Ryzyko w systemie kontroli zarządczej w jednostkach samorządu terytorialnego

• Autorzy: Tomasz Lis
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Standardy kontroli zarządczej określają m.in. proces zarządzania ryzykiem. Ryzyko występuje w działalności każdej jednostki organizacyjnej. Procesy analizy ryzyka występują również w jednostkach samorządowych i pozwalają lepiej planować oraz realizować zamierzone działania. Ryzykiem określa się zjawisko niepewne, dotyczące przyszłości, którego zajście będzie miało negatywny skutek dla prowadzonej działalności. Spotyka się też ogólniejszą interpretację ryzyka, rozumianego jako wszelką niepewność, również taką, która korzystnie zmieni przebieg i skutki działań. W ten sposób akcentuje się każde odstępstwo od planu bazowego, polegające np. na wcześniejszym ukończeniu zadań lub wykorzystaniu mniejszej liczby zasobów (kosztów) niż to planowano. Tak rozumiane ryzyko ma uświadomić wszelkie możliwe różnice między tym, co zostało zaplanowane, a tym, co może się zdarzyć podczas realizacji i w ten sposób ujawnia niedoskonałości planowania. Takie podejście wydaje się jednak zbyt formalne i większość procedur dotyczy tych niepewności, które powodują zagrożenia co najmniej jednego z trzech głównych parametrów działań, tzn. zakresu (jakości), czasu realizacji lub kosztów. Określenie ryzyka podejmowane w ekonomii oznacza uzyskanie efektu różniącego się od oczekiwanego. Ryzyko w tradycyjnym rozumieniu to prawdopodobieństwo wystąpienia dowolnego stanu, zdarzenia, działania lub braku działania, którego skutkiem może być szkoda w majątku lub wizerunku danej jednostki lub które może przeszkodzić w osiągnięciu wyznaczonych celów i zadań. Powstaje wtedy zagrożenie, które wynika ze złego działania bądź zaniechania, oszustwa lub błędu. Zarządzanie ryzykiem w jednostkach samorządu terytorialnego należy wiązać z zarządzaniem ryzykiem w przedsiębiorstwach. Zarządzanie ryzykiem ma na celu zwiększenie prawdopodobieństwa osiągnięcia celów jednostki. Niezbędnym warunkiem zarządzania ryzykiem jest określenie jasnych i spójnych celów całej jednostki w postaci celów ogólnych w danym okresie oraz powiązanych z nimi celów poszczególnych komórek organizacyjnych jednostki. Jednostka samorządu terytorialnego często porównywalna jest w tym spojrzeniu z organizacją gospodarczą czy przedsiębiorstwem. W przedsiębiorstwach występuje podział celów na taktyczne, operacyjne i strategiczne. Dopiero po określeni u celów jednostki możliwa jest identyfikacja ryzyka, które może zagrozić ich osiągnięciu. Każde zidentyfikowane ryzyko powinno zostać poddane analizie pod kątem prawdopodobieństwa wystąpienia i skutków, jakie może spowodować. Następnie kierownictwo jednostki powinno określić swój stosunek do ryzyka, czyli poziom ryzyka akceptowalny w danej sytuacji jednostki, oraz sposób reakcji na każde zidentyfikowane ryzyko. Kolejnym elementem w procesie zarządzania ryzykiem jest wdrożenie zaplanowanych działań oraz ich monitorowanie. Należy podkreślić, że zarządzanie ryzykiem powinno być procesem ciągłym i nie powinno ograniczać się do jednokrotnego przeprowadzenia wyżej wymienionych działań. Zarządzanie ryzykiem należy do zakresu odpowiedzialności najwyższego kierownictwa i powinno być nieodłącznym elementem zarządzania działalnością jednostki. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Finanse publiczne; Finanse samorządu terytorialnego; Kontrola zarządcza; Zarządzanie ryzykiem

EN

Public finance; Local government finance; Management control; Risk management

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2015
• Tom: Analiza i ocena funkcjonowania kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych
• Strony: 79--90

Twórcy

autor

Tomasz Lis

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Garczarek E.: Kontrola zarządcza i zarządzanie ryzykiem dla działów księgowości w jednostkach samorządowych. C.H. Beck, Warszawa 2012.
• Bareja K., Klimczak K.: Neoklasyczne ramy analizy atrybutów ryzyka. W: Ryzyko w rachunkowości. Red. A. Karmańska. Difin, Warszawa 2008.
• Jajuga K.: Pojęcie ryzyka i zarządzanie ryzykiem. W: Zarządzanie ryzykiem. Red. K. Jajuga. PWN, Warszawa 2009.
• Perechuda K.: Zarządzanie przedsiębiorstwem przyszłości, koncepcje, modele, metody. Placet, Warszawa 2000.
• Maliszewski J.: Zarządzanie ryzykiem kursu walutowego w przedsiębiorstwie. Poradnik dla praktyków. Warszawa 2013.
• Jędruszek O., Łukaszewicz-Obierska A., Ziobrowski J.: Zarządzanie ryzykiem podatkowym. Wolters Kluwer. Warszawa 2013.
• Kasiewicz S.: Kontrola zarządcza i zarządzanie ryzykiem w jednostkach samorządu terytorialnego. Zarządzanie zintegrowanym ryzykiem przedsiębiorstwa w Polsce kierunki i narzędzia. PWN, Warszawa 2007.
• Szlagowski S.: Kontrola zarządcza i zarządzanie ryzykiem w jednostkach samorządu terytorialnego. PWE, Warszawa 2008.
• Kaczmarek T.T.: Zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne. Difin, Warszawa 2010.