciem euro w Polsce wraz z najczęściej pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi daty przyjęcia euro i wyglądu polskich monet euro, referendum oraz zmian w Konstytucji RP. Przedmiotem rozważań są także mechanizmy polityki pieniężnej po wejściu Polski do Unii Gospodarczo-Walutowej. Najobszerniejsza część opracowania poświęcona została problemowi, czy przyjęcie euro zagraża suwerenności państwowej. Dla Polski pełna integracja gospodarcza z UE (a więc także przyjęcie euro) jest szansą na znalezienie się w "elitarnym klubie", w "światowej pierwszej lidze gospodarczej". Jednak uzyskanie takiej pozycji wiąże się z poniesieniem pewnych kosztów, które polegają na konieczności uczestnictwa w strukturach integracyjnych i poddaniu się pewnym mechanizmom decyzyjnym o charakterze ponadpaństwowym. Należy jednak pamiętać, że pozycja geopolityczna Polski zawsze była niekorzystna i obecnie także nie sprzyja gospodarczej stabilizacji. Tym bardziej uczestnictwo w strefie euro zmniejszyłoby ryzyko zawirowań gospodarczych. Należy w tym kontekście jasno zdać sobie sprawę, że epoka dominacji poszczególnych państw w obszarze gospodarki nieodwracalnie się skończyła. Wybór w przypadku Polski jest zatem trudny, ale i prosty zarazem: albo pełna integracja gospodarcza z UE i przyjęcie euro, albo izolacja. W kontekście przyjęcia euro istotnym elementem jest prawidłowe komunikowanie kwestii związanych z tym procesem społeczeństwu. Doświadczenia innych państw w zmianie waluty, o które Polacy mogą być już mądrzejsi uczą, że podstawą jest rzetelna kampania informacyjna. Przypadek Irlandii związany z odrzuceniem Traktatu z Lizbony w referendum w 2008 roku przeprowadzonym w tym państwie uczy, że niedoinformowany obywatel w kwestiach związanych z integracją europejską "na wszelki wypadek" woli opowiedzieć się przeciwko. Wydaje się, że przyjęcie przez Polskę euro jest przesądzone. Istnieją tutaj pewne wątpliwości, choć mają one raczej charakter ekonomiczny, i nie stanowią niebezpieczeństwa dla suwerenności państwowej. (abstrakt oryginalny)

EN

"The countries that develop best are those with strong currency; those that fall and perish are the ones that use bad money" - Nicholas Copernicus. This paper is devoted to analysis of the adoption of common currency - euro by Poland and to the discussion if such a decision is not dangerous for the state sovereignty. There is a short presentation of the historical perspective of a possibility to pursue an independent monetary policy, legal basis for sovereign jurisdiction pursuit by the Republic of Poland in terms of monetary policy and a status of the Republic of Poland as a member of the European Union before entering into Economic-Monetary Union. There is also an analysis of the debate on adoption of euro by Poland with the most frequently asked questions like: when euro should be adopted? Is referendum necessary? Do we need changes in the Constitution? If it is the euro, what is it going to look like? This paper contains also the remarks and considerations referring to the monetary policy once the Republic of Poland has been admitted to the Economic and Monetary Union. The widest part of this paper is devoted to the problem if adoption of the euro means losing state sovereignty. For Poland, full economic integration with the European Union (which also includes the euro adoption) is an opportunity to become part of "elite club", "world economic premier league". However, acquiring this kind of status is contingent upon certain cost, namely it is necessary to participate in the structures of integration and subdue to certain decision mechanisms that go beyond the level of state. We have to remember, however, that the geo-political location of Poland has always been inconvenient and at present, it also does not support economic stability. Even more, membership in the euro zone would decrease the risk of economic turmoil. We have to be clear in this context about the fact that the epoch of domination of a particular country in the field of economy has ended irreversibly. The choice in the case of Poland is hard, but simple at the same time: either full economic integration with the European Union and adoption of the euro, or isolation. It seems that in the context of the euro adoption the right communication of issues concerning this process with society is an important element. Experiences of other countries in the field of currency exchange, which can make Poles wiser, teach us that the most important thing is a decent information campaign. The "Irish case" can teach us that rejection of the Lisbon Treaty in the referendum in this country in 2008 was because an uninformed citizen with questions concerning European integration prefers - "just in case" - to vote against. It seems that the adoption of the euro by Poland is sealed. Of course, there are certain dangers here, though these are of economic nature, and they do not pose any threat to state sovereignty. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Euro; Waluta wspólnego rynku; Suwerenność; Polityka pieniężna; Regulacje prawne; Unia Gospodarcza i Walutowa (UGW); Unia walutowa; Integracja monetarna Europy; Integracja gospodarcza Polski z UE

EN

Euro; Common currency market; Sovereignty; Monetary policy; Legal regulations; Economic and Monetary Union (EMU); Currency union; European monetary integration; Poland's economic integration with the EU

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 41 Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji
• Strony: 35--53

