Filozofia polityczna Jana Kalwina

• Autorzy: Lucyna Chmielewska

Warianty tytułu

The Political Philosophy of John Calvin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono elementy filozofii politycznej Kalwina, powiązane z jego teologią, zawarte przede wszystkim w jego głównym dziele Nauka religii chrześcijańskiej. Założenie wszechmocy Boga stanowiło dla niego punkt wyjścia do rozważań również nad zagadnieniami z zasady niereligijnymi, takimi jak natura społeczeństwa, państwo czy problem nadużyć władzy politycznej. Uwagi Kalwina mają charakter normatywny - wspólnie z ich pogłębioną analizą pozwala to zaliczyć je do filozofii politycznej. Jego myśl miała istotny wpływ na rozwój nowoczesnej polityki, dała początek charakterystycznemu dla nowoczesności rozdziałowi państwa i kościoła, wykształceniu się sfery świeckiej oraz zasadzie kontroli wobec sprawujących władzę..Punktem wyjścia dla tych rozważań była doktryna postlapsarianizmu, przede wszystkim będący jej następstwem radykalny rozdział sfery nadprzyrodzonej (sfery łaski) od sfery ziemskiej (natura). Choć Kalwin nie stworzył całościowego sytemu prawa natury, to jego rozważania dotyczące tej kwestii znacząco wpłynęły na myślenie polityczne. Gdy przyjmie się, że nowoczesna filozofia polityczna rozpoczyna się wraz z odrzuceniem Objawienia i oparciem się wyłącznie na racjach rozumu, można stwierdzić, że Kalwin jako teolog nie ma z nią żadnego związku. Przeciwny punkt widzenia zakłada natomiast, że poznanie nowoczesności nie jest możliwe bez zagłębienia się w zapoczątkowaną przez Kalwina tradycję religijną. Uważa się, że to, co zostało posiane jako reformacja, wykiełkowało politycznie w postaci antyrojalistycznych, wolnościowych ruchów, zmieniających rozumienie polityki. Pomiędzy tymi dwoma skrajnymi stanowiskami: tym, które odmawia Kalwinowi wpływu na nowoczesną politykę, a tym, które ten wpływ przecenia, mieści się całe spektrum pozycji pośrednich, według których teologia Kalwina i powiązana z nią filozofia polityczna odegrały istotną, ale bynajmniej nie jedyną, rolę w rozwoju nowoczesnej polityki. Niniejszy artykuł mieści się w tym właśnie spektrum. (abstrakt oryginalny)

EN

This article presents the elements of the political philosophy of John Calvin tied withhis theology contained primarily in his main work Institutes of the Christian Religion. Theassumption of omnipotence of God was for him the starting point for the discussion on thenon-religious issues, such as the nature of society, the state, or the problem of abuse ofpolitical power. Calvin's thought had a significant impact on the development of modernpolitics, has given rise to separation of church and state and to the development of secularsphere The starting point for these considerations was the doctrine of postlapsarianism andits result as a radical separation between the supernatural (the sphere of grace) from thesphere of the earth (nature). Although Calvin did not create a comprehensive system of thenature law his reflections on this issue significantly influenced the political thinking. If weassume that modern political philosophy begins with the rejection of Revelation and reliancesolely on the reason, we can conclude that John Calvin as a theologian does not have anyconnection with her. However, the opposite point of view assumes, that the knowledge ofmodernity is not possible without dipping into the Calvinistic religious tradition. It isbelieved that what was sown as the Reformation sprouted politically as anti-royal,libertarian movement. Between these two extreme positions there is the whole spectrum ofintermediate positions, according to which Calvin's theology and its associated politicalphilosophy played an important, but by no means the only role in the development ofmodern politics. This article is located in that spectrum. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia; Polityka

EN

Philosophy; Politics

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2015
• Tom: 20 (XX)
• Numer: nr 22 (3)
• Strony: 9--22

Twórcy

autor

Lucyna Chmielewska

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• [1] Calvin J., Commentary on the Book of Psalms, tłum. Rev. J. Anderson, Vol. 4, Christian Classics Ethereal Library, GrandRapids,http://www.ccel.org/ccel/calvin/calcom11.pdf, 23.04.2013.
• [2] Calvin J., Commentary on Daniel, Vol. 1, Ch. 4, http://www.biblestudyguide.org/ebooks/comment/calcom24.pdf, 23.09.2010.
• [3] Calvin J., Institutes of the Christian Religion, tłum. H. Beveridge, Hendrickson Publishers, Peabody 2008.
• [4] Hervada J., Historia prawa naturalnego, Petrus, Kraków 2013.
• [5] History of Political Philosophy, red. L. Strauss, J. Cropsey, Rand McNally,Chicago 1963.
• [6] Koetsier L.S., Natural Law and Calvinist Political Theory, Trafford Publishing, Bloomington 2004.
• [7] Kuyper A., Lectures on Calvinism, WM. B. Eerdmans Publishing Company,Grand Rapids 1931.
• [8] McGrath A. E., Jan Kalwin. Studium kształtowania kultury Zachodu, Semper, Warszawa, 2009.
• [9] Moots G. A., The Protestant Roots of American Civil Religion, "Humanitas",2010, Vol. 23, Iss., 1-2.
• [10] Skinner Q., The Foundations of Modern Political Thought, Vol.2: The Age of Reformation, Cambridge University Press, Cambridge2004.
• [11] Stevenson W.R. Jr., Calvin and Political Issues, [w:]The Cambridge Companion to John Calvin, red. D. K. McKim, Cambridge University Press, Cambridge2004.
• [12] Trevor-Roper H., The Crisis of The Seventeenth Century. Religion, The Reformation, and Social Change, Liberty Fund, Indianapolis 1967.
• [13] Trueman C.R., Calvin and Calvinism, [w:]The Cambridge Companion to JohnCalvin, red. D.K. McKim, Cambridge University Press, Cambridge 2004.
• [14] WolinSh.S., Politicsand Vision. Continuity and Innovation in Western Political Thought, Princeton University Press, Princeton 2006.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2015.hss.30