Wiejskie kobiety w sytuacji ubóstwa - jak je widzą, jak je piszą

• Autorzy: Katarzyna Górniak

Warianty tytułu

Impoverished Rural Women in the Eyes of the Society

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Coraz częściej badacze wskazują, że płeć jest istotnym czynnikiem różnicującym doświadczenie życia w ubóstwie. Zarówno jego przyczyn, jak i sposobów radzenia sobie z nim. Jest to w dużej mierze związane z upowszechnianymi w dyskursie społecznym definicjami i obrazami właściwych czy pożądanych praktyk społecznych, które są przypisane kobietom doświadczającym ubóstwa, w tym kobietom żyjącym na terenach wiejskich. Siła znaczenia dyskursu w tym kontekście jest ogromna - funkcjonujące w nim obrazy, wizerunki czy wyobrażenia, zazwyczaj nacechowane aksjologicznie, wpływają w sposób znaczący na społeczne postrzeganie danego fragmentu rzeczywistości i stosunek do niego. W niniejszym tekście chciałabym zatem, odwołując się m.in. do materiałów zebranych w ramach projektu "Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego", dokonać rekonstrukcji społecznych wizerunków i wyobrażeń obecnych w tej publicznej dyspucie, a dotyczącej kobiet w sytuacji ubóstwa i żyjących na wsi. Interesuje mnie, w jaki sposób są one w tym dyskursie przedstawiane, jakie cechy się im przypisuje, w jakim kontekście się pojawiają. (abstrakt oryginalny)

EN

As research increasingly indicates, gender is an important factor that influences the whole experience of living in poverty, including both the causes and the means of dealing with this difficult situation. This is largely due to certain definitions and ideas, in present discourse, with regard to the proper or desirable social practices assigned to the women affected by poverty. The phenomenon described above involves also social norms describing proper behaviour of rural women. The significance of discourse is huge in this context - in other words, the images, concepts and ideas operating there, usually endowed with axiological qualities, influence the social perception of a particular fragment of reality and attitude towards it in a significant manner. The text describes social images and concepts regarding rural women affected by poverty present in social discourse, referring to data acquired (among other) in "The Discourses of Poverty and Social Exclusion" research project ("Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego"). This article investigates the manner of presentation of the above in this discourse, focusing on the qualities attributed to the women, occurring in this context. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kobieta; Wieś; Ubóstwo

EN

Woman; Village; Poverty

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 1.2 (166.2)
• Strony: 67--79

Twórcy

autor

Katarzyna Górniak

• Politechnika Warszawska

Bibliografia

• Balcerowicz L., 1999: Racjonalnie o rolnictwie. Rzeczpospolita, wydanie z 18.03.1999 r.
• Buchowski M., 2001: Rethinking Transformation: an Anthropological Perspective on Post-socialism. Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
• Buchowski M., 2008: Widmo orientalizmu w Europie. Od egzotycznego Innego do napiętnowanego Swojego. Recykling Idei nr 10.
• Bukraba-Rylska I., 2011: Czy wieś to wieśniactwo. Kultura Liberalna nr 128 (dostęp: 18.01.2015, http://kulturaliberalna.pl/2011/06/21/).
• Fedyszak-Radziejowska B., 2005: Wprowadzenie. [w:] Proces demarginalizacji polskiej wsi. Programy pomocowe, liderzy, elity i organizacje pozarządowe, B. Fedyszak-Radziejowska (red.). ISP, Warszawa.
• Foucault M., 1998: Trzeba bronić społeczeństwa. Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Foucault M., 2000: Filozofia, historia, polityka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Foucault M., 2002: Porządek dyskursu: wykład inauguracyjny wygłoszony w College de France 2 grudnia 1970 r. Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
• Gorlach K., 1990: Socjologia polska wobec kwestii chłopskiej. UJ, Kraków.
• Gorlach K., 1995: Chłopi, rolnicy, przedsiębiorcy: "kłopotliwa klasa " w Polsce postkomunistycznej. UJ, Kraków.
• Górniak K., 2005: Wizerunek wsi i rolnictwa w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Analiza materiałów prasowych. [w:] Proces demarginalizacji polskiej wsi. Programy pomocowe, liderzy, elity i organizacje pozarządowe, B. Fedyszak-Radziejowska (red.). ISP, Warszawa.
• Górniak K., 2013: Bieda i wykluczenie społeczne w perspektywie (dobroczynnych) organizacji pozarządowych. [w:] Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, E. Tarkowska (red.). Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Grotowska-Leder J., Kudlińska I., 2011: Feminizacja biedy w perspektywie analiz jakościowych welfare dependency. [w:] Gender w społeczeństwie polskim, K. Slany, J. Struzik, K. Wojnicka (red.). Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
• Iwanciw E., Lewińska A., 2010: Sołtyski. Wysokie Obcasy z 9.01.2010 r.
• Kalbarczyk A., 2013: Wizje biedy i wykluczenia społecznego w praktyce polskiego systemu pomocy społecznej. [w:] Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, E. Tarkowska (red.). Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Kanasz T., 2013: Problem ubóstwa w programie "Jnterwencja" w telewizji Polsat. [w:] Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, E. Tarkowska (red.). Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Korzeniowska K., Tarkowska E. (red.), 2002: Lata tłuste, lata chude. Spojrzenie na biedę w społecznościach lokalnych. Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Latocha A., 2014: Układanka z serami w tle. Duży Format, wydanie z 10.07.2014 r.
• Lepianka D., 2013: Bieda i biedni w polskiej prasie codziennej. [w:] Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, E. Tarkowska (red.). Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Lewis O., 1976: Nagie życie. PIW, Warszawa.
• Lewis O., 1978: Nagie życie. Tom I. PIW, Warszawa.
• Lister R., 1995: Women in Poverty. [w:] Old and New Poverty. The Challenge for Reform, K. Funken, P. Cooper (eds.). Rivers Oram Press, London.
• Lister R., 2007: Bieda. Wyd. Sic!, Warszawa.
• Majcherek J., 2012: Hamulcowi modernizacji. Gazeta Wyborcza, wydanie z 8.08.2012 r.
• Michalska S., 2013: Tradycyjne i nowe role kobiet wiejskich. Wieś i Rolnictwo nr 2, IRWiR PAN, Warszawa.
• Mokrzycki E., 1997: Klasa z przeszłości. Gazeta Wyborcza, wydanie z 5/6.07.1997 r.
• Palska H., 2002: Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych. IFiS PAN, Warszawa.
• Pearce D., 1978: The Feminization of Poverty: Women, Work, and Welfare. The Urban & Social Change Review. Special Issue on Women and World, Volume 11, Numbers 1 and 2.
• Perepeczko B., 2002: Swoistość biedy w rodzinach rolniczych i jej oswajanie. [w:] Przeciw biedzie. Programy, pomysły, inicjatywy, E. Tarkowska (red.). Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Potoczna M., Warzywoda-Kruszyńska W., 2009: Kobiety z łódzkich enklaw biedy. Bieda w cyklu życia i międzypokoleniowym przekazie. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Racław M., Rosochacka-Gmitrzuk M. (red.), 2013: Praca socjalna wśród "arystokracji chłopskiej". [w:] Oblicza zmiany lokalnej. Studia przypadków, M. Dudkiewicz (red.). ISP, Warszawa.
• Skoczylas T., 2011: Wieś jako "przechowalnia biedy" w Polsce. [w:] Oblicza biedy we współczesnej Polsce, M. Chruściel i in. (red.). Doktoranckie Koło Naukowe "Na Styku", Gdańsk.
• Stan i struktura rejestrowanego bezrobocia na wsi w 2012 roku, 2012: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, (dostęp: 15.01.2015, http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/raporty-spra- wozdania/rynek-pracy/bezrobocie-na-wsi/stan-i-struktura-rejestrowanego-bezrobocia-na-wsi- w-2012-roku/).
• Sytuacja kobiet imężczyzn na rynku pracy, 2013: Ministerstwo Pracy iPolityki Społecznej (dostęp: 15.01.2015, http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/raporty-sprawozdania/rynek-pracy/sy- tuacja-kobiet-na-rynku-pracy/).
• Szwed S., 2014: Filozofia małej łyżki Aleksandry Fuchs, liderki, sołtyski. Wysokie Obcasy z 8.02.2014 r.
• Środa M., 2012: Gdzie diabeł nie może... Wysokie Obcasy z 18.02.2012 r.
• Tarkowska E. (red.), 2000: Zrozumieć biednego. Typografika, Warszawa.
• Tarkowska E., 2001: An Underclass without Ethnicity: The Poverty of Polish Women and Agricultural Laborers. [w:] Poverty, Ethnicity, and Gender in Eastern Europe during the Market Transition, R.J. Emigh, I. Szelenyi (eds.). Conn.: Praeger, Westport.
• Tarkowska E., 2002a: Intra-household gender inequality: hidden dimensions of poverty among polish women. Communist and Post-Communist Studies nr 35.
• Tarkowska E., 2002b: Zróżnicowanie polskiej biedy w świetle badań jakościowych. Problemy Polityki Społecznej nr 4.
• Tarkowska E. (red.), 2013:. Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego. IFiS PAN, Warszawa.
• Tarkowska E., Warzywoda-Kruszyńska W., Wódz K. (red.), 2003: Biedni o sobie i swoim życiu. "Śląsk" Wydawnictwo Naukowe, Katowice-Warszawa.
• Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2013, 2014: GUS, Warszawa.
• Van Dijk T.A., 2001: Badania nad dyskursem. [w:] Dyskurs jako struktura i proces, T.A. van Dijk (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Warzywoda-Kruszyńska W., Grotowska-Leder J., 1996: Wielkomiejska bieda w okresie transformacji. Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• ---