Twórcy

autor

Katarzyna Witkowska-Chrzczonowicz

Bibliografia

• A. Balcewicz: Polityka pieniężna państwa a jego suwerenność w kontekście integracji europejskiej (w:) I. Gawłowicz, I. Wierzchowiecka (red.): Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów, Warszawa 2005.
• A. Laska: Suwerenność państwa jako kategoria politologiczna (w:) Z. Leszczyński, S. Sadowski: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Warszawa 2005.
• A. Modrzejewski: Państwo wobec wyzwań cywilizacji współczesnej (w:) Z. Leszczyński, S. Sadowski: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Warszawa 2005.
• A. Wasilkowski: Uczestnictwo w strukturach europejskich a suwerenność państwowa, "Państwo i Prawo" 1996, nr 4-5.
• B. Olechów: Sieci przeciwko hierarchom - wyzwanie dla suwerenności państw (w:) Z. Leszczyński, S. Sadowski: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2005.
• D. Fudala: Suwerenność państwa a integracja europejska w koncepcjach polskich partii narodowych w latach 1989-2003 (w:) Z. Leszczyński, S. Sadowski: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2005.
• D. Graj: Euro - jak najszybciej!, "Rzeczpospolita" nr 36 z 12 lutego 2009 r.
• Dz. U z 16 lipca 1997 r., Nr 78, poz. 483.
• Dz. Urz. UE C 321E z 29 grudnia 2006 r.
• Dz. Urz. UE L 236 z 23 września 2003 r.
• E. Cała, D. Wacinkiewicz: Przyczynek do rozważań na temat europejskich relacji prawnych w kontekście współczesnego rozumienia suwerenności (w:) I. Gawłowicz, I. Wierzchowiecka (red.): Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów, Warszawa 2005.
• E. Glapiak: Orzeł Biały, "Solidarność" i Jan Paweł II na monety euro, "Rzeczpospolita" nr 9 z 12 stycznia 2009 r.
• H. Gronkiewicz-Waltz: Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa, Warszawa 2009.
• H. Gronkiewicz-Waltz: Pieniądz i suwerenność państwa w dobie euro (w:) A. Dylus (red.): Europa - drogi do integracji, Warszawa 1999.
• H. Martin, H. Schumann: Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt, Wrocław 2000.
• I. Gawłowicz: Nowe wykorzystanie suwerenności jako "signum temporis" (w:) I. Gawłowicz, I. Wierzchowiecka (red.): Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów, Warszawa 2005.
• I. Rutkowska: Problem suwerenności gospodarczej w warunkach globalizacji współczesnego świata (w:) I. Gawłowicz, I. Wierzchowiecka (red.): Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów. Warszawa 2005.
• I.K. Gęsior: Konstytucyjna zasada suwerenności narodu a członkostwo Polski w Unii Europejskiej, (w:) Europa w gospodarce, polityce i kulturze świata, między dziedzictwem a przyszłością, J. Osiński (red.), Warszawa 2004.
• J. Misiągiewicz: Suwerenność państwa w procesie integracji Polski z Unią Europejską (w:) Z. Leszczyński, S. Sadowski: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Warszawa 2005.
• J. Tyranowski: Suwerenna równość, samostanowienie i interwencja w prawie międzynarodowym, (w:) Pokój i sprawiedliwość przez prawo międzynarodowe. Zbiór studiów z okazji sześćdziesiątej rocznicy urodzin Profesora Janusza Gilasa, pod redakcją C. Mika, Toruń 1997.
• K. Nizioł: Suwerenność polityki gospodarczej państwa w erze globalizacji (w:) I. Gawłowicz, I. Wierzchowiecka (red.): Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów. Warszawa 2005.
• K. Sierzputowska: Rola korporacji międzynarodowych we współczesnym świecie (w:) Z. Leszczyński, S. Sadowski: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Warszawa 2005.
• K. Wojtowicz: Konstytucja Rzeczypospolitej a członkostwo w Unii Europejskiej, (w:) Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, pod red. E. Popławskiej, Warszawa 2000.
• K. Wojtowicz: Suwerenność w procesie integracji europejskiej, (w:) Spór o suwerenność, pod red. W. Wołpiuka, Warszawa 2001.
• M. Mikołajczyk: Instrumentalizacja pojęć suwerenność i niesuwerenność w polskim dyskursie politycznym (w:) Z. Leszczyński, S. Sadowski: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2005.
• M. Pilecka: Irlandzka lekcja do odrobienia, czyli przyczyny odrzucenia Traktatu z Lizbony w świetle wyników badań opinii publicznej (w:) K. Smyk (red.): Traktat z Lizbony. Postanowienia, ocena, implikacje. Warszawa 2008.
• P. Łaski: Suwerenność i współzależność we współczesnym prawie międzynarodowym (w:) I. Gawłowicz, I. Wierzchowiecka (red.): Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów. Warszawa 2005.
• Protokół nr 18 w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, Dz. Urz. UE C 321E z 29 grudnia 2006 r.
• R. Bugaj: Euro na pewno nie teraz, "Rzeczpospolita" nr 34 z 10 lutego 2009 r.
• S. Sowiński: Suwerenność, ale jaka? Spór o suwerenność w polskiej eurodebacie, "Studia Europejskie" 2004 nr 1(29).
• U. Draetta: La Costituzione europea e il nodo della soiranita nazionale, "Il Diritto dell'Unione Europea", nr 3/2004.
• Wyrok Sądu Konstytucyjnego Republiki Czeskiej z dnia 26 listopada 2008 roku w sprawie zgodności z porządkiem konstytucyjnym Republiki Czeskiej Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (sygn. Pl.US 19/08).
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego RP z 11 maja 2005 roku w sprawie zgodności z Konstytucją Traktatu Akcesyjnego, sygn. akt K 18/04, sentencja ogłoszona w dniu 17 maja 2005 roku w Dz. U. Nr 86, poz. 744.
• Wywiad z Prezesem Trybunatu Konstytucyjnego M. Safjanem (przeprowadzony przez J. Korner), Integracja europejska nie zagraża suwerenności, "Rzeczpospolita" z 23 maja 2005.
• Z. Leszczyński: Problem suwerenności państwa w procesie integracji europejskiej (w:) Z. Leszczyński, S. Sadowski: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2005.