Praca, nauka, czas wolny jako trzy determinanty odnowy przestrzeni miast europejskich w XXI wieku w kontekście starzenia się społeczeństwa - zarys problemu i koncepcja badań

• Autorzy: Małgorzata Dobrowolska , Agnieszka Labus

Warianty tytułu

Work, Education, LeisureTtime as a Three Teterminants of Urban Renewal of European Cities in the XXI Century in the Context of an Aging Population - an Outline of the Problem and Concept Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Starzenie się ludności staje się dzisiaj polem zainteresowań polityków, socjologów, ekonomistów, geografów, gerontologów, a powinno być także polem zainteresowań urbanistów i planistów przestrzennych, jako ważnych ekspertów mających wpływ na tworzenie rozwiązań problemów społecznych. Tym bardziej, że pomoc osobom starszym i ich rodzinom, poprzez wzmacnianie zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie, możliwość pełnienia rozmaitych ról społecznych i zawodowych jest nieodzownie związana z tworzeniem fizycznych warunków temu sprzyjających. Stąd, żeby osoby starsze mogły "dobrze" funkcjonować w społeczeństwie, konieczne jest stworzenie odpowiednich warunków przestrzennych np. dostępność do różnych funkcji w mieście, do podejmowania zatrudnienia, możliwości spędzania czasu wolnego z wykorzystaniem terenów zieleni, wyeliminowanie barier architektonicznych, itp.(fragment tekstu)

EN

The aim of the article is to present a concept of research - related to urban renewal directions of urban spaces and an aging population in the context of three basic activity in human life, such as: work, edu-cation, leisure time. Urban space should respond to the needs of a diverse socjety, that limited in this re-search project for the elderly, and the aging society should function effectively, so it is necessary to apply essential humanistic approach to urban planning and design. The purpose of this article is response to answer the question of how space should be designed that older people can fulfill their needs for work, education and leisure? The inspiration for this research is skipping the area in terms of urban planning and urban design in the context of three major human activity in Poland. The article uses an interdisciplinary approach in two key disciplines: architecture and urban planning, and psychology. In three spatial scales: macro, meso and micro authors presented the concept of research directions of urban renewal (dynamic, stable and shrinking) in the context of demographic changes (three age groups of an aging population), take into account lower level of human activity: work, study and leisure time. The whole concept of research is a proposal of approach for a research study on problems instead of demographic changes and the adequacy of the contemporary European cities. (author's abstract)

Słowa kluczowe

PL

Starzenie się społeczeństw; Przemiany demograficzne; Proces starzenia się ludności; Zatrudnienie

EN

Ageing of the population; Demographic transformation; Process of people ageing; Employment

• Czasopismo: Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 1
• Strony: 85--97

Twórcy

autor

Małgorzata Dobrowolska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Agnieszka Labus

• Politechnika Śląska

Bibliografia

• Andersson J.E., 2011, Architecture and Ageing, praca doktorska, KTH Institute Royal Politechnique, E-Print AB, Sztokholm.
• Andrews G.J., Phillips D.R., 2004, Ageing and Place, Wyd. Routledge, London.
• Bańka, A. (1997). Architektura psychologicznej przestrzeni życia. Behawioralne podstawy projektowania. Poznań: Gemini.
• Benek I., 2001, Modernizacja architektury mieszkaniowej w aspekcie potrzeb osób niepełnosprawnych, praca doktorska, Politechnika Śląska, Gliwice.
• Burton E., Mitchell L., 2006, Inclusive Urban Design: Street for Life, Architectural Press, Oxford.
• Csikszentmihalyi, M., Kleiber, D. A. (1991). Leisure and self-actualization. Benefits of leisure, 91-102.
• Dobrowolska M., 2012: Psychological aspects of corporate social responsibility in light of social and vocational integration of groups threatened by social exclusion - a case study, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Eliasz A., 2005, Psychologia ekologiczna, W: (red.) Strelau, Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3 Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej. Gdańsk: Wydawnictwo Psychologiczne.
• Ferry M., Baker R., 2006, Strategie regionalne a starzenie się społeczeństwa - Age Proofing Toolkit - zestaw narzędzi służących uwzględnianiu zagadnień związanych z wiekiem społeczeństwa, Komitet Regionów dostępne w: http:// ec.europa.eu/regional_policy/archive/conferences/demographicchallenge_jan 07/ doc/presentations /ageproofing_toolkit_pl.pdf.
• Fudge C., 2003, Urban Design - Defusing the demographic time bomb: Urban design for longer life, dostępne w: http://www.rudi.net/books/9995.
• Grabowska-Pałecka H., 2004, Niepełnosprawni w obszarach i obiektach zabytkowych, Wyd. Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki, Kraków
• http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/studies/pdf/citiesoftomorrow/citiesoftomorrow_final_pl.pdf.
• Kijak R. J., Szarota Z. (2013) Starość. Między diagnozą a działaniem, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.
• Komisja Europejska, 2011a, The impact of European demographic trends on regional and urban development, Hungarian Presidency of the Council of the European Union, Budapeszt, http://www.mmr.cz/getmedia/ebfd19f5-617f-4615-b6a-2-afedf14e1fda/Impact_of_demographic_trends.
• Komisja Europejska, 2011b, Miasta przyszłości. Wyzwania, wizje, perspektywy, Bruksela, wydanie polskie Kraków.
• Kuryłowicz, 1996, Projektowanie uniwersalne - Udostępnianie otoczenia osobom niepełnosprawnym, Centrum Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
• Labus A., 2014, Starzejące się społeczeństwa europejskie XXI wieku w koncepcjach odnowy miejskiej, monografia nr 522, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Leksowski, W., Matysiakiewicz, J. (red.). (1997). Psychiatria ekologiczna. Katowice: Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.
• Lundberg, A. (red.). (1998) The enuironment and mental health: A guide for clinicians. Washington: Erlbaum.
• Meyer-Bohe, 1998, Budownictwo dla osób starszych i niepełnosprawnych, Wyd. Arkady, Warszawa.
• Niezabitowska E., Bartoszek A., Kucharczyk-Brus B., Niezabitowski M., 2013, Środowisko zamieszkania polskich seniorów w badaniach interdyscyplinarnych. Studia przypadków na wybranych przykładach, Śląsk, Katowice.
• OECD, 2001, Ageing and transport. Mobility needs and safety issues, OECD, Paryż.
• OECD, 2003, Ageing, housing and urban development, OECD, Paris.
• Rodiek S., Schwarz B., [red:], 2005, The role of the outdoors in residential environments for aging, The Haworth Press, New York.
• Sanoff, H. (1999). Integrowanie programowania, ewaluacji i partycypacji w projektowaniu architektonicznym. Podstawy teorii Z. Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
• Simpson D., 2010, Innovations in Urbanism for the Elderly Demographic, praca doktorska, Wydział Architektury, ETH, Zurich.
• Skibniewska H., 1994, Modele mieszkalnictwa dla osób starszych i niepełnosprawnych, [w:] Środowisko zamieszkania a niepełnosprawni, [red:] Frąckiewicz L., Wyd. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
• Sommer, R., Olsen, H. (1980). The soft classroom. Environment and Behavior, 12(1).
• Strelau, J. (red.) (2005). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3 Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej. Gdańsk: Wydawnictwo Psychologiczne.
• Szarota Z. (2010) Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków.
• WHO, 2007, Global Age Friendly Cities: A guide, WHO Press, Geneva.
• Wyzwania Małopolski w kontekście starzenia się społeczeństwa. Podejście strategiczne. Małopolskie Studia Regionalne., nr2-3/19-20/2010, Departament Polityki Regionalnej, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków.
• Zaniewska H. [red:], 2001, Mieszkania starszych ludzi w Polsce. Sytuacja i perspektywy zmian, IGM, Warszawa.
• Zborowski A. [red:], 2009, Demograficzne i społeczne uwarunkowania rewitalizacji miast w Polsce, Tom 5, IRM.