Bank centralny a budżet państwa - wybrane aspekty prawne

• Autorzy: Andrzej Borodo

Warianty tytułu

The Central Bank and the State Budget : Selected Legal Aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Polski bank centralny (Narodowy Bank Polski - NBP) realizuje głównie zadania makroekonomiczne, dotyczące utrzymania poziomu cen. Nie jest nastawiony na zadania służące interesom budżetowym państwa. NBP ma prawo emisji pieniądza i swobodę w zakresie kreowania rozmiarów tej emisji. Czy możliwe jest uzyskiwanie dochodów budżetowych związanych z emisją pieniądza? W szczególności dochody z emisji monet mogą być dochodami budżetowymi. Związek dochodów państwa z działalnością emisyjną banku centralnego wynika z historycznej ewolucji dotyczącej powstania i zadań banku centralnego. Potrzebne jest zwiększenie zaangażowania skarbowych papierów wartościowych emitowanych przez rząd w systemie finansowym NBP. Używanie bonów skarbowych w polityce otwartego rynku realizowanej przez NBP (obok lub zamiast bonów pieniężnych NBP) ściślej związałoby działania banku centralnego oraz Skarbu Państwa. Uzasadniona jest zmiana Konstytucji w zakresie dotyczącym limitu długu publicznego (60% PKB). Wydaje się, że Konstytucja RP nie powinna być jedyną konstytucją na świecie, która ustanawia taki limit. Limit ten, a także limit dotyczący rocznego deficytu budżetowego, określa prawo unijne. Jest to wystarczające ograniczenie prawne. (abstrakt oryginalny)

EN

The Polish Central Bank (National Bank of Poland - NBP) performs mainly macro-economic tasks, for maintaining price levels. This Bank is not focused on tasks aimed at the interests of the State Budget. The Central Bank has a lot of power in the creation of money. It seems, there is possible to create the budgetary revenues, which are connected with the emission of money. In particular, the income from emission of coins may be determined as the budget revenue. The connection the Treasury with the Central Bank results from the historical evolution of the origin and role of the Central Bank. It is reasonable to increase the role of the treasury securities in the Central Bank activity. The Treasury Bills should be used in the open market policy leading by the Central Bank. There is the issue of changing of the Constitution of the Republic Poland in the field of limit of the public debt (60% of GDP). It seems, the Polish Constitution should not be the only constitution in the world that introduced such a limit. This limit, and the limit on annual budgetary deficit, introduces EU law. That is a sufficient legal limit. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Banki centralne; Emisja pieniądza; Deficyt budżetowy

EN

Central banks; Money issuing; Budget deficit

• Czasopismo: Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu
• Rocznik: 2015
• Tom: 3
• Numer: nr 3
• Strony: 9--31

Twórcy

autor

Andrzej Borodo

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2012.
• Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1998.
• Chojna-Duch E., Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Lexis Nexis, Warszawa 2010.
• Ciak J., Źródła finansowania deficytu budżetu państwa w Polsce, CeDeWu Wydawnictwa Fachowe, Warszawa 2011.
• Ciak J., Polityka fiskalna a polityka monetarna - problematyka koordynacji i niezależności, "Bank i Kredyt" 2002, nr 7, s. 25-31.
• Gutkowski M., Nauka skarbowości, Wilno 1936.
• Jaśkiewiczowa J., Jaśkiewicz Z., Polski system finansów publicznych, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1969.
• Konstytucja Francji, wyd. 2. tłum. W. Skrzydło, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2005.
• Kwiatkowski W., System rezerwy Federalnej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014.
• Weinfeld I., Skarbowość polska, "Bibljoteka Prawnicza", Warszawa 1935.
• Weralski M., Polskie prawo finansowe [w]: L. Kurowski, M. Weralski, Prawo finansowe, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
• Wernik A., Finanse publiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.

Identyfikatory

DOI

10.12775/PBPS.2015.